Thực hư công dụng tắm thuốc người Dao
(ANTĐ) - Hiện nay, hàng loạt các cơ sở tư nhân mọc lên với những lời quảng cáo gọi mời, bài thuốc tắm lá của người Dao đỏ được rất nhiều người sống tại thành phố ưa chuộng. Nhưng hỏi những vị khách thường xuyên lui tới chốn này về công dụng lẫn thành phần có trong bài thuốc thì tất cả đều lắc đầu… không biết.
Bài thuốc tắm của người Dao đỏ cũng có hẳn một truyền thuyết; đó là không biết từ bao giờ, cứ vào ngày cuối cùng của năm, người Dao lại lên rừng hái lá thuốc nấu nước tắm cho cả nhà. Và bất kỳ khi nào làm việc nhiều, thấy cơ thể mỏi mệt, thời tiết thay đổi, nhức đầu, khản cổ, đi đường xa, đau chân, đau tay… đều tắm lá thuốc.
 |
Truyền thống từ rất lâu đời được gìn giữ tới tận bây giờ và các cây thuốc tắm đã đi vào tiềm thức của người dân tộc Dao, trở thành phương tiện chăm sóc sức khỏe không thể thay thế được những khi gia đình có người ốm đau, mệt mỏi. Một số cây trong bài thuốc tắm được trồng trong vườn nhà để tiện cho việc sử dụng.
Ngày nay, thuốc tắm là văn hóa dân tộc và cũng là bản sắc riêng của mỗi gia đình, dòng họ trong cộng đồng dân tộc người Dao đã được lan truyền rộng khắp cả nước và được một bộ phận người ưa dùng. Nhưng trên thực tế lại không mấy người thành phố biết chính xác bài thuốc này gồm những gì, bao nhiêu liều lượng thời gian là đủ, là đúng. Có mặt tại một cơ sở “Tắm thuốc người Dao” tại Hà Nội, chúng tôi đã được nhân viên giới thiệu chi tiết về công dụng của bài thuốc của người Dao là “dùng lá thuốc chế ra một loại nước tắm, lá thuốc được đun trong 30 phút sẽ cho ra thứ nước tắm màu đỏ đậm như rượu vang, có hương thơm đặc trưng của thảo mộc. Nước tắm có công dụng tốt nhất trong nhiệt độ từ 37°- 40°C. Khi ngâm mình trong bồn tắm, nước tắm nóng già sẽ làm nở các lỗ chân lông, tinh chất trong thảo dược người Dao thấm qua da thịt, đem lại những công dụng bất ngờ”.
Khi hỏi đến thành phần của bài thuốc thì chúng tôi được biết thêm các loại thảo dược tác dụng tốt cho da bao gồm kim ngân, lá khế, thìa là, lá vối, long não, hoàng bá nam; các loại thảo dược tốt cho xương khớp gồm thanh táo thổ lục linh, thiên niên kiện, đào rừng, bách quản, tam huyết, tân quy, lá lốt; các loại thảo dược có tác dụng đối với đường tiêu hóa gồm sa nhân, sả, hồi, quế, thủy xương bồ, máng tang, mạn khâu tử…
Và kết luận về tác dụng thì hầu hết các cơ sở “Tắm thuốc người Dao” đều cho rằng sau khi tắm lá thuốc có thể sẽ lưu thông khí huyết, giảm nhức mỏi và phục hồi thể lực. Đối với phụ nữ, nước tắm với các thành phần thảo dược sẽ giúp dưỡng da, làm đẹp da, giữ độ ẩm cho da… Ngâm mình trong nước tắm nóng thường xuyên sẽ giúp cơ thể thải độc, tránh được một số bệnh như đau xương khớp, cao huyết áp, phong thấp.
Tuy nhiên những chứng minh về những lợi - hại hay khuyến cáo của các y, bác sỹ về “Tắm thuốc người Dao” hoàn toàn chưa rõ ràng và có căn cứ khoa học. Theo khảo sát, hiện chưa có một nghiên cứu khoa học cụ thể nào về bài thuốc lá của người Dao đỏ. Và việc dùng bất cứ một bài thuốc nào đều phải qua kiểm định. Bản thân những vị thuốc lá không phải độc, nhưng không nên lạm dụng mà dùng sai quy cách. Mỗi một người có một thể trạng khác nhau dẫn theo việc liều lượng, tỉ lệ thích hợp khác nhau, nếu dùng sai tỉ lệ có thể gây tổn thương da. Thuốc tắm của người Dao là một dạng đặc trưng về cách sử dụng cây cỏ làm thuốc để chăm sóc sức khỏe và chữa bệnh đã có từ rất xa xưa. Số cây thuốc trong một bài thuốc tắm thường rất lớn, dao động từ 10 đến 120 loài, thuộc nhiều họ thực vật và dạng sống khác nhau.
Mặc dù việc sử dụng những loại thuốc lá chưa để lại hậu quả gì nghiêm trọng nhưng khách hàng phải tìm hiểu thực hư công dụng của các bài thuốc lá. Và không quên khuyến cáo từ chính các cơ sở đang hoạt động đó là phụ nữ thời kỳ thai nghén không nên ngâm lâu trong nước nóng; người bệnh tim, cao huyết áp không nên tắm; tắm thuốc quá lâu có thể dẫn đến say thuốc.
Hiền Thục
