Thuê Việt Nam gia công, doanh nghiệp nước ngoài mang cả vốn lẫn hàng… về nước

ANTD.VN - Báo cáo về dịch vụ gia công hàng hóa với nước ngoài được Tổng cục Thống kê (TCTK) công bố ngày 19-9 cho thấy, doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu đi gia công thuê cho doanh nghiệp nước ngoài, chỉ được hưởng một phần nhỏ phí gia công.

Điện thoại, linh kiện xuất khẩu nhiều, nhưng giá trị gia tăng chưa cao

Ngày 19-9, TCTK họp báo công bố kết quả chính thức tổng điều tra kinh tế năm 2017.

Kết quả này gây chú ý khi nội dung thu thập được liên quan đến việc gia công hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam còn thể hiện nhiều bất hợp lý. 

Cụ thể, trong cuộc Tổng điều tra kinh tế 2017, TCTK đã tổ chức thu thập thông tin về hoạt động gia công hàng hóa với nước ngoài của các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo về các nhóm hang: Dệt may, Giày dép; Điện tử máy tính; Điện thoại và hàng hóa khác.

Kết quả cho thấy, tổng phí gia công các doanh nghiệp Việt Nam thu được từ hoạt động nhận gia công, lắp ráp hàng hóa cho nước ngoài năm 2016 đạt 8,6 tỷ USD.

Trong đó, phí gia công của hàng dệt may và giày dép chiếm trọng số lớn nhất trong các hoạt động gia công, lắp ráp hàng hóa nước ngoài. Nhóm hàng dệt may đứng đầu với số ngoại tệ thu về 4,1 tỷ USD, chiếm 48% tổng phí gia công;

Giày dép 2,7 tỷ USD, chiếm 32% tổng phí gia công; Lắp ráp điện thoại 268 triệu USD, chiếm 3,1%; Lắp ráp điện tử máy tính 63 triệu USD, chiếm 0,7% và gia công hang hóa khác thu được 1,4 tỷ USD, chiếm 16,2%.

Tổng giá trị nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho quá trình gia công, lắp ráp đạt 20,2 tỷ USD, chiếm 11,5% tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước; Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm sau gia công, lắp ráp đạt 32,4 tỷ USD, chiếm 18% tổng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Trong đó, các doanh nghiệp FDI chiếm trọng số lớn nhất với giá trị hàng hóa sau gia công đạt 25,6 tỷ USD, chiếm tới 78,9% tổng giá trị hàng hóa sau gia công.

Cùng với đó, nguyên liệu nhập khẩu cho gia công của các doanh nghiệp FDI là 16,3 tỷ USD, chiếm 80,5% tổng giá trị nguyên liệu nhập khẩu.

Hoạt động gia công hàng hóa với nguyên liệu đầu vào do đối tác nước ngoài cung cấp và sở hữu nên tỷ lệ giá trị nguyên liệu nhập khẩu về để gia công, lắp ráp so với tổng giá trị hàng hóa, sau gia công ở mức độ khá cao (62,3%).

Trong đó, tỷ lệ này cao nhất ở nhóm hàng điện thoại với 78,9%; Nhóm hàng điện tử, máy tính 76,45; Nhóm dệt may 67,1%; Nhóm giày dép 47% và nhóm hàng hóa khác là 74,7%.

“Số liệu trên cho thấy, với nhóm hàng điện thoại và điện tử máy tính, gần như doanh nghiệp Việt Nam chỉ thu được phí gia công, lắp ráp do nước ngoài trả mà không cung cấp nguyên liệu phụ trợ sản xuất trong nước cho hoạt động gia công với 2 nhóm hàng này.

Tuy nhiên, tỷ lệ này ở nhóm hàng dệt may và giày dép thấp hơn cho thấy ngoài nguyên liệu nhập khẩu từ nước thuê gia công, doanh nghiệp Việt Nam có cung cấp thêm nguyên liệu đầu vào sản xuất trong nước phục vụ quá trình gia công.

Với nhóm hàng dệt may và giày dép, ngoài khoản thu về phí gia công, doanh nghiệp Việt Nam chỉ còn thu được một khoản ngoại tệ từ việc cung cấp nguyên liệu đầu vào phục vụ quá trình gia công, góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa đối với nhóm hàng dệt may và giày dép”- TCTK cho biết.

Các đối tác chính đặt hàng doanh nghiệp Việt Nam gia công lắp ráp hàng hóa trong năm 2016 gồm 5 quốc gia, vùng lãnh thổ là: Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Theo kết quả điều tra, bên cạnh việc chỉ hưởng phí gia công ít ỏi, hầu hết các sản phẩm sau gia công, lắp ráp được xuất khẩu trở lại cho nước đặt gia công hoặc xuất khẩu các nước khác theo chỉ định của nước đặt gia công.

Trị giá hàng hóa sau gia công, lắp ráp bán tại Việt Nam so với tổng giá trị hàng hóa gia công thấp, với 3,9%. Trong đó, thấp nhất là điện thoại và dệt may, tỷ lệ được để lại tiêu thụ tại Việt Nam tương ứng là 0,2% và 1%.

Kết quả này cho thấy doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong sản phẩm xuất khẩu, để thu về nhiều giá trị hơn cho doanh nghiệp.