Bộ Công Thương: Hai lần góp ý, Bộ Tài chính không có ý kiến gì về hạn ngạch xuất khẩu gạo

ANTD.VN - Văn bản hỏa tốc ngày 20-4 của Bộ Công Thương, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo cho biết, Bộ Tài chính không góp ý về hạn ngạch xuất khẩu gạo trong cả 2 văn bản xin ý kiến của Bộ Công Thương trước đó.

Bộ Tài chính không góp ý về hạn ngạch xuất khẩu gạo

Cụ thể, về ý kiến của Bộ Tài chính cho rằng đã 2 lần góp ý nhưng Bộ Công Thương không tiếp thu, Bộ Công Thương thông tin, Bộ Tài chính đã góp ý qua thư điện tử cho báo cáo ngày 28-3 năm 2020 của Đoàn kiểm tra liên ngành.

Sau đó, ngày 3-4, Bộ Tài chính có công văn số 3905/BTC-QLG góp ý cho báo cáo chính thức số 2412/BCT-XNK ngày 06 tháng 4 năm 2020 của Bộ Công Thương gửi Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó, đáng chú ý là Bộ Tài chính không phản đối hạn ngạch xuất khẩu gạo cũng như phương thức điều hành "đăng ký tờ khai trước được xuất trước" (FCFS). Không những thế, Bộ Tài chính còn giúp Bộ Công Thương hoàn chỉnh phương án điều hành qua các góp ý về thẩm quyền áp dụng hạn ngạch cũng như các trường hợp không cần áp dụng hạn ngạch.

Trong cả 2 lần góp ý, ý kiến quan trọng nhất của Bộ Tài chính là: “chỉ cho phép xuất khẩu gạo nếp, gạo đồ, gạo hữu cơ, gạo thơm; tiếp tục tạm dừng xuất khẩu gạo tẻ thường đến hết ngày 15 tháng 6 năm 2020 để "bảo đảm mua đủ gạo dự trữ quốc gia".

Sau khi dự trữ quốc gia đã mua đủ số lượng gạo dự trữ theo kế hoạch, sẽ tiếp tục điều hành xuất khẩu "linh hoạt, chặt chẽ, phù hợp thực tế".

Bộ Công Thương đã 2 lần giải trình với Thủ tướng Chính phủ về lý do không thể tiếp thu ý kiến này của Bộ Tài chính. Theo đó, cách giải quyết phù hợp nhất, được người dân và doanh nghiệp đồng tình ủng hộ là tiếp tục cho xuất khẩu gạo, bao gồm cả gạo tẻ, nhưng có sự kiểm soát chặt chẽ, minh bạch về số lượng để bảo đảm an ninh lương thực trong bối cảnh dịch bệnh, hạn hán và xâm nhập mặn;

Đề xuất dừng xuất khẩu trên cơ sở phân biệt gạo tẻ và các loại gạo khác có thể sẽ dẫn đến rủi ro về đạo đức và là mảnh đất màu mỡ cho lợi ích nhóm và tham nhũng phát triển bởi bằng mắt thường, rất khó phân biệt giữa gạo tẻ (loại cấm xuất khẩu) và gạo thơm (loại được phép xuất khẩu)...

Nêu quan điểm về việc Bộ Tài chính cho rằng phương thức điều hành "đăng ký tờ khai trước được xuất trước" (FCFS) là bất cập và đề nghị thay thế bằng đấu thầu hạn ngạch hay phân bổ hạn ngạch mà chưa được Bộ Công Thương tiếp thu, Bộ Công Thương khẳng định cả 2 lần góp ý cho báo cáo của Đoàn kiểm tra và Bộ Công Thương, Bộ Tài chính đều không có ý kiến về các "bất cập" của phương thức FCFS trong điều hành hạn ngạch.

Ý kiến này của Bộ Tài chính xuất hiện lần đầu tiên vào ngày 10-4 tại văn bản số 4355/BTC-QLG, khi mà phương thức FCFS đã được đề xuất công khai trước đó 13 ngày và Thủ tướng Chính phủ, sau khi cân nhắc tất cả các ý kiến tham gia, đã có văn bản chỉ đạo về phương thức điều hành xuất khẩu gạo.

Tương tự, Tổng cục Hải quan không đề cập tới các "bất cập" của phương thức điều hành FCFS.

Bộ Công Thương cho rằng, tất cả các phương thức điều hành hạn ngạch đều có mặt thuận và mặt không thuận. Trong bối cảnh phải áp dụng hạn ngạch để bảo đảm tuyệt đối an ninh lương thực, Bộ Công Thương đã đề xuất phương án điều hành hạn ngạch mà theo Bộ Công Thương là tương đối công bằng, có tính công khai, minh bạch, dễ thực hiện, dễ giám sát, khó phát sinh các rủi ro về đạo đức cũng như tham nhũng, lợi ích nhóm.

“Nói tóm lại, cơ chế điều hành FCFS, nếu được triển khai một cách có phối hợp, công khai, minh bạch như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ thì dù vẫn có điểm yếu như tất cả các phương thức điều hành khác, vẫn tốt hơn so với các cơ chế mà Bộ Tài chính đề xuất”- Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Về mối quan hệ giữa xuất khẩu gạo và dự trữ quốc gia, Bộ Công thương cũng cho rằng, khi doanh nghiệp không thực hiện hợp đồng với Tổng cục Dự trữ, sau khi đã trúng thầu, sẽ mất tiền bảo đảm dự thầu từ 1-3% giá trị gói thầu cho Bộ Tài chính. Theo pháp luật về dân sự, doanh nghiệp đã hoàn thành nghĩa vụ của mình, nên đề xuất cấm các doanh nghiệp này tham gia xuất khẩu gạo là không có cơ sở pháp lý.

Tại cuộc họp chiều 20-4, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu tạm ứng trước 100.000 tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5/2020 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hiện có gạo tại cảng nhưng chưa có tờ khai hải quan.