Tội phạm dễ bề thay hình, đổi dạng
Theo đánh giá, Telegram có nhiều ưu việt hơn so với những nền tảng ứng dụng mạng xã hội khác, đó là có thể đổi tên nhiều lần mà không bị ứng dụng yêu cầu xác minh. Telegram cho phép người gửi xóa được hết các tin nhắn trò chuyện ở cả phía người nhận, trong khi các ứng dụng khác chỉ xóa được ở phía người gửi. Lợi dụng kẽ hở này, kẻ gian sẽ đổi tên nick Telegram thường xuyên, đồng thời thay đổi cả ảnh đại diện để “chat” với nạn nhân. Với mỗi lần đổi tên và xóa tin nhắn như thế, người nhận (nạn nhân) dù đã từng nhắn tin với kẻ gian cũng không hay biết, cứ ngỡ đang nhắn tin với một người khác.
 |
Với tính năng xóa dữ liệu 2 chiều, kẻ gian không phải lập nick mới, tốn thời gian. Đó là lý do vì sao mỗi lần muốn làm nhiệm vụ kiếm tiền, nạn nhân lại được kết nối với một người mới qua ứng dụng Telegram. Cứ sau mỗi lần lừa thành công hoặc kết thúc một phiên trò chuyện, kẻ gian lại đổi tên, ảnh đại diện khác để tiếp tục đi lừa, nên rất khó xác định. Bên cạnh đó, trên một ứng dụng Telegram có thể chuyển đổi giữa các nick khác nhau dễ dàng, nhanh chóng (trong khi các ứng dụng khác phải mất thời gian). Điều này giúp kẻ gian có thể tạo ra nhiều nick bằng nhiều số điện thoại, rồi đóng vai nhiều người tiếp cận, cùng lừa đảo nạn nhân.
Chị Lê Thị H (trú ở phường Đằng Hải, quận Hải An, Hải Phòng) là một trong những nạn nhân của loại tội phạm này. Trung tuần tháng 4-2024, chị H nhận được cuộc gọi của một người tự xưng là nhân viên sàn thương mại điện tử Shopee cho biết, vì chị thường xuyên mua hàng qua ứng dụng này nên may mắn được nhận một món quà miễn phí. Sau khi chọn món quà là chiếc máy xay thịt, chị H cung cấp địa chỉ, số điện thoại nhận hàng. Sau khoảng 1 tuần, chị nhận được quà hoàn toàn miễn phí, kiểm tra sản phẩm thấy chất lượng tốt. Khoảng nửa tháng sau, chị H lại nhận được đề nghị gửi quà tặng. Không chút nghi ngờ, chị tiếp tục trao đổi liên hệ để nhận hàng. Lần này, “nhân viên Shopee” mời chị lập tài khoản, tham gia nhóm kín trên ứng dụng Telegram để làm nhiệm vụ và nhận tiền “hoa hồng”.
Dù có ý thức cảnh giác về thủ đoạn lừa đảo trên mạng, nhưng trước chiêu giăng bẫy tinh vi của các đối tượng, chị H vẫn bị lừa khá nhiều tiền. Khi kiểm tra lại đoạn tin nhắn với đối tượng lừa đảo, chị H bất ngờ khi tất cả tin nhắn đã hoàn toàn biến mất. Hiện tại, lo ngại bị theo dõi, đánh cắp thông tin từ tài khoản trên ứng dụng Telegram, chị H đã xóa tài khoản và gỡ bỏ ứng dụng khỏi điện thoại của mình.
Cũng liên quan việc khai thác các tính năng của ứng dụng Telegram để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mới đây Công an tỉnh Nam Định đã khởi tố 2 đối tượng lập hơn 50 nhóm chat trên ứng dụng Telegram (với hơn 25 nghìn thành viên) để môi giới mại dâm rồi lừa đảo, chiếm đoạt tiền chuyển khoản đặt cọc lên tới hàng tỷ đồng. Đáng chú ý là sau khi nhận được tiền đặt cọc của các nạn nhân, các đối tượng này xóa toàn bộ tin nhắn từ cả phía người gửi và người nhận (2 chiều) để che giấu hành vi phạm tội.
Những kỹ năng, kiến thức cần biết
Theo khuyến cáo của chuyên gia an ninh mạng, khi sử dụng nền tảng ứng dụng Telegram, người dùng cần lưu ý vấn đề bảo mật thông tin cá nhân là cực kỳ quan trọng. Tuyệt đối không chia sẻ số điện thoại, địa chỉ, thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP. Luôn cảnh giác với các liên kết không rõ nguồn gốc để tránh các phần mềm độc hại và lừa đảo. Bên cạnh đó, cần kiểm tra tính xác thực của thông tin từ nhiều nguồn chính thống trước khi chia sẻ, tránh lan truyền tin giả mạo hoặc thông tin chưa được kiểm chứng.
Nếu phát hiện các hoạt động lừa đảo, spam, hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, báo cáo ngay với cơ quan chức năng để kịp thời phối hợp giải quyết. Để bảo vệ quyền riêng tư, hãy điều chỉnh cài đặt để hạn chế thông tin cá nhân bị người lạ xem hoặc liên hệ. Khi tham gia các nhóm công khai, hãy thận trọng khi chia sẻ thông tin và tương tác. Ngoài ra, việc kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) và cập nhật ứng dụng thường xuyên sẽ giúp tăng cường bảo mật tài khoản.
Qua các vụ việc được phát hiện, xử lý, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (CATP Hà Nội) khuyến cáo người dùng một số thao tác bảo mật tài khoản Telegram như sau:
1. Bật tính năng xác thực 2 yếu tố: Bật tính năng này cho tài khoản Telegram bằng cách vào Settings -> Privacy and Security -> Two-step Verification.
2. Telegram có tính năng thông báo đăng nhập, khi người dùng bỗng dưng nhận được thông báo đăng nhập lạ, đó có thể là tin tặc. Thường xuyên kiểm tra các thiết bị đang đăng nhập tài khoản (Settings ->Devices) để kiểm tra cũng như xóa ngay những thiết bị không phải do mình đang sử dụng.
3. Nên tắt thông báo nhận tin nhắn từ người lạ để tránh các tin nhắn lừa đảo (Settings -> Privacy and Security -> New chats from unknown users -> Archive and Mute). Tính năng chỉ có sẵn trên Telegram Premium. Nếu không cần thiết, hãy giấu số điện thoại cá nhân trên Telegram bằng cách sau: Vào Settings -> Privacy and Security -> Phone number Privacy -> Nobody. Ngăn không cho người lạ tự ý thêm mình vào các group bằng cách Settings -> Privacy and Security -> Group & Channel -> My contacts.
4. Tắt chế độ tự động download file từ các group để tránh tải phải những file có chứa mã độc: Settings -> Data and Storage -> Tắt: Auto-Download Media.
Ngoài ra, người dân cần đề cao cảnh giác khi bỗng dưng nhận được đề nghị vay, mượn, chuyển tiền qua mạng xã hội. Khi nhận được yêu cầu chuyển tiền, cần phải xác minh thông qua việc gọi điện thoại trực tiếp đến người vay bằng số điện thoại đã được lưu trong danh bạ, không kiểm tra qua các ứng dụng mạng xã hội Telegram, Zalo, Facebook… Khi phát hiện trường hợp nghi vấn, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất.
(Còn nữa)
