Đạo thơ - ranh giới mong manh
Những ầm ĩ quanh bài thơ “Tổ quốc gọi tên” vừa mới tạm lắng xuống dù trước đó người ta từng tuyên bố sẽ quyết làm cho rõ trắng đen. Theo lời những văn nhân lão làng thì vụ này nhiều khả năng rồi sẽ quên lãng và thời gian sẽ xóa đi những ký ức mà “ai đó trót cầm nhầm” rất không muốn nhớ.
Mấy ngày nay văn đàn lại xôn xao về một nghi án đạo thơ khác, lần này thật bất ngờ, người dính líu là một nữ nhà thơ có tên tuổi, có chỗ đứng vững chắc trên văn đàn - nhà thơ Phan Huyền Thư. Những người yêu quý giọng thơ này gần như bị “sốc” vì bài “Bạch lộ” của Phan Huyền Thư và “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan giống nhau đến kỳ lạ.
Trong khi “Buổi sáng” của Thường Đoan chính thức ra đời vào năm 2003, trước đó năm 2000 đã được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc và đưa vào album “Về lại phố xưa” năm 2001. Nhưng phải đến 13 năm sau, năm 2014, “Bạch lộ” mới được in trong “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư, tập thơ vừa chính thức được trao tặng giải thưởng danh giá của Hội Nhà văn Hà Nội.
“Dĩ hòa vi quý” đến bao giờ?
Ngay sau những ầm ĩ, Phan Huyền Thư đã đóng trang mạng cá nhân trên Facebook. Trước đó cô cũng đã có thư trả lời một tờ báo, rằng bài thơ đó cô viết từ năm 1996 và cô cũng đã gửi các bằng chứng tới Hội Nhà văn Hà Nội xem xét… Trong lời giải thích của Phan Huyền Thư, tất nhiên có nhiều điều khiến những người yêu thơ chưa thấy thỏa mãn, thậm chí còn hoài nghi.
Trong khi làng văn còn đang “phát sốt” vì chuyện đạo thơ thì một nữ nhà thơ cũng có tên tuổi lên tiếng rằng thôi hãy để cho việc này “chìm xuồng”, bởi những tranh cãi chỉ mang lại cho người trong cuộc thêm những tổn thương… “Chìm xuồng” một từ xưa nay vốn quen thuộc và là kết thúc “có hậu” cho mọi “nghi án” văn chương Việt.
Cũng chính vì mong muốn không ai có thêm những tổn thương mà những chuyện “cầm nhầm” trong văn chương xưa nay mới tồn tại dai dẳng như thế. Hễ định làm cho ra trắng ra đen thì lại tặc lưỡi “một bồ cái lý không bằng một tí cái tình”. Mà kể cũng lạ, khi cả thế giới bước từng bước dài trên con đường bản quyền thì giới văn nghệ sĩ nước ta lại rất coi thường quyền tác giả. Trong khi việc đăng ký bản quyền văn học nghệ thuật lại cực kỳ đơn giản, nói theo ngôn ngữ mạng xã hội bây giờ là nhanh trong vòng một nốt nhạc. Đã đến lúc các nhà văn, nhà thơ nên học cách bảo vệ đứa con tinh thần của mình.
Trở lại chuyện “một bồ cái lý không bằng một tí cái tình”, mọi sự đúng sai xưa nay ở làng văn nghệ có khi chỉ cần xin lỗi nhau một tiếng cho mát mặt là xong. Thế nhưng lần này, Hội Nhà văn Hà Nội đã thể hiện thái độ mạnh mẽ hơn khi quyết định thu hồi giải thưởng của tập thơ “Sẹo độc lập”.
Được biết, việc Hội Nhà văn Hà Nội đưa ra quyết định rút giải thưởng không phải vì tác giả có đơn xin rút mà một số bài thơ trong tác phẩm đoạt giải bị “nghi ngờ đạo thơ”. Lãnh đạo Hội Nhà văn Hà Nội cũng xác định, trong số các bài thơ in ở nước ngoài từ năm 1990 của Phan Huyền Thư không có bài nào nội dung giống như “Bạch lộ”- bài thơ gây nhiều tranh cãi trong mấy ngày vừa qua.
