Doanh nghiệp vi phạm xuất xứ hàng hóa dùng nhiều thủ đoạn chống đối hải quan

ANTD.VN - Ngoài Công ty xe đạp Exel, hải quan cũng đã phát hiện 4 doanh nghiệp khác vi phạm gian lận xuất xứ hàng hóa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này có biểu hiện co cụm, chống đối, bất hợp tác, lấy các lý do kéo dài cuộc làm việc, có khi cơ quan hải quan phải làm việc với doanh nghiệp đến 1h sáng.

Đây là một ví dụ được lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) đưa ra để nói về những khó khăn mà cơ quan này gặp phải trong việc đấu tranh với các hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa.

Tăng cường đấu tranh với hành vi gian lận xuất xứ

Ông Nguyễn Tiến Lộc, Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ)cho biết, từ giữa năm 2018 đến nay cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc xảy ra trong đó Hoa Kỳ đang áp thuế cao lên nhiều dòng hàng có xuất xứ từ Trung Quốc.

Do đó, cơ quan Hải quan đã tập trung nghiên cứu những phương thức, rủi ro về gian lận giả mạo xuất xứ, lấy xuất xứ của Việt Nam để xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Mỹ, EU. Cục Kiểm tra sau thông quan đã nghiên cứu thành lập tổ công tác đặc biệt nhằm tập trung nghiên cứu, kiểm tra làm rõ những nghi vấn, gian lận này.

Qua công tác thu thập, phân tích thông tin, thấy nổi lên một số doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ tăng đột biến, cơ quan hải quan đã thống kê sơ bộ được 19 nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận về xuất xứ. Từ đó, lập danh sách các doanh nghiệp có rủi ro về gian lận, giả mạo xuất xứ trong phạm vi toàn quốc để tiến hành kiểm tra. 

Giai đoạn 1, Cục KTSTQ tiến hành làm mẫu để tổng kết kinh nghiệm, sau đó giai đoạn 2 sẽ mở rộng chỉ đạo lực lượng kiểm tra sau thông quan toàn quốc tiến hành kiểm tra để kịp thời ngăn chặn hành vi gian lận này.

Theo đó, Cục KTSTQ đã kiểm tra 9 doanh nghiệp và chỉ đạo 9 cục hải quan tỉnh, thành phố kiểm tra 24 doanh nghiệp. Qua đó, đã xác định vi phạm của 1 doanh nghiệp là Công ty TNHH xe đạp Excel. Đây là doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc, thành lập năm 2018.

Qua kiểm tra, Cục phát hiện Công ty nhập khẩu 100% linh kiện xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện từ Trung Quốc về Việt Nam để lắp ráp đơn giản ở giai đoạn cuối cùng thành sản phẩm hoàn chỉnh và xuất khẩu sang Hoa Kỳ lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam để được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi.

Dù chỉ lắp ráp đơn giản nhưng lô xe đạp từ Trung Quốc vẫn lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam

Đối chiếu quy định thì các sản phẩm của Công ty không đủ tiêu chí để xác định là hàng hóa có xuất xứ Việt Nam. Công ty đã thừa nhận hành vi vi phạm của mình. Theo đó, Tổng cục Hải quan đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hình thức phạt tiền và xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là sản phẩm hoàn chỉnh, các bán thành phẩm và các linh kiện chưa xuất khẩu đang lưu trong kho của Công ty.

Đáng nói, trong quá trình kiểm tra còn phát hiện công ty đã thực hiện các thủ tục gian dối để được cơ quan có thẩm quyền (VCCI chi nhánh TP.HCM) cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam (C/O Form B). Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi VCCI chi nhánh TP.HCM yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này và VCCI đã thu hồi.

Doanh nghiệp co cụm, chống đối

Đáng nói, ngoài Công ty Xe đạp Excel, lãnh đạo Cục KTSTQ cho biết, cơ quan này cũng đã phát hiện hành vi gian lận để hưởng xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu đi Mỹ của 4 doanh nghiệp khác, trong đó có 3 doanh nghiệp lắp ráp xe đạp, xe đạp điện và 1 doanh nghiệp lắp ráp mặt hàng sản phẩm gỗ (giá, kệ bếp). Qua các biên bản làm việc, doanh nghiệp đã thừa nhận hành vi vi phạm về xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu và Cục KTSTQ đang đề xuất Tổng cục Hải quan xử lý theo quy định.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Tiến Lộc cũng nêu một số khó khăn trong việc xử lý các doanh nghiệp này. "Từ kết quả xử lý đối với Công ty Xe đạp Excel, các doanh nghiệp còn lại có biểu hiện co cụm chống đối, lấy nhiều lý do như người phiên dịch dịch chưa rõ nội dung, cần dịch lại; giám đốc bận phải đi công tác nước ngoài gấp, không ủy quyền cho ai để cố tình không ký các biên bản làm việc, biên bản vi phạm hoặc có dấu hiệu bỏ trốn, tẩu tán tài sản..." - ông Lộc cho biết.

Đại diện Cục KTSTQ cũng cho biết, đối với các doanh nghiệp còn lại, Cục đang tiếp tục củng cố, làm rõ các dấu hiệu vi phạm. Đồng thời, tiếp tục mở rộng kiểm tra một số nhóm hàng: pin năng lượng mặt trời, đèn LED…

Giai đoạn 2, mở rộng kiểm tra, Cục KTSTQ đã chỉ đạo lực lượng kiểm tra sau thông quan toàn quốc tiến hành kiểm tra để kịp thời ngăn chặn hành vi gian lận xuất xứ Việt nam với hàng hóa xuất khẩu; Tập trung vào các địa bàn có dấu hiệu rủi ro cao, tập trung nhiều doanh nghiệp mới thành lập từ cuối năm 2018 trở lại đây nhập khẩu hàng hóa là linh kiện, nguyện liệu, phụ tùng từ Trung Quốc và xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Hoa Kỳ và EU. 

"Cục đã có văn bản giao 9 Cục Hải quan tỉnh, thành phố kiểm tra 24 doanh nghiệp có độ rủi ro cao về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu. Tính đến nay các đơn vị đã ban hành 19/24 quyết định kiểm tra sau thông quan. Cục KTSTQ đang đôn đốc, hỗ trợ các đơn vị sớm hoàn thành kiểm tra để tổng hợp báo cáo Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan" - ông Nguyễn Tiến Lộc cho biết.