 |
Làng Gạ có gốc cây đề…
Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, nước mát và phù sa màu mỡ của dòng Nhị Hà đã cho thôn Phú Gia bãi bồi xanh biếc nương dâu và một cánh đồng mênh mông lúa chín. Nền nông nghiệp chủ yếu là cây lúa đã tạo ra những hạt nếp cái hoa vàng bóng bẩy. Với bàn tay khéo léo, người dân nơi đây đã chế biến thành những món quà, bánh và đặc biệt là những hạt xôi thơm dẻo trở thành đặc sản, nức tiếng Hà thành trong câu ca dao: “Làng Gạ có gốc cây đề/ Có sông tắm mát có nghề bán xôi”.
Nghề nấu xôi không phải bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, một nắng hai sương như trồng lúa, nhưng cũng nhọc nhằn vì phải thức khuya dậy sớm. Phần lớn những phụ nữ Phú Thượng theo nghề đồ xôi đều bởi lý do là “nghề gia truyền”. Yêu làng nên yêu nghề, giữ nghề và vì thế thương hiệu “xôi Phú Thượng” từ lâu đã trở thành đặc sản Hà Nội.
 |
Từ ngày 5 đến 7-2-2025, Lễ hội Xôi làng Phú Thượng lần thứ VIII đã được tổ chức |
Lễ hội Làng Phú Gia diễn ra trong 3 ngày (8, 9 và 10 tháng Giêng hàng năm). Từ năm 2017, cộng đồng nhân dân và chính quyền địa phương đã đồng thuận tổ chức Lễ hội Xôi tại Đình Phú Gia trong dịp hội làng vào ngày 8 tháng Giêng (Âm lịch) để những người dân Phú Thượng dù ở xa hay gần, cùng nhau dâng lên đức Thành hoàng làng những mâm xôi dẻo thơm nấu bằng hạt gạo được kết tinh bởi trời và đất cùng mong ước một mùa xuân mới ấm no, hạnh phúc. Trong lễ hội, người dân Phú Thượng mở hội thi nấu xôi và chia sẻ, trình diễn nhiều món xôi ngon để du khách mọi miền Tổ quốc ghé thăm đều có thể thưởng thức và trải nghiệm. Hiện nay phường Phú Thượng có hơn 600 hộ làm xôi. Xôi được người Phú Thượng mang đi bán khắp các quận, huyện, thị xã của Hà Nội, thậm chí có nhiều người mang nghề đi lập nghiệp ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước như Ninh Bình, Bắc Ninh, Nha Trang, TP.HCM...
 |
Để lại cho muôn đời sau
Trong những năm qua, với mong muốn gìn giữ nghề truyền thống địa phương và nâng cao đời sống người dân, UBND quận Tây Hồ đã luôn quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ làng nghề phát triển. Ngày 30-12-2016, Phú Thượng được UBND TP Hà Nội công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng. Năm 2018, xôi Phú Thượng là một trong 12 món ẩm thực truyền thống của Hà Nội phục vụ tại Trung tâm Báo chí quốc tế của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, thu hút sự chú ý của nhiều phóng viên báo chí nước ngoài. Năm 2019, làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Xôi Phú Thượng. Xôi Phú Thượng đã có những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của TP Hà Nội.
 |
Những mâm xôi như những bức tranh, những câu chuyện kể về làng nghề... |
Hiện tại, UBND Quận Tây Hồ đang chỉ đạo triển khai xây dựng đề án “Điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng” nhằm tạo điều kiện, hỗ trợ tốt nhất cho làng nghề phát triển, khẳng định thương hiệu và nâng cao đời sống của người dân. Theo thông tin từ UBND quận Tây Hồ, trong thời gian tới, xôi Phú Thượng sẽ không chỉ là món ẩm thực nổi tiếng cung cấp tới mọi miền đất nước mà làng nghề cũng sẽ là điểm du lịch với các tour hấp dẫn, thu hút khách trong và ngoài nước tham quan, trải nghiệm, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Đồng thời, đóng góp tích cực vào việc đẩy mạnh quảng bá hình ảnh vùng đất và con người Tây Hồ với các điểm đến hấp dẫn, lễ hội truyền thống, các di sản văn hóa phi vật thể, sản phẩm văn hóa ẩm thực, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn, xây dựng quận Tây Hồ sớm trở thành trung tâm dịch vụ, du lịch văn hóa của Thủ đô.
 |
Ngày 16-2-2024, nghề làm xôi Phú Thượng đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia |
Ngày 16-2-2024, nghề làm xôi Phú Thượng đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 344/QĐ-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
