Khánh Ký: Ông vua nhiếp ảnh Việt Nam

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Không chỉ là ông tổ làng nghề nhiếp ảnh Lai Xá, Nguyễn Đình Khánh, tức Khánh Ký còn là một doanh nhân tầm cỡ thế giới, vua nhiếp ảnh trong sáng tạo ảnh nghệ thuật và ảnh báo chí trên đất Pháp và Việt Nam thời bây giờ.

Sáng ngày 16/3, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp cùng Bảo tàng nhiếp ảnh Lai Xá tổ chức hội thảo "Nguyễn Đình Khánh - cuộc đời và sự nghiệp" nhân kỷ niệm 151 ngày sinh của ông.

Với nhiếp ảnh Việt Nam, Khánh Ký là một trong hai danh nhân tiêu biểu đặt nền móng cho nhiếp ảnh Việt Nam, đó là Đặng Huy Trứ (1825-1874) và Nguyễn Đình Khánh (1874-1946).

Chân dung Nguyễn Đình Khánh

Chân dung Nguyễn Đình Khánh

Ông là người có công trong truyền dạy, đào tạo đội ngũ nhiếp ảnh làm nghề dịch vụ cung cấp cho toàn cõi Việt Nam và nhiều nước trên thế giới như Lào, Campuchia, Myanmar, Trung Quốc, Pháp, Đức... từ cuối thế kỷ 19 và nửa đầu thế kỷ 20.

Theo nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, chưa ai gọi Khánh Ký là vua nhiếp ảnh nhưng chúng ta có đầy đủ dữ liệu để gọi như vậy vì ông thực sự là một doanh nhân lỗi lạc của Việt Nam và cũng là doanh nhân tầm cỡ quốc tế. Cụ thể, khi thạo nghề ảnh, ông quyết chí lập nghiệp, mở hiệu ảnh riêng rồi rủ người làng ra Hà Nội truyền nghề cho họ, dìu dắt họ trở thành chủ các hiệu ảnh ở khắp Thủ đô, Sài Gòn và các tỉnh thành trong toàn quốc. Không bó hẹp trong nước, Khánh Ký còn mở mang sự nghiệp sang cả Lào, Campuchia, Nam Trung Hoa, Pháp, Đức và Myanmar.
Để chủ động sản xuất và nâng cao chất lượng ảnh, Khánh Ký đã chú ý đến việc buôn bán vật tư ảnh. Ví dụ năm 1921, ông đem theo 400 kg vật tư ảnh từ Pháp về Sài Gòn mở hiệu ảnh, đây là chuyến nhập khẩu thuốc tráng phim, in ảnh, giấy ảnh khá lớn. Số vật tư này không riêng cho cửa hàng của Nguyễn Đình Khánh mà còn cung cấp cho tất cả các hiệu ảnh người Lai Xá.

Nhà sử học Dương Trung Quốc trao tặng 4 bức ảnh chụp lại từ tư liệu: Các chân dung do ông Nguyễn Đình Khánh chụp.

Nhà sử học Dương Trung Quốc trao tặng 4 bức ảnh chụp lại từ tư liệu: Các chân dung do ông Nguyễn Đình Khánh chụp.

"Nguyễn Đình Khánh là vua nhiếp ảnh như các vua dầu mỏ, vua ô tô, vua nhà đất ở Pháp, Anh, Mỹ, Trung Hoa, Nhật Bản, Ấn Độ thời bấy giờ. Mặc dầu vốn liếng của họ khác nhau, nhưng chí khí, tài ba và ảnh hưởng xã hội của họ đều ngang tài, ngang sức", nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành nhấn mạnh.

Không chỉ là một doanh nhân, Nguyễn Đình Khánh còn là một nhà nhiếp ảnh tài hoa có nhiều ảnh nghệ thuật và báo chí có giá trị. Năm 1913, Việt Nam chưa có ảnh báo chí nhưng ở Pháp, Khánh Ký đã tự mình nhập vào hàng ngũ phóng viên ảnh Paris, và được bạn đọc Pháp biết đến khi ông chụp ảnh ngài Raymond Poinecarre đắc cử Tổng thống Pháp đăng quang. Ảnh của Khánh Ký đã đánh bật ảnh của hàng trăm tay máy sừng sỏ nước Pháp, được báo chí Pháp đăng tải đồng loạt. Nguyễn Khánh Ký sang Pháp năm 1911, sau 2 năm, cái tên Khánh Ký trở nên nổi tiếng ở Pháp như một ngôi sao. Kết quả này đã đưa ông vào vị trí các nhà nhiếp ảnh báo chí bậc thầy.

Bà Trần Thị Thu Đông, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phát biểu

Bà Trần Thị Thu Đông, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phát biểu

Khánh Ký cũng chụp ảnh chân dung Toàn quyền Đông Dương Pierre Pasquier đăng trên báo “L’Illustration” số 4740. Năm 1933, ông chụp các ảnh phóng sự Hoàng đế Bảo Đại thăm Bắc Kỳ...Vừa kinh doanh nhiếp ảnh thành đạt, tạo dựng được Tập đoàn ảnh người Lai Xá vững mạnh, vừa làm phóng viên ảnh báo chí và nghệ thuật xuất sắc ở Pháp và Đông Dương trong nửa đầu thế kỷ XX, có lẽ thế giới này chỉ có một Khánh Ký.

Quang cảnh hội thảo

Quang cảnh hội thảo

Bà Trần Thị Thu Đông, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam chia sẻ, cuộc đời và sự nghiệp của Khánh Ký không chỉ giới hạn trong lĩnh vực nhiếp ảnh. Ít ai biết rằng, ông còn là một nhà yêu nước thầm lặng, một người con ưu tú của dân tộc đã có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Trong thời gian hoạt động tại Pháp, Khánh Ký đã tích cực tham gia vào các hoạt động yêu nước của cộng đồng người Việt tại đây. Ông đã trở thành một thành viên quan trọng của “Hội đồng bào thân ái” do cụ Phan Châu Trinh và luật sư Phan Văn Trường sáng lập, một tổ chức tập hợp những người Việt Nam yêu nước tại Pháp, hướng về Tổ quốc.

Đặc biệt, một dấu mốc lịch sử vô cùng ý nghĩa, Nguyễn Đình Khánh chính là người đã trực tiếp chỉ dạy nghề nhiếp ảnh cho Nguyễn Ái Quốc. Chính nghề nhiếp ảnh do Khánh Ký truyền dạy đã giúp Nguyễn Ái Quốc có thêm một phương tiện để kiếm sống, trang trải cho các hoạt động cách mạng sôi nổi của mình tại Pháp. Khánh Ký còn là một nhà tài trợ hào hiệp, hỗ trợ tài chính cho nhóm các nhà yêu nước Việt Nam tại Paris, góp phần quan trọng vào việc duy trì và phát triển phong trào đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.

Nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phát biểu tại hội thảo

"Hội thảo “Khánh Ký - Cuộc đời và sự nghiệp” được tổ chức hôm nay chính là dịp để chúng ta ôn lại, khắc sâu và tôn vinh những công lao to lớn, toàn diện của Nguyễn Đình Khánh đối với nhiếp ảnh Việt Nam và sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Chúng ta không chỉ nhìn nhận ông như một người thợ ảnh tài hoa, một doanh nhân thành đạt, mà còn phải thấy được ở ông một tấm lòng yêu nước sâu sắc, một tinh thần dân tộc cao cả, luôn hướng về quê hương, đất nước", Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam khẳng định.