Làn sóng tội phạm mùa Covid-19 ở thành phố lớn nhất châu Phi

ANTD.VN - Tiếng súng lúc nửa đêm vào đầu tháng 4-2020 ở Abule-Egba, một khu vực đông dân cư ở Lagos, thành phố lớn nhất Nigeria khiến Victor Osadiaye giật mình. Anh đứng nép vào cửa sổ nhà mình, hé mắt nhìn cảnh diễn ra ngoài đường. Vụ cướp có vũ khí táo bạo kết thúc khoảng 20 phút sau. “Trong đời tôi chưa bao giờ thấy bất cứ điều gì như thế. Nó giống như đang ở thời chiến tranh loạn lạc. Không chỉ tôi, mọi người đều sốc”.

Tuy nhiên, Abule-Egba không phải là cộng đồng duy nhất bị các băng đảng vũ trang nhắm đến. Kể từ khi Nigeria ra lệnh phong tỏa toàn quốc từ ngày 30-3 để ngăn chặn đại dịch Covid-19, tội phạm đã tăng vọt ở Lagos - thành phố thương mại lớn nhất châu Phi với 20 triệu dân.

Làn sóng tội phạm mùa Covid-19 ở thành phố lớn nhất châu Phi ảnh 1Cảnh sát Lagos (Nigeria) tại một điểm kiểm tra an ninh trong thời gian áp dụng lệnh phong tỏa chống dịch Covid-19

Lực lượng bảo vệ dân phố tình nguyện

Sau lệnh phong tỏa, người thu nhập thấp và các khu dân cư đông đúc bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ở khu vực Aguda cách nhà của Osadiaye khoảng 30km, Ebere Grace đã nhận được một thông báo do băng đảng khét tiếng có tên là One Million Boys phát hành. Chúng báo với cư dân khu vực xung quanh rằng sẽ đến để thu thập các vật có giá trị bao gồm điện thoại, máy tính xách tay, thậm chí cả thực phẩm. “Nếu chống lại hoặc thông báo cảnh sát, bạo lực sẽ xảy ra”, băng đảng này cảnh báo.

“Nó giống như một trò đùa. Chúng tôi không để ý đến điều đó vì kỳ quặc và không thể nào xảy ra. Vậy mà 10 tiếng sau, băng nhóm này kéo đến, hầu hết đi bằng xe máy. Chúng chặn tất cả các lối vào khu phố, cướp của những người trên đường”, Ebere Grace nhớ lại. “Bọn chúng đều trẻ, không làm hại những ai tuân theo lời chúng”, cô cho biết thêm.

Sau vụ cướp ngang nhiên này, lực lượng cảnh sát Nigeria cho biết sẽ ngay lập tức kiện toàn lại để xử lý hiệu quả tất cả các tội phạm mới nổi liên quan đến lệnh phong tỏa vì Covid-19. Họ đã bắt được một số vụ và thu giữ vũ khí nhưng thành phố rộng, trong khi lực lượng cảnh sát lại mỏng nên phần lớn dân chúng không được đảm bảo an ninh đầy đủ.

Thực trạng này đã khiến một số người như Victor Osadeiye thành lập các nhóm cộng đồng để bảo vệ khu phố của họ. “Một người đàn ông có trách nhiệm nên chịu trách nhiệm cho sự an toàn của mình và của gia đình”, anh nói. Khi hoàng hôn buông xuống, mang theo đèn pin và một thanh sắt, Osadeiye cùng với những chàng trai trẻ khác làm nhiệm vụ canh gác ban đêm. Họ chia thành các tốp nhỏ tuần tra khu phố, thỉnh thoảng sử dụng vũ khí thô sơ của họ đập vào các cấu trúc kim loại mà họ đi ngang qua để người ngoài biết đến sự hiện diện của họ.

Trong vài tuần qua, mô hình bảo vệ khu phố Abule-Egba đã được nhân rộng sang các khu vực khác của thành phố Lagos. Trên khắp các khu phố, đặc biệt là từ 8-10 giờ tối, tất cả nam giới sẽ tụ họp, một số được trang bị dao rựa và rìu. Họ đốt lốp xe cũ tại các điểm chiến lược để lấy ánh sáng cho đội bảo vệ, một số đứng chắn đường còn nhóm khác tuần tra trên xe máy.

Khó khăn kép do suy thoái kinh tế và đại dịch

Trong một bài phát biểu gần đây trên truyền hình quốc gia, Tổng thống Nigeria Muhammadu Buhari cho biết ông “rất lo ngại” cho tình hình an ninh trong quá trình phong tỏa. Nhưng Don Okereke, một nhà phân tích an ninh có trụ sở tại Lagos, đã không ngạc nhiên trước sự gia tăng của tội phạm có tổ chức. Ông nói rằng, hàng triệu người đã mất kế sinh nhai mà không có sự hỗ trợ đầy đủ từ chính phủ.

Cho đến nay, Nigeria đã chính thức ghi nhận hơn 5.600 ca nhiễm Covid-19 và 176 trường hợp tử vong, nhưng con số thực tế có thể cao hơn vì số lượng xét nghiệm còn hạn chế. Chính phủ đã đề xuất gói kích thích 50 tỷ naira (128 triệu USD) để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và hộ gia đình; cấp 20.000 naira (52 USD) cho khoảng 3,6 triệu người nghèo và các hộ gia đình dễ bị tổn thương nhất thông qua Bộ Nhân đạo. Nhưng đối với một đất nước 200 triệu dân, phần lớn trong số họ làm việc trong khu vực phi chính thức, những biện pháp này không thể đủ. 

Nigeria - nền kinh tế lớn nhất châu Phi, với 90% thu nhập ngoại hối là từ dầu mỏ, đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính sau khi giá dầu giảm do dịch Covid-19 và cuộc chiến giá cả giữa Arập Saudi và Nga. Một số nhà phân tích dự đoán doanh thu của nước này có thể sụt giảm hơn một nửa trong năm nay.

Nhưng với người dân bình thường, mối quan tâm của họ vẫn là sức khỏe, thực phẩm và an toàn cá nhân. “Chúng tôi không thấy bất cứ cuộc tấn công nào kể từ khi lực lượng bảo vệ dân phố đi tuần tra. Hòa bình đang dần trở lại nhưng nhiều tuần nay, những người đàn ông chúng tôi không có giấc ngủ đêm trọn vẹn”, Christy Iyere, một người bán hàng tạp hóa bày tỏ.