Thép ngoại "lách" thuế tự vệ

ANTD.VN - Ngày 18-7, Bộ Công Thương ban hành Quyết định về việc áp dụng biện pháp tự vệ chính thức đối với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam.

Theo đó, mặt hàng thép dài (thép thanh và thép cuộn) bao gồm các mã HS 7213.10.00, 7213.91.20, 7213.20.31, 7214.20.41, 7227.90.00, 7228.30.00 và 9811.00.00 với mức thuế tự vệ là 15,4% từ ngày 2-8-2016 đến 21-3-2017. 

Thép nhập khẩu Trung Quốc áp đảo

Theo VSA, việc áp dụng thuế tự vệ đã tác động tích cực đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong nước. Tính đến hết 9 tháng đầu năm 2016, tăng trưởng sản xuất và bán hàng của các doanh nghiệp thành viên VSA lần lượt là 22,4% và 24% so với cùng kỳ năm trước.

Số liệu thống kê tình hình xuất nhập khẩu một số mặt hàng trong tháng 10 và 10 tháng đầu năm 2016 của Tổng cục Hải quan cho thấy, nhập khẩu sắt thép trong tháng 10 và 10 tháng qua đã tăng mạnh. Trong 9 tháng đầu năm 2016, cả nước nhập khẩu 13,9 triệu tấn (trung bình 1,5 triệu tấn/tháng). Tuy nhiên, trong tháng 10, lượng nhập đã tăng lên 1,6 triệu tấn, tăng 100.000 tấn so với bình quân các tháng trước đó. So với cùng kỳ năm 2015, lượng và kim ngạch nhập khẩu thép 10 tháng đầu năm 2016 tăng 3 triệu tấn, với khoảng 2,3 tỷ USD. 

Song điều đáng lo ngại là sắt thép nhập về Việt Nam đa phần từ Trung Quốc với gần 60% lượng và giá trị so với các thị trường trên thế giới. Đặc biệt, phôi thép và thành phẩm là những mặt hàng trong nước sản xuất được và đủ cung ứng cho sản xuất nhưng đang bị cạnh tranh rất quyết liệt do sản phẩm sắt thép Trung Quốc hiện đang rẻ hơn so với trong nước. Nguyên nhân chính, theo các doanh nghiệp ngành thép, là do nhiều mặt hàng sắt thép Trung Quốc xuất khẩu được trợ giá từ Chính phủ Trung Quốc.

Lẩn tránh thuế tự vệ

Qua theo dõi tình hình nhập khẩu, VSA thấy đang tồn tại hiện tượng lẩn tránh thuế tự vệ bằng cách khai chuyển mã số HS. Điều này được thể hiện qua việc lượng thép cuộn nhập khẩu theo các mã HS đang bị áp thuế tự vệ thương mại trong 9 tháng giảm rõ rệt, chỉ bằng 29% so với cùng kỳ và bằng 25% so với cả năm 2015.

Tuy nhiên, lượng thép cuộn nhập khẩu theo các mã HS không thuộc đối tượng áp thuế (mã HS 7213.91.90) tăng lên đột biến, nhất là từ tháng 4, khi có quyết định áp thuế tự vệ tạm thời. Riêng tháng 9, con số nhập khẩu đã lên tới 120.640 tấn, đưa tổng lượng nhập khẩu mặt hàng này trong 9 tháng đã tăng gấp gần 14 lần so với cùng kỳ năm trước. Lượng nhập khẩu trong tháng 10 theo ước tính của VSA sẽ không dưới 100.000 tấn. Điều đáng nói, đây là loại thép có thành phần hóa học và cơ tính có thể đáp ứng để sử dụng như thép cuộn nhập khẩu đang bị áp thuế tự vệ thương mại. 

Cùng với đó cũng xuất hiện hàng loạt doanh nghiệp hoàn toàn mới nhập khẩu mã thép không chịu thuế này. Cụ thể, năm 2015 có khoảng 30 doanh nghiệp nhập khẩu mã HS 7213.91.90 nhưng đến 9 tháng đầu năm 2016 đã có gần 70 doanh nghiệp. Đây chính là các doanh nghiệp trước đây đã nhập mã thuộc danh sách bị áp thuế tự vệ và nay lại chuyển sang nhập lượng lớn mã thép không bị áp thuế.

Trước tình hình này, VSA đã có kiến nghị gửi tới Chính phủ, liên Bộ Công Thương - Tài chính kiến nghị Cục Quản lý Cạnh tranh xem xét hành vi lẩn tránh thuế tự vệ thương mại theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng thuế tự vệ đối với các mặt hàng thép cuộn. Ngoài mã HS 7213.91.90 trên, theo VSA, một số mã HS khác cũng có khả năng được các doanh nghiệp nhập khẩu sẽ kê khai sang. Các mã HS này được mô tả giống với mã HS 7213.91.90, đều là thép cán nóng dạng cuộn cuốn, tròn trơn, chỉ khác nhau ở đường kính.