- Đồng hành cùng Công an Thủ đô trong “Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”
- Truyền thống đoàn kết gắn bó giữa Công an nhân dân và Quân đội nhân dân, cội nguồn sức mạnh, động lực quan trọng đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Nói về thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm, chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, nguyên Trưởng khoa Tài chính Quốc tế, Học viện Tài chính cho rằng, “kỷ nguyên mới” là một thời kỳ mới, gắn với những kế hoạch mới, quyết tâm đạt được những thành tựu lớn hơn so với ngày nay.
 |
Mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam sẽ trở thành quốc gia số, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới |
Quyết tâm vượt qua “bẫy” thu nhập trung bình
Sau gần 40 năm Đổi mới, từ một nước nông nghiệp lạc hậu nghèo nàn, quy mô nền kinh tế vỏn vẹn 26,3 tỷ USD. Đến nay kinh tế Việt Nam đạt 430 tỷ USD (số liệu năm 2023), GDP bình quân đạt 4.300 USD, tăng 58 lần so với những năm đầu đổi mới; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 đạt gần 700 tỷ USD, đầu tư nước ngoài đạt 23 tỷ USD - mức cao nhất của Việt Nam từ trước đến nay; lạm phát luôn được kiểm soát ở ngưỡng an toàn.
Giai đoạn hiện nay chúng ta đang dần thay đổi mô hình kinh tế từ tăng trưởng theo chiều rộng sang nền kinh tế tăng trưởng theo chiều sâu. Nếu như trước đây, để tạo nguồn lực phát triển chúng ta phụ thuộc nhiều vào tài nguyên thiên nhiên là khoáng sản, than, dầu mỏ…; tài nguyên con người là lực lượng lao động giá rẻ; phụ thuộc vào vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tuy nhiên đây là những tài nguyên có giới hạn. Vì thế, ở thời kỳ mới Việt Nam phải chuyển hướng sang nền kinh tế dựa vào khoa học kỹ thuật hiện đại; đào tạo và sử dụng lao động chất lượng cao; hướng hoạt động của nền kinh tế vào các ngành, lĩnh vực có giá trị lớn…
Cũng theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, kinh tế Việt Nam cần trải qua một thử thách lớn khác, đó là “bẫy” thu nhập trung bình. Đây là vấn đề của nhiều quốc gia trên thế giới khi chạm đến ngưỡng thu nhập trung bình cao thì tốc độ tăng trưởng chậm lại, phải đối mặt với nhiều vấn đề: già hóa dân số, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, tài nguyên cạn kiệt… Số lượng quốc gia vượt qua “bẫy” thu nhập trung bình để trở thành nước phát triển không nhiều. Có thể lấy ví dụ, 4 “con rồng châu Á” là Hàn Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Đài Loan (Trung Quốc), Singapore được coi là những nước đã vượt qua “bẫy” thu nhập trung bình vào những năm cuối thế kỷ XX. Tuy nhiên họ đã mất 25 - 30 năm nỗ lực để đạt được mức thu nhập cao. Cũng trong khoảng thời gian đó, những quốc gia như Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines lại chưa thể vượt qua. “Tính từ năm 2010, thời điểm Việt Nam thoát khỏi tình trạng chậm phát triển đến nay đã được 14 năm. Như vậy, còn khoảng 16 năm để chúng ra bứt phá, vươn mình thành quốc gia phát triển. Điều này phù hợp với mục tiêu của Đảng, phấn đấu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao” - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích.
 |
Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, nguyên Trưởng khoa Tài chính Quốc tế, Học viện Tài chính |
Sẵn sàng bước sang kỷ nguyên mới
Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, kỷ nguyên mới đã có những dấu hiệu sớm từ những năm 2018, 2019 và thể hiện rõ nét nhất vào cuối năm 2024, 2025 khi cơ sở hạ tầng kinh tế Việt Nam được hoàn thiện theo hướng hiện đại.
Để sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới và đạt được những con số, mục tiêu đề ra, trước mắt chúng ta cần chuẩn bị chu đáo về mọi mặt. Đầu tiên là chính sách của Đảng và Nhà nước cần xây dựng kế hoạch, tầm nhìn chiến lược mới, trong đó chỉ rõ các mục tiêu về kinh tế - xã hội. Kế hoạch hành động cần đúc rút những bài học của bản thân trong quá khứ, như mục tiêu “Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa” đất nước giai đoạn 1991 - 2021 chưa như mong muốn. Học tập, áp dụng linh hoạt kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước trên thế giới. Đặc biệt là kinh nghiệm của các quốc gia có trình độ phát triển tương đồng, gần với thực tiễn Việt Nam.
Về mặt con người, cần đào tạo đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Cao từ đội ngũ quản lý Nhà nước đến lực lượng tham gia trực tiếp vào quá trình nghiên cứu, lao động sản xuất. Đây không phải công việc một sớm một chiều mà cần có chiến lược đào tạo cụ thể theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện thực tế.
Về cơ sở hạ tầng kinh tế như hệ thống truyền tải điện, đường sá, khu công nghiệp, cầu cảng… cần được đầu tư xây dựng đồng bộ, kết nối, hiện đại. Trong những năm gần đây, vấn đề này được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm. Bằng chứng là hàng loạt các dự án đang thực hiện như: Sân bay quốc tế Long Thành; Dự án đường cao tốc Bắc - Nam; Đường dây 500kv và sắp tới là Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam dự kiến khởi công vào năm 2027… Song song với đó là phát triển hạ tầng khoa học kỹ thuật số với các trọng tâm: hạ tầng viễn thông - Internet, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng tiện ích và số hóa dịch vụ…
Việc phát triển mô hình kinh tế mới cần lưu tâm đến các lĩnh vực kinh tế mới như: kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ; đầu tư vào ngành dịch vụ mới, có hàm lượng khoa học công nghệ cao như: công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo… Khoa học kỹ thuật, công nghệ cao sẽ làm tăng năng suất, giá trị lao động - đây là yếu tố quyết định sự thay đổi của kỷ nguyên mới. Nhờ đó, Việt Nam từng bước nâng cao vị thế, có vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu và hoàn thành các mục tiêu trong kỷ nguyên mới sắp tới.
Chuyển đổi số là chìa khóa cho kỷ nguyên mới
Đồng quan điểm với PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, Việt Nam đã bắt đầu bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình. Trong kỷ nguyên này công nghệ số, chuyển đổi số đóng vai trò then chốt.
Từ năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam sẽ trở thành quốc gia số, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động quản lý, điều hành của Chính phủ, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phương thức sống, làm việc của người dân. Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân, chuyển đổi số nền kinh tế đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Trong sản xuất, công nghệ số mới ngày càng phổ biến và khẳng định vai trò quan trọng như: Trí tuệ nhân tạo (AI), Dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), Blockchain và tự động hóa. Những công nghệ này đang đang thay đổi cách thức vận hành, quản lý của doanh nghiệp; hình thành mô hình kinh doanh số, thương mại điện tử; cung cấp nền tảng thanh toán trực tuyến…
Chuyển đổi số, áp dụng khoa học kỹ thuật số giúp doanh nghiệp gia tăng hiệu quả lao động, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và giá trị hàng hóa, mở rộng thị trường, cải thiện năng lực cạnh tranh. Đối với lĩnh vực xã hội, chuyển đổi số đã góp phần nâng cao đời sống của người dân. Nhà nước và các tổ chức doanh nghiệp phát triển nhiều ứng dụng, giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin, dịch vụ giáo dục, y tế, trở thành cầu nối giữa người dân với tổ chức Nhà nước… “Sự thay đổi dễ dàng nhận thấy nhất là thói quen thanh toán không dùng tiền mặt, người dân có thể thực hiện dịch vụ công trực tuyến tại nhà, khám, chữa bệnh thông qua sổ y tế điện tử, sử dụng ứng dụng gọi xe ô tô, xe máy...” - Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Quang Huân nhận định - “Trong bối cảnh này, AI nổi lên như một công cụ mạnh mẽ, định hình lại cách thức tổ chức, sản xuất, vận hành của các doanh nghiệp và xã hội. Nó còn là nhân tố chuyển đổi từ mô hình kinh tế dựa trên tài chính sang mô hình kinh tế dựa trên vốn dữ liệu. Tại đây dữ liệu sẽ trở thành “dầu mỏ”, tài nguyên quan trọng cho nền kinh tế. AI đã tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, thay thế con người trong một số công việc, giúp gia tăng hiệu quả, giá trị lao động. Lúc này người ta sẽ lo ngại AI sẽ dần thay thế vai trò của con người. Tuy nhiên nếu đảo ngược tư duy, coi AI là công cụ, khai thác hiệu quả sẽ tạo ra nhiều cơ hội mới, việc làm mới. Đây cũng là xu hướng tất yếu, buộc chúng ta phải thích nghi”.
 |
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội |
Dẫn đầu cuộc chơi
Nhìn lại thành tựu của kinh tế Việt Nam trong những năm qua, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Quang Huân khẳng định, kinh tế nước ta không chỉ phát triển vượt bậc mà còn có sức đề kháng tốt với những biến động lớn. Lý giải về điều này vị đại biểu Quốc hội cho rằng, chính những điều kiện bất lợi lớn đã vô tình trở thành phép thử đối với “sức khỏe” kinh tế. Ví dụ như trong đại dịch Covid-19, nhiều quốc gia ghi nhận hiện tượng suy thoái, tăng trưởng âm thì Việt Nam là một trong số ít quốc gia đạt mức tăng trưởng dương. Năm 2022, chúng ta tiếp tục ghi nhận tăng trưởng GDP đạt 8,02% và năm 2023 là 5,05%, quy mô nền kinh tế ước đạt 430 tỷ USD. Bước sang năm 2024, Quốc hội giao nhiệm vụ đạt mức tăng trưởng kinh tế từ 6% - 6,5% nhưng đến thời điểm hiện tại có thể về đích ở mức gần 7%.
Hay khi thế giới xảy ra những biến động chính trị, quân sự làm chuỗi cung ứng bị “đứt, gãy” thì Việt Nam nhanh chóng thích nghi, đảm bảo lưu thông hàng hoá, duy trì hoạt động xuất nhập khẩu. Thậm chí tranh thủ thời cơ, củng cố vai trò quan trọng vào chuỗi cung ứng thế giới trong một số lĩnh vực như lương thực, dệt may, linh kiện máy tính… “Điều này cho thấy kinh tế chúng ta đã phát triển có chiều sâu, tự chủ, không bị phụ thuộc nhiều vào kinh tế thế giới. Đây là một tín hiệu đáng mừng” - Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Quang Huân bày tỏ.
Bước vào kỷ nguyên mới cũng là lúc Việt Nam đang tích cực tham gia vào tiến trình hội nhập, trở thành một trong những nền kinh tế mở nhất thế giới. Điều này đã tạo ra nhiều cơ hội lớn cho doanh nhân và doanh nghiệp. Những năm vừa qua, nước ta đã ký kết 17 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA). Đồng thời trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện với 8 quốc gia sở hữu nền kinh tế hàng đầu. Điều này đã mở ra cánh cửa rộng lớn để các doanh nghiệp thâm nhập thị trường quốc tế, tiếp cận công nghệ, gia tăng xuất khẩu và thu hút đầu tư. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nắm bắt cơ hội từ toàn cầu hóa để “cắm cờ” trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, càng mở cửa, cạnh tranh quốc tế sẽ càng gay gắt đòi hỏi các doanh nghiệp Việt phải nâng cao năng lực cạnh tranh về chất lượng sản phẩm, dịch vụ, giá và năng lực quản trị.
 |
Việt Nam phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao |
Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Quang Huân cho rằng, trong bối cảnh mới, nếu cạnh tranh trong các lĩnh vực truyền thống vốn là thế mạnh của các quốc gia phát triển, sở hữu nguồn lực mạnh, dày dặn kinh nghiệm thì doanh nghiệp Việt hoàn toàn lép vế. Nhưng kỷ nguyên số hóa lại đem lại cơ hội rất lớn cho Việt Nam - một quốc gia có dân số đông, trẻ và năng động, có khả năng tiếp cận nhanh chóng với khoa học công nghệ.
“Đây là cơ hội rất tốt để chúng ta bứt phá, tiến nhanh, tiến xa. Nếu như trước đây chúng ta phải đi sau. Nhưng trong bối cảnh cách mạng số thì Việt Nam có điểm khởi đầu giống các quốc gia khác, có thể đi song song thậm chí vượt trước các quốc gia phát triển hơn mình, trong một số lĩnh vực. Có thể là trí tuệ nhân tạo, Big Data, công nghệ phần mềm, công nghệ 5G…” - Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Quang Huân nhận định - “Tuy nhiên, để thực hiện được điều này doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị kỹ lưỡng - đó là sự chuẩn bị và chuyển mình trong mô hình kinh doanh, chuyển đổi số hóa; nghiên cứu làm chủ công nghệ; thu hút, đào tạo nhân sự chất lượng cao; trước khi thâm nhập thị trường bạn cần có những bước nghiên cứu, xây dựng chiến lược cụ thể… Sự thành công của doanh nhân, doanh nghiệp là đóng góp to lớn vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.
