NSƯT Bùi Cường:

“Không cưỡng lại được cuộc đời”

ANTĐ - 30 năm trước, khi còn là lính mới, chân ướt chân ráo chạm ngõ làng điện ảnh, diễn viên Bùi Cường đã được đạo diễn Phạm Văn Khoa mời vào một vai diễn đầy tính cách - Chí Phèo trong “Làng Vũ Đại ngày ấy”. Sự thành công của bộ phim, của vai diễn đã “đeo đuổi” Bùi Cường mãi cho đến ngày hôm nay, khi mà người xem cứ nhất mực chỉ nhớ đến Chí Phèo, mà ít nhớ đến những cống hiến khác của NSƯT Bùi Cường trong nghệ thuật…

NSƯT Bùi Cường trong vai Chí Phèo

- PV: Lâu lắm không thấy NSƯT Bùi Cường xuất hiện trên ti vi?

- NSƯT Bùi Cường: Tôi vẫn xuất hiện đều đặn đấy chứ, nhưng chỉ sau máy quay với vai trò đạo diễn. Tôi vừa hoàn thành xong 29 tập phim truyền hình “Vượt qua bóng đêm”. Thú thật là tôi cũng kín tiếng, ít khi nói về những dự án nghệ thuật của mình.  

- PV: Đã bao nhiêu năm rồi ông “ở ẩn”, không tham gia diễn xuất?

- NSƯT Bùi Cường: Gần đây tôi có tham gia một vai diễn nhỏ trong phim “Vua cầu” của đạo diễn Quốc Tuấn. Sở dĩ tôi nhận lời tham gia là bởi tôi và Quốc Tuấn khá thân với nhau. Anh em có việc thì giúp nhau thôi. Tôi không nhận lời tham gia diễn xuất còn là bởi chưa thấy có vai nào phù hợp với mình cả. Nếu cứ gật đại, tham gia nhiều phim, vai nào cũng giống vai nào, chả thấy tốt lên mà càng ngày diễn càng cùn đi thì cũng… mệt! 

- PV: Vậy ông thích những vai diễn như thế nào?

- NSƯT Bùi Cường: Nói chung là những vai có cá tính và hướng thiện.

- PV: Có phải tất cả các vai diễn sau này đều không vượt nổi cái bóng quá lớn của Chí Phèo trong “Làng Vũ Đại ngày ấy”?

- NSƯT Bùi Cường: Cũng không hẳn đâu, sau này tôi cũng có nhiều vai diễn tạm gọi là thành công, ví như vai Mộc trong phim “Không có đường chân trời”,  hay  Năm Hòa trong phim “Biệt động Sài Gòn”, hay vai một lão nông du kích trong phim “Thời hiện tại”. 

- PV: Nhưng rõ ràng, vai diễn Chí Phèo đã gắn liền với cuộc đời hoạt động nghệ thuật của ông. Cứ nhắc đến Bùi Cường là người ta nhớ đến Chí Phèo và ngược lại?

- NSƯT Bùi Cường: Thì cuộc đời nó có những cái mình không cưỡng lại được. Được đảm nhận vai Chí Phèo là cái may mắn của tôi. Đây là nhân vật điển hình nhân trong số các nhân vật mà nhà văn Nam Cao sáng tạo nên. Lúc đầu, khi nhận vai này tôi cũng lo lắng lắm. Bởi nếu mình làm không tốt, thì mình cũng “chết” luôn (cười). Cũng may là sau đó diễn xuất của tôi đã được khán giả chấp nhận. 

- PV: Không chỉ chấp nhận thôi đâu mà khán giả còn yêu quý nữa chứ?

- NSƯT Bùi Cường: Đúng thế, không những yêu quý mà vai diễn này còn là bước đệm để tôi có những cống hiến nghệ thuật sau này.

- PV: Và chắc hẳn, ông cũng đã gặp cả những rắc rối mà nhân vật Chí Phèo mang lại?

- NSƯT Bùi Cường: Rắc rối à, tôi gặp nhiều lắm, nhưng đó là nhiều kỷ niệm vui. Này nhé, có lần tôi đang ngồi uống bia thì thấy có ông vác gạch tới ném mình. Lại cũng có lần khác, gặp tôi ngoài đường, người ta chỉ thẳng vào mặt tôi và quát lên rằng: “Này tôi nói cho ông biết, Chí Phèo không phải của riêng ông đâu nhá”. Lại cũng có cái vui nữa. Vợ tôi làm nghề may áo dài, thế là người ta cứ rủ nhau rằng, ra nhà Chí Phèo mà may áo dài, đẹp lắm.

- PV: Bây giờ, khi anh Chí đã luống tuổi, tóc đã pha sương, ra đường còn ai nhận ra nữa không?

- NSƯT Bùi Cường: Họ vẫn nhận ra đấy! Nhiều lúc tôi ngẫm nghĩ, khi khán giả quá yêu quý nhân vật mà mình đóng, thì sau này mình có làm bất cứ việc gì người ta cũng không nhớ nữa. Ví như tôi đã từng đạo diễn bộ phim “Vị tướng tình báo và hai bà vợ”. Bộ phim này thu hút được số lượng lớn người xem. Hút quảng cáo chả kém gì phim ngoại. Từng giành Huy chương Vàng Liên hoan phim truyền hình toàn quốc. Nhưng rốt cuộc người ta vẫn cứ nhớ đến tôi - Chí Phèo. 

- PV: Xem ra anh “Chí” Bùi Cường có vẻ rất thức thời khi chuyển sang nghề đạo diễn?

- NSƯT Bùi Cường: Nói thức thời không hẳn đúng mà chính xác là tôi biết tận dụng lợi thế của diễn viên. Dù sao mình cũng đã kinh qua nghề diễn, nên có thể bao quát được phần diễn xuất của diễn viên. Nhưng chỉ có tố chất đó thì chưa đủ, đạo diễn phải là người biết biến văn học thành hình ảnh và cho người xem thấy được cái hình ảnh đó cuồn cuộn sống cùng với đó là sự sáng tạo không ngừng nghỉ.

- PV: Là một đạo diễn phim truyền hình, hơn ai hết ông thấu hiểu cảnh lâu nay phim Việt lép vế trước làn sóng phim Hàn Quốc, Trung Quốc. Theo ông để giành lại khán giả, các nhà làm phim cần chú ý điều gì?

- NSƯT Bùi Cường: Đã từng có rất nhiều các cuộc bàn luận nhằm nâng cao chất lượng phim truyền hình. Nhưng theo ý kiến cá nhân của tôi. Mọi việc hay dở đều nằm ở khâu sản xuất, cần phải đầu tư tập trung vào 3 khâu chính kịch bản, đạo diễn và tổ chức. Có như thế mới mong phim hay. Bây giờ có nhiều người bỏ tiền ra làm phim lắm. Đó cũng là cái tốt. Trăm hoa đua nở, người lợi vẫn là khán giả. Việc mở ra nhiều sân như bây giờ tôi nghĩ là cần thiết. Ban đầu có thể những phim chưa hay, nhiều sạn và nhận được sự phản đối từ khán giả. Nhưng điều đó chưa hẳn đã là không tốt. Chính cái thất bại đó sẽ khiến những nhà làm phim rút kinh nghiệm và làm tốt hơn cho những lần sau. 

- PV: Phim Hàn Quốc nhiều tình tiết cực kỳ vô lý, người xem khó chịu nhưng vẫn cứ chấp nhận. Còn phim Việt Nam thì lại khó chấp nhận hơn. Theo ông nguyên nhân vì sao?

- NSƯT Bùi Cường: Vì lâu nay mình có tâm lý sính ngoại, phim ngoại dứt khoát phải hay hơn phim nội mà.

- PV: Thường những người làm nghệ thuật rất ngại đụng chạm đến tiền bạc. Trong khi xu hướng bây giờ, đạo diễn không chỉ lo đảm đương những việc thuần túy chuyên môn mà phải lo cả chuyện lên sóng có hút quảng cáo không. Đã bao giờ ông thấy nản?

- NSƯT Bùi Cường: Nản thì không, vì đó là một phần cuộc sống. Thị trường khốc liệt, đã làm nghệ thuật thì phải chấp nhận. Quảng cáo là một phần không thể thiếu. Nhưng vấn đề là phải làm sao cho hợp lý. 

- PV: Xin cảm ơn ông!

Quỳnh Vân (Thực hiện)