Kỳ “nghỉ phép đặc biệt” của Bộ trưởng Y tế Nam Phi

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Hôm 8-6, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã yêu cầu ông Zweli Mkhize - Bộ trưởng Y tế đi “nghỉ phép đặc biệt” để chờ một cuộc điều tra về việc Bộ Y tế nước này đã trao hợp đồng cho một công ty truyền thông do chính cựu trợ lý của ông Mkhize đang sở hữu.
Bộ trưởng Y tế Nam Phi Zweli Mkhize

Bộ trưởng Y tế Nam Phi Zweli Mkhize

Trong quyết định của mình, Tổng thống Ramaphosa nêu rõ: “Khoảng thời gian nghỉ phép đặc biệt này sẽ cho phép Bộ trưởng Mkhize hợp tác để điều tra các cáo buộc liên quan đến hợp đồng giữa Bộ Y tế và nhà cung cấp dịch vụ Digital Vibes”. Thông báo của Tổng thống cho biết, Đơn vị Điều tra đặc biệt phụ trách vụ việc này và Tổng thống đang chờ báo cáo về kết quả. Hiện Bộ trưởng Du lịch Mmamoloko Kubayi-Ngubane sẽ tạm thời tiếp quản chức vụ Bộ trưởng Y tế Nam Phi.

Vụ bê bối xung quanh hợp đồng giữa Bộ Y tế với Digital Vibes là chủ đề thu hút dư luận Nam Phi nhiều tuần qua và làm dấy lên những lời kêu gọi ông Mkhize từ chức. Đó là khoản hợp đồng trị giá 150 triệu rand được trao bất thường cho Digital Vibes (vốn do 2 cộng sự thân cận của ông Mkhize điều hành). Truyền thông địa phương đưa tin rằng, Digital Vibes đã thanh toán tiền sửa chữa ngôi nhà do một quỹ tín thác đứng tên ông Mkhize sở hữu. Ngoài ra còn có một khoản thanh toán bằng tiền mặt từ Digital Vibes cho Dedani (con trai ông Mkhize) cũng như một chiếc xe hơi do chính ông Mkhize mua.

Sau thông báo của Tổng thống, ông Mkhize nói với báo giới rằng: “Tôi hoàn toàn thừa nhận và chịu trách nhiệm cá nhân khi hợp đồng với Digital Vibes đã gây ra sự phẫn nộ của công chúng. Những diễn ngôn tiêu cực không chỉ ảnh hưởng và tác động đến tôi mà còn ảnh hưởng đến gia đình tôi. Nhưng trên hết, nó đã làm ảnh hưởng đến tinh thần của chính phủ trong công cuộc chống đại dịch Covid-19. Vì tất cả những điều này, tôi muốn thành thật xin lỗi”. Khi được hỏi liệu Bộ trưởng và Tổng thống đã thảo luận về khả năng từ chức hay chưa, ông Mkhize cho biết: “Chúng tôi chưa thảo luận về vấn đề từ chức mà chỉ thảo luận về vấn đề nghỉ phép đặc biệt trong khi chờ báo cáo điều tra”.

Ông Zweli Mkhize được bổ nhiệm là Bộ trưởng Y tế từ năm 2018 và là người dẫn đầu chiến dịch chống đại dịch Covid-19 của Nam Phi. Ông đã được đánh giá cao trong việc xử lý đại dịch và được coi là một trong những người kế vị tiềm năng của Tổng thống Ramaphosa. Nhưng vụ bê bối cáo buộc tham nhũng trong hợp đồng truyền thông cho đại dịch lần này có thể làm hoen ố danh tiếng của ông, mặc dù ông phủ nhận “không có vai trò gì trong việc trao hợp đồng và không có lợi ích cá nhân trong đó”. Đây là cáo buộc mới nhất trong một loạt cáo buộc tham nhũng liên quan đến đấu thầu xảy ra trong thời kỳ đại dịch khiến dư luận bất bình. Tổng thống Nam Phi Ramaphosa đã hứa rằng, bất kỳ hành vi tham nhũng nào trong đại dịch Covid-19 sẽ bị xử lý nghiêm khắc.

Đáng nói, vụ việc xảy ra tại Bộ Y tế Nam Phi chỉ là một trong hơn 4.000 hợp đồng được trao một cách đáng ngờ kể từ khi bắt đầu đại dịch. Những tiết lộ về việc lạm dụng công quỹ để ứng phó với đại dịch đã xuất hiện vào năm ngoái, khiến các nhà điều tra tin rằng một khoản tiền lớn đã rơi vào tay các công ty có liên hệ chính trị. Đơn vị Điều tra đặc biệt của Nam Phi tuần trước cho biết, 63 quan chức chính phủ cho đến nay đã bị đưa vào diện truy tố, trong khi 87 công ty sẽ bị đưa vào “danh sách đen”. Giáo sư Alex van den Heever từ Đại học Wits cho rằng, tốt hơn cả là ông Mkhize nên từ chức để cứu lấy thể diện của mình và giúp cho cả cuộc chiến chống lại Covid-19. “Tôi nghĩ rằng việc giữ lại cả bộ trưởng và quan chức có vấn đề sẽ khiến cuộc khủng hoảng vì Covid-19 trầm trọng hơn. Đất nước cần những nhà lãnh đạo có thể tin tưởng được, những người không bị phân tâm bởi điều gì khác. Chúng ta đã xử lý kém đại dịch, nên cần một đội ngũ mới tập trung hơn và có năng lực hơn” - Giáo sư Alex van den Heever nói.