Phân bón ngoại tràn vào thị trường: Có dấu hiệu gây thiệt hại nghiêm trọng cho sản xuất trong nước

ANTD.VN - Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã có báo cáo gửi lãnh đạo Bộ Công Thương về khả năng áp dụng phòng vệ thương mại đối với mặt hàng phân ure và phân DAP nhập khẩu. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nông nghiệp đã phản ứng về việc này và kiến nghị Bộ Công Thương nên cân nhắc kỹ để tránh “đánh” trực tiếp vào nông dân.

Phân bón ngoại tràn vào thị trường: Có dấu hiệu gây thiệt hại nghiêm trọng cho sản xuất trong nước ảnh 1Không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu, ngành sản xuất phân bón trong nước đã phải chịu thiệt hại nặng nề

Nhập khẩu tăng đột biến

Trước việc phân bón nhập khẩu tăng mạnh, sản xuất phân bón trong nước đứng trước nguy cơ thua lỗ, nhiều doanh nghiệp đã kiến nghị áp dụng phòng vệ thương mại với mặt hàng phân ure và phân DAP nhập khẩu.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, lượng nhập khẩu phân ure và phân DAP thời gian qua có dấu hiệu tăng đột biến. Cụ thể, lượng nhập khẩu phân ure trong 9 tháng đầu năm 2016 đạt 443.000 tấn, trị giá 103 triệu USD, tăng 60% về lượng và 16% về trị giá so với cùng kỳ năm 2015.

Với mặt hàng phân DAP, năm 2016, tỷ lệ lượng nhập khẩu phân bón so với lượng sản xuất của các doanh nghiệp trong nước tăng 5,75 lần so với cùng kỳ năm 2015 (tăng 184,6%). Cục Quản lý cạnh tranh nhận thấy rõ ràng, động thái trên có dấu hiệu gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước. 

Cụ thể, Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình (Đạm Ninh Bình) và Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Đạm Hà Bắc) đã phải chịu thiệt hại nặng nề khi không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Hiện nay, Đạm Ninh Bình đã dừng sản xuất, còn Đạm Hà Bắc cũng phải tạm ngưng sản xuất trong tháng 8, 9 do tồn kho cao. Cũng do lượng nhập khẩu tăng mạnh nên doanh nghiệp sản xuất phân DAP trong nước phải chịu thiệt hại và đã giảm sản lượng từ năm 2013.

Các doanh nghiệp này đã liên tục phải giảm giá bán sản phẩm theo giá nhập khẩu và duy trì ở mức giá bán dưới giá thành sản xuất. Do phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu, các công ty phải điều chỉnh giảm 52,6% lượng sản xuất trong 7 tháng đầu năm 2016 so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng tiêu thụ cũng giảm 40,7%; giá bán bình quân giảm tới 23,8% so với cùng kỳ năm 2015.

Cần xem xét thận trọng

Cục Quản lý cạnh tranh cho biết, thời gian qua, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam - Vinachem và các công ty trực thuộc như Đạm Ninh Bình, Đạm Hà Bắc, Công ty CP DAP Đình Vũ, Công ty CP DAP số 2 Lào Cai đã đề nghị Bộ Công Thương sớm khởi xướng điều tra và áp dụng biện pháp tự vệ với các mặt hàng phân ure và phân DAP nhập khẩu vào Việt Nam.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, hiện có 2 doanh nghiệp sản xuất phân đạm từ than (Đạm Ninh Bình và Đạm Hà Bắc) là đối tượng chịu thiệt hại chính do công nghệ sản xuất phân đạm từ than đã lỗi thời. Trong khi đó, xu hướng thế giới đã dần chuyển sang sản xuất phân đạm từ khí, còn công ty này lại đang phải mua than với giá cao hơn giá thế giới. “Do vậy, không có căn cứ để xác định nguyên nhân chính dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng là do hàng nhập khẩu”, lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh nêu rõ.

Song, với mặt hàng phân DAP, trong nước hiện chỉ có 2 doanh nghiệp sản xuất nên nếu không có biện pháp khắc phục khó khăn cho 2 doanh nghiệp này thì sản xuất phân DAP sẽ khó tồn tại trước sức cạnh tranh của hàng nhập khẩu. Nếu khả năng đó xảy ra, hàng Trung Quốc có thể sẽ thống lĩnh thị trường và đẩy giá phân bón lên cao khiến các ngành sản xuất nông sản không tự chủ được về giá. Tuy nhiên, với đề xuất điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại (nếu có), sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nông dân và giá hàng nông sản nên cần thận trọng. 

Nhiều chuyên gia nông nghiệp cho rằng, hiện phân ure và phân DAP đang được sử dụng để bón cho cây trồng, do đó việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại sẽ dẫn đến gia tăng chi phí đầu vào cho các ngành sản xuất nông nghiệp. Đồng quan điểm, đại diện Tổng hội NN&PTNT cho rằng, Bộ Công Thương nên cân nhắc kỹ lợi hại đối với việc bảo hộ phân bón trong nước. “Nếu áp dụng phòng vệ thương mại để bảo hộ doanh nghiệp sản xuất trong nước, chúng ta sẽ “đánh” trực tiếp vào nông dân bởi giá phân ure và phân DAP chắc chắn sẽ tăng, kéo theo chi phí đầu vào tăng”, đại diện Tổng hội NN&PTNT bày tỏ.