Kiến trúc xanh giúp “giải tỏa” không gian đô thị

ANTĐ - Khi diện tích sống bị thu hẹp và tình trạng ô nhiễm ngày càng trở nên trầm trọng thì “Kiến trúc xanh” đang tạo hướng đi mới cho sự phát triển bền vững của các đô thị. Theo Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa - một trong 10 KTS tiêu biểu năm 2012 do Architectural Record (Mỹ) bình chọn và là chủ nhân Stacking Green House - “Công trình kiến trúc của năm 2012” của tạp chí uy tín Arch Daily (Mỹ), “kiến trúc xanh” không chỉ là một xu thế của tương lai…

Kiến trúc xanh giúp “giải tỏa” không gian đô thị ảnh 1
Phối cảnh trường mẫu giáo Farming Kindergarten ở Biên Hòa, Đồng Nai

- PV:  Thưa anh, lý do gì đặc biệt cho những không gian mang hơi thở thiên nhiên của anh, từ Nhà hàng tre - Bamboo Wing, Café Gió và Nước cho đến ngôi nhà xanh Stacking Green House?

- KTS Võ Trọng Nghĩa: Các công trình này không phải là mốt thời thượng. Với tôi, trách nhiệm của mỗi kiến trúc sư là phải làm bằng được những công trình xanh. Khoa học cũng đã chứng minh, gần gũi với thiên nhiên là động lực sáng tạo của con người. Hiện nay có hơn 7 tỷ người sống trên Trái đất, chúng ta rõ ràng không thể bê tông hóa tất cả.

- Vậy vấn đề đặt ra cho kiến trúc đô thị chính là sự thiếu trầm trọng những không gian xanh?

- Không tính đến những việc ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, tổng diện tích cây xanh tính trên đầu người ở Hà Nội đang ở mức thấp kỷ lục so với các đô thị lớn ở châu Á và trên thế giới. Người dân Hà Nội phải sống trong một đô thị “lổn nhổn” những mái tôn, không có chỗ vui chơi cho trẻ em. Tôi tự đặt câu hỏi: Sống ở môi trường đầy ức chế như vậy, liệu còn sức sáng tạo cho thế hệ tương lai không? 

- Vậy xét theo tổng thể kiến trúc và nhu cầu sử dụng, anh đánh giá đâu là điểm ưu việt của công trình xanh?

- Trước hết là tăng không gian dành cho cây xanh, thứ hai tận dụng diện tích đất canh tác trên mái. Và nó có điểm cộng lớn là giảm ô nhiễm và có khả năng bức xạ nhiệt tốt. Khi thời tiết nóng nực thì ai cũng muốn được “chui” vào không gian xanh để thư giãn. Nhà xanh cũng có lợi ích về tinh thần - là nơi người ta muốn về sau một ngày làm việc căng thẳng.

- Có thể thấy anh thường sử dụng những vật liệu từ thiên nhiên như tre, nứa… vậy hiệu quả của những công trình này tới môi trường đạt được ở mức độ nào?

- Kiến trúc xanh không có nghĩa là tất cả vật liệu đều phải thân thiện với môi trường. Vật liệu là một yếu tố nhưng quan trọng là tổng thể năng lượng tiêu thụ và vận hành công trình đó. Có thể vật liệu khi xây dựng không phải là “vật liệu xanh” nhưng tổng lượng tiêu thụ năng lượng thấp thì nó đáp ứng yêu cầu của một công trình xanh. Ví dụ, nhà bằng kính và thép vẫn có thể là công trình xanh. Chẳng hạn như sử dụng kĩ thuật hai lớp kính sẽ tạo hiệu ứng năng lượng và tạo sự thông thoáng ngay cả khi không sử dụng điều hòa.

- Anh có những giải pháp gì đặc biệt để tạo dựng một công trình kiến trúc xanh?

- Có nhiều cách để làm, nhưng tôi chọn phương án giá thành hợp lý, thi công dễ dàng. Tôi quan tâm đến việc sử dụng tài nguyên “cho không” như gió, ánh sáng, nước mưa… tăng diện tích cây xanh cho Trái đất. 

- Nhu cầu được sống trong những “ngôi nhà xanh” ở Việt Nam hiện nay như thế nào, theo anh đánh giá?

- Mặc dù kinh tế đang “chững” nhưng nhu cầu về nhà xanh không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới đều rất lớn vì chi phí rẻ và kéo con người ra khỏi những bức bách tinh thần. Stacking Green House cũng là một giải pháp cho không gian đô thị mà chúng tôi hướng đến. Dù diện tích giới hạn nhưng vẫn có thể đủ một gia đình 3 thế hệ sinh sống. Xung quanh đều được bao bọc bởi một lớp “màng cây” làm mát cho ngôi nhà và có thể đón nắng từ mọi hướng. Chúng tôi đang tiếp tục xây dựng thêm những ngôi nhà này ở Hà Nội và TP.HCM. 

- Sắp tới anh có kế hoạch triển khai những công trình của mình như thế nào?

- Tôi đang đưa những phương án đề nghị các đô thị chỉ cấp phép xây mới hoặc cải tạo cho những ngôi nhà có “mái xanh”. Hiện tại, công trình Farming Kindergarten ở thành phố Biên Hòa, Đồng Nai đang đi vào giai đoạn hoàn thiện. Đây là một trường mẫu giáo được xây dựng trên diện tích đất 1,2ha, dự kiến sẽ có quy mô 500 trẻ. Ngôi trường sẽ có vườn trên mái - “green roof” và học sinh có thể chạy nhảy, vui đùa an toàn. Ngoài ra, ý định của tôi là mỗi năm đưa 20 tác phẩm, công trình xanh ra thế giới. 

- Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!