Tràn ngập rau, quả Trung Quốc

(ANTĐ) - Đã thành thông lệ, những tháng cuối năm, kim ngạch nhập khẩu rau, quả lại tăng tốc đến chóng mặt, trong đó, chiếm phần lớn là rau, quả nhập khẩu từ Trung Quốc. Đáng nói, có nhiều loại rau, quả mà trong nước còn dư thừa, khó khăn trong tiêu thụ nhưng vẫn được nhập khẩu ùn ùn về nước.

Rau, quả Trung Quốc tràn ngập thị trường Hà Nội

Nhập cả măng tre, hành tỏi

Thống kê của Tổng cục Thống kê cho thấy, sang nửa cuối quý III, đầu quý IV năm nay, lượng rau, quả nhập khẩu về nước tăng vùn vụt. Kim ngạch nhập khẩu rau, quả trong tháng 10 ước đạt gần 28 triệu USD nâng tổng kim ngạch nhập khẩu rau, quả 10 tháng đầu năm đạt 234 triệu USD, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm 2009. Dự báo, từ nay đến hết năm 2010, kim ngạch nhập khẩu rau, quả từ Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng mạnh. Bởi, hiện Trung Quốc đang bước vào thời điểm thu hoạch chính rất nhiều loại rau, quả như quýt, nho, lê, táo, các loại rau như bắp cải, cải tím, cải thảo... nguồn cung dồi dào, giá rẻ. Tổng cục Thống kê dự báo, nhập khẩu rau, quả trong nửa cuối quý IV chịu nhiều tác động của yếu tố “thời vụ” trong tiêu thụ dịp Tết Nguyên đán. Bởi vậy, nhập khẩu hoa quả trong tháng 11 và 12-2010 sẽ tăng rất mạnh so với năm 2009. Điều này sẽ làm kim ngạch nhập khẩu tăng đáng kể và có thể kim ngạch nhập khẩu cả năm 2010 cao hơn nhiều so với năm 2009.

Trong các loại quả nhập từ Trung Quốc, thì nho, lê, táo vẫn là những mặt hàng được nhập khẩu nhiều nhất. Kim ngạch 3 mặt hàng này đạt 5,9 triệu USD, chiếm 68,2% tổng kim ngạch quả tươi nhập khẩu. Đáng lưu ý, là kim ngạch nhập khẩu cam và quýt từ tháng 8 tới nay tăng rất mạnh, từ 15-30 lần so với cùng kỳ năm 2009.

Đặc biệt, từ tháng 9 tới nay, kim ngạch nhập khẩu các loại củ tăng rất mạnh. Trong tháng 9, kim ngạch nhập khẩu mặt hàng củ các loại đạt 8,9 triệu USD, chiếm 29,6% tổng kim ngạch, tăng 57% so cùng kỳ năm 2009. Trong đó, hành các loại đạt kim ngạch nhập khẩu cao nhất với 4,2 triệu USD và cũng đồng thời là mặt hàng có tốc độ tăng mạnh nhất, tăng 158,1%. Tiếp đến là tỏi các loại đạt 1,6 triệu USD, khoai đạt 1,3 triệu USD. Các loại rau xanh nhập khẩu trong tháng 9 cũng đạt 2,2 triệu USD.

Nhiều năm trở lại đây, rau, quả nhập khẩu từ Trung Quốc ngày một tăng về số lượng và chủng loại. Khắp các chợ, từ chợ cóc, chợ tạm đến chợ chính hay chợ đầu mối đều tràn ngập các chủng loại rau, quả được nhập khẩu từ Trung Quốc. Từ những thứ nhỏ nhất như hành, tỏi, ớt đến cam, quýt, ổi, nho... Đáng nói, tất cả những sản phẩm nông sản này, trong nước đều sản xuất được và thậm chí, còn khó tiêu thụ.  Một tiểu thương tại chợ Long Biên cho biết, bây giờ không còn thiếu chủng loại rau, quả nào là không được nhập từ Trung Quốc, ngay cả măng tre cũng nhập.

Hàng rào kỹ thuật: Bao giờ đáp ứng?

Ngày 1-1-2004, khi Hiệp định về hợp tác toàn diện ASEAN - Trung Quốc chính thức được áp dụng, thuế suất trung bình cho hàng nông sản vào Trung Quốc giảm nhiều. Thời điểm đó, nhiều chuyên gia đã cho rằng, đây là một cơ hội để nước ta đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường có sức tiêu thụ đặc biệt lớn này. Tuy nhiên, trái với mong đợi, những năm gần đây, các doanh nghiệp rau quả của Việt Nam đã đánh mất dần thị phần của mình ở Trung Quốc. Trong khi đó, rau quả Trung Quốc ngày càng được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường Việt Nam.

Điều này lý giải vì sao kim ngạch nhập khẩu rau, quả từ Trung Quốc tăng rất mạnh. Nếu như năm 2001, kim ngạch nhập khẩu rau, quả từ Trung Quốc chỉ đạt 30,9 triệu USD, thì năm 2005 đã tăng lên 80,2 triệu USD, và năm 2010, ước đạt trên 250 triệu USD. Ngay thành phố Hồ Chí Minh, dù được bao bọc xung quanh bởi hầu hết các vựa hoa quả lớn nhưng mỗi ngày vẫn có tới gần 300 tấn rau, quả nhập khẩu đổ về thị trường này, trong đó chủ yếu là rau, quả Trung Quốc. Còn tại Hà Nội, hiện, lượng rau xanh nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm khoảng 30%, lượng củ, quả chiếm khoảng 45-50%. Khi Việt Nam gia nhập WTO, rau, quả Trung Quốc càng có điều kiện hơn nữa để chiếm lĩnh thị trường Việt Nam.

Bà Trần Thị Miêng - Phó cục trưởng Cục Chế biến, thương mại nông lâm, thủy sản và nghề muối (Bộ NN&PTNT) cho biết, do Việt Nam đã là thành viên của WTO, nên thông thương hai chiều giữa Việt Nam - Trung Quốc đã trở nên thông thoáng hơn rất nhiều. Cả hai bên đều không kiểm soát về số lượng, chủng loại các loại rau, quả được xuất, nhập qua nhau. “Bởi vậy, việc rau, quả Trung Quốc ùn ùn tràn vào Việt Nam trong thời gian qua hoàn toàn theo quy luật cạnh tranh, cung cầu” - bà Miêng nói.

Theo bà Miêng, rau, quả Việt Nam ngày một yếu thế trên sân nhà là do sức cạnh tranh kém hơn về giá, về mẫu mã, chủng loại. Bà Miêng cho rằng, điều quan trọng, Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng hàng rào kỹ thuật thương mại, nhằm kiểm soát và quản lý chất lượng nông sản từ các nước vào Việt Nam nói chung, từ Trung Quốc nói riêng.

Hải Dương