- Ông nghĩ gì về việc tàu của Trung Quốc liên tục đâm va làm hư hỏng tàu cá, gây bị thương một số ngư dân và cán bộ Kiểm ngư Việt Nam những ngày qua?
- Ông Jitendra Sharma: Qua theo dõi các đoạn clip trên mạng internet có thể thấy rõ thái độ hung hăng của tàu Trung Quốc khi tấn công tàu Việt Nam trên chính vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Hành động của Trung Quốc không thể chấp nhận được và không có lý lẽ gì để biện hộ.
- Ông nghĩ thế nào về các biện pháp Việt Nam đang sử dụng nhằm bảo vệ quyền chủ quyền trên Biển Đông và quan điểm của IADL về sự việc này?
- Ông Jitendra Sharma: Việt Nam là một dân tộc yêu chuộng hòa bình nên tôi luôn tin tưởng Chính phủ và người dân Việt Nam sẽ vận dụng các quy định của luật pháp quốc tế để giải quyết sự việc này bằng biện pháp hòa bình. Việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam là vi phạm ngang nhiên và trắng trợn, nên Việt Nam có quyền tiến hành các biện pháp để bảo vệ chủ quyền. Dù Việt Nam lựa chọn con đường nào, IADL luôn sát cánh cùng người dân Việt Nam, ủng hộ hết mình trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp đang diễn ra trên Biển Đông. Cụ thể là ngày 28-5 vừa qua, chúng tôi đã có văn bản gửi phía Trung Quốc bày tỏ quan điểm của mình về sự việc này.
- Ngoài Tuyên bố về tình trạng vi phạm leo thang tại Biển Đông, IADL có hỗ trợ gì cho Việt Nam trong trường hợp Việt Nam tiến hành khởi kiện?
- Ông Jitendra Sharma: Bất cứ khi nào Chính phủ Việt Nam có yêu cầu về hỗ trợ pháp lý, chúng tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ. Việt Nam có thể khởi kiện Trung Quốc ra Tòa quốc tế do Trung Quốc đã vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, vi phạm quyền chủ quyền của quốc gia khác. Việc khởi kiện hay không là một quyết định quan trọng và tôi tin tưởng Chính phủ Việt Nam sẽ đưa ra quyết định phù hợp. Mặc dù, phán quyết của toà quốc tế có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố, nhưng những cơ sở pháp lý, chính trị mà Việt Nam hiện có tương đối mạnh nên khả năng thành công là khá cao. Những luật sư của IADL sẵn sàng hỗ trợ khi Việt Nam có yêu cầu.
- Việt Nam có đủ bằng chứng về lịch sử, pháp lý để khẳng định quyền chủ quyền đối với Hoàng Sa, Trường Sa. Trong khi đó, Trung Quốc chưa có một tài liệu nào chứng minh về tính pháp lý của “đường lưỡi bò”. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
- Ông Jitendra Sharma: Việt Nam có bằng chứng lịch sử, pháp lý chắc chắn và đầy đủ nhất về chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa. Do vậy, sai phạm trong việc hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc trên Biển Đông là điều có thể thấy rõ. Về vụ kiện của Philippines đối với “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ra tòa quốc tế, so với vụ việc đang diễn ra trên Biển Đông tuy có điểm tương đồng song lại có khá nhiều khác biệt. Dù Việt Nam kiện Trung Quốc ra Tòa quốc tế, ra Liên hợp quốc hay đưa vụ việc ra Trọng tài quốc tế thì những bằng chứng lịch sử, pháp lý hiện có tạo cho Việt Nam có thế mạnh hơn rất nhiều so với Philippines trong vụ kiện của họ.
- Vậy nếu Trung Quốc cố tình chây ỳ, không thực hiện phán quyết, Việt Nam có thể làm gì để khẳng định chủ quyền của mình ở khu vực Biển Đông?
- Ông Jitendra Sharma: Trên thực tế, có một số phán quyết của Tòa quốc tế không được thực thi vì bản thân Toà quốc tế chỉ là cơ quan phán quyết chứ không có cơ quan chức năng đảm bảo thực thi, cưỡng chế những phán quyết của họ, trừ khi Liên hợp quốc có cơ chế rõ ràng với các thành viên rằng: “Nếu anh không tuân thủ phán quyết sẽ bị khai trừ hay tẩy chay”. Cho dù vậy, những phán quyết này có tác dụng vô cùng mạnh mẽ đối với dư luận thế giới, tạo ra niềm tin cho những nước thắng kiện, giúp họ có những hành động mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ chủ quyền của mình.
Ông Lê Minh Tâm - Ủy viên Ban Thường vụ IADL, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam cho biết, được thành lập từ năm 1946, IADL có vai trò ủng hộ và duy trì luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền của các dân tộc được phát triển, bình đẳng về kinh tế… Dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và mục đích đặt ra, IADL ủng hộ tất cả các quốc gia thành viên có đề nghị giúp đỡ với điều kiện: Các vụ việc cần hỗ trợ của IADL là đúng đắn, phải có đề xuất của quốc gia thành viên, hoàn toàn phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Do IADL hiện có hơn 100 quốc gia thành viên nên sự giúp đỡ, những phát ngôn của tổ chức này dựa trên cơ sở của lẽ phải, của đạo đức, phù hợp với luật pháp quốc tế có ảnh hưởng lớn đối với dư luận quốc tế, để các quốc gia bị xâm phạm tự tin sử dụng các biện pháp tiếp theo và đấu tranh đến cùng.
