Tỷ giá lên - xuống hàng ngày: Linh hoạt nhưng không tùy tiện

• Tỷ giá có thể lên-xuống hàng ngày: Sẽ phản ánh sát diễn biến giao dịch
• Ngày đầu áp dụng cơ chế điều hành tỷ giá mới: Thị trường bình tĩnh đón nhận

Gia tăng áp lực quản trị

Chính sách lãi suất tiền gửi USD bằng 0% và chế độ tỷ giá linh hoạt mới được áp dụng sẽ có tác động tích cực và cả thêm áp lực quản trị đối với các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp. Nhiều ngân hàng sẽ giảm được chi phí trả lãi tiền gửi và tăng cơ hội mua vào (USD) trên thị trường; đồng thời, có thêm kỳ vọng kinh doanh ngoại hối dựa trên mặt bằng cung cầu và giá cả thị trường linh hoạt, biến động mau lẹ hơn. Thị trường tài chính phái sinh, nhất là thị trường quyền chọn, hợp đồng mua - bán ngoại tệ tương lai sẽ phát triển, tăng mạnh quy mô so với trước đó.

Theo NHNN, trước đây, giao dịch kỳ hạn giữa các tổ chức tín dụng với khách hàng thường xuyên dưới 10 triệu USD/ngày trên toàn thị trường, thì những ngày gần đây giao dịch kỳ hạn giữa các tổ chức tín dụng với khách hàng lên đến 200 triệu USD/ngày, thậm chí có ngày lên 400 triệu USD/ngày. Theo đó, doanh nghiệp cũng sử dụng nhiều hơn công cụ phái sinh, giúp bảo hiểm tỷ giá tốt hơn.

Dù vậy, một số ngân hàng và doanh nghiệp có thể chịu rủi ro tỷ giá cao hơn nếu năng lực phân tích chính sách và phản ứng thị trường chậm được cải thiện hoặc coi nhẹ việc sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Thậm chí, một số ngân hàng có thể chịu áp lực khó huy động USD, trong khi gia tăng áp lực rút USD của các khoản tiền gửi cũ đáo hạn…

Nhiều quốc gia  đã lựa chọn

Thực tế thế giới và trong nước cho thấy, không có một cơ chế tỷ giá hối đoái nào là tối ưu trong mọi trường hợp, mọi lúc, mọi quốc gia. Nhưng chính sách tỷ giá linh hoạt vẫn là phương thức phổ biến được nhiều quốc gia lựa chọn nhất để giữ ổn định tỷ giá trong xu hướng vận động chung “có lên - có xuống”. Linh hoạt không có nghĩa là tùy tiện thay đổi theo ý chí chủ quan vì một mục tiêu cục bộ, ngắn hạn nào đó, mà cần cân nhắc hài hòa các mục tiêu để phù hợp điều kiện lịch sử cụ thể, hướng tới lâu dài và vì lợi ích tổng thể. Linh hoạt chính sách để giữ ổn định tỷ giá không chỉ là điều kiện ổn định giá trị đồng tiền Việt mà còn có ý nghĩa chính trị và kinh tế đặc biệt, gắn với yêu cầu giữ vững ổn định vĩ mô, hỗ trợ sự ổn định và phát triển của các doanh nghiệp, củng cố niềm tin trên thị trường và hài hòa các lợi ích trong bối cảnh hiện nay. 

Chế độ tỷ giá của Việt Nam đã được xác định ở Pháp lệnh Ngoại hối là thực hiện theo chế độ tỷ giá thả nổi có quản lý, tức là linh hoạt nhưng vẫn phải có quản lý của NHNN, phù hợp mục tiêu chính sách tiền tệ, chính sách kinh tế vĩ mô; đảm bảo ổn định của tỷ giá và thị trường ngoại hối, nâng cao vị thế VND, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Với những giải pháp mà NHNN đã và đang triển khai, đặc biệt là việc sẵn sàng bán ngoại tệ để can thiệp, kiểm soát chặt chẽ hoạt động mua bán ngoại hối, ngăn chặn và hạn chế những nhu cầu ảo, không chính đáng… có nhiều cơ sở để kỳ vọng tỷ giá trong thời gian tới sẽ tiếp tục ổn định, không có biến động kiểu “sốc tỷ giá”.

Năm 2016 và tiếp theo, lộ trình tái cơ cấu các ngân hàng và tổ chức tín dụng sẽ hướng tới những yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt và nhanh hơn, áp đặt tuân thủ các chuẩn mực và thông lệ thế giới, nhất là về quản trị rủi ro cao hơn… Với mức độ tự do hóa dịch vụ tài chính - ngân hàng ngày càng cao theo nội dung các hiệp định thương mại tự do đang và sẽ triển khai có sự tham gia của Việt Nam và với chính sách tỷ giá mới, các ngân hàng thương mại sẽ có thêm cơ hội và cả áp lực mở rộng và đa dạng hóa sản phẩm, lĩnh vực và quy mô kinh doanh, gia tăng các hoạt động mua bán - sáp nhập (M&A), tìm kiếm các đối tác mới, phù hợp trong và ngoài nước, khu vực. Các ngân hàng, cũng như các doanh nghiệp khác, phải chủ động có kịch bản, chiến lược, bước đi cụ thể và xây dựng văn hóa kinh doanh dài hạn, chuyên nghiệp, chất lượng và hiệu quả cao hơn. 

Có thể, nhờ sự cộng hưởng những cơ hội và thách thức nêu trên, kỳ vọng về những tập đoàn tài chính - ngân hàng Việt Nam có tầm vóc hơn, có tính quốc tế và năng lực cạnh tranh cao, cũng sẽ đậm dần hơn…

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong