Học sinh cuối cấp nên học và ôn thi thế nào trước những quy định mới?

• Hà Nội có thêm mô hình trường THCS năng khiếu được phụ huynh, học sinh quan tâm
• Phụ huynh, học sinh viết đơn tự nguyện xin học thêm, giáo viên có được phép dạy?

Học sinh cuối cấp lo lắng với nhiều điều chỉnh

Chia sẻ về những lo lắng hiện tại, học sinh Nguyễn Minh Châu - lớp 9 trường THCS Nguyễn Du (Hà Nội) cho rằng, Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm có mục đích bảo vệ học sinh bị ép buộc học thêm. Song, đó chỉ là số ít. “Chúng em thấy, nếu không được đi học thêm mà ở nhà tự học, ôn tập là một bất cập với học sinh cuối cấp. Giờ đây, học sinh cuối cấp chỉ học chính khóa nửa ngày quá ít thời gian, Chúng em đang thấy mất phương hướng và khó có thể tự tin…”. Cũng như nhiều bạn cùng lứa, điều mà nữ sinh này mong muốn là Bộ hay Sở GD-ĐT có cách “nới” cho học sinh chuyển cấp có thể được tiếp tục học thêm, ôn thi trong và ngoài nhà trường.

Phụ huynh, học sinh Hà Nội đặc biệt quan tâm tới những thay đổi về chính sách giáo dục trước kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập

Không chỉ học sinh mà cả giáo viên cũng bày tỏ lo ngại khi nhấn mạnh, lứa học sinh lớp 9 năm nay có nhiều đặc thù do hàng loạt chính sách điều chỉnh mới như Thông tư 29, ngữ liệu thi môn Ngữ văn không có trong sách giáo khoa, 2 môn Văn, Toán không nhân hệ số. Để giữ vững chất lượng đào tạo như mọi năm với mỗi nhà trường không dễ.

Thực tế, những lo lắng của học sinh cuối cấp là hoàn toàn hiểu được. Chuyên gia tâm lý giáo dục, PGS.TS Phạm Mạnh Hà cho biết, Thông tư 29 hạn chế dạy thêm, học thêm tràn lan và đề cao việc tự học của học sinh. Tuy nhiên, tự học hiệu quả đòi hỏi một quá trình rèn luyện và sự nỗ lực bền bỉ. Điều này không phải học sinh nào cũng được rèn luyện và đáp ứng được yêu cầu trong khi thời gian bước vào các kỳ thi chỉ còn hơn 3 tháng nữa.

Đến lúc phải thay đổi cách học

Với yêu cầu đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, từ cách dạy học đến đánh giá, kiểm tra với mục tiêu lấy người học làm trung tâm, phải phát huy năng lực, phẩm chất bản thân thay vì trông chờ thầy cô truyền thụ kiến thức một chiều, ông Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD-ĐT) cho rằng, học sinh phải thích nghi và tập trung vào việc tự học. Đây cũng là mục đích của Thông tư 29 nhằm để hạn chế dạy thêm, học thêm tràn lan, học một cách thụ động, kém hiệu quả, tốn kém cả thời gian và tài chính, trong khi học sinh cần có không gian, thời gian để tự học, tự ôn lại những kiến thức đã được thầy cô giảng dạy trên lớp. Bên cạnh đó, các kỳ thi tuyển sinh lớp 10, thi tốt nghiệp THPT thì nội dung, phạm vi ra đề đều nằm trong chương trình phổ thông, chủ yếu là chương trình lớp 9 và 12, nên chỉ cần học sinh biết cách tự học tập, tự ôn kiến thức với sự hỗ trợ của thầy cô thì hoàn toàn có thể tự tin để hoàn thành bài thi.

Một trong những chia sẻ của thầy Nguyễn Minh Quý - Hiệu trưởng trường THPT Mạc Đĩnh Chi (Hải Phòng) được nhiều người ủng hộ đó là áp lực thi cử, đỗ đạt và kỳ vọng của gia đình khiến nhiều học sinh phải nhờ thầy cô kèm cặp từ khi còn nhỏ, kết quả học tập cũng dần phụ thuộc vào việc tham gia những buổi học như vậy. Điều này khiến việc tự học không hình thành hoặc nếu có sẽ dần bị lãng quên. Với Thông tư 29, thầy Nguyễn Minh Quý khẳng định: “Thói quen học thêm sẽ phải dừng lại.

Chắc chắn có sự hụt hẫng, hoang mang, thậm chí là khó khăn lớn xuất hiện. Nhưng đây cũng chính là cơ hội để các em tìm lại sức mạnh nội tại, đó là tinh thần tự học. Lúc đầu, tự học có thể khó khăn, mệt mỏi và kém hiệu quả. Nhưng làm quen và dần dần nó sẽ trở thành một nguồn sức mạnh to lớn, giúp các em vững vàng đối mặt với thử thách và thành công trong tương lai. Tự học không chỉ là kỹ năng mà còn là nền tảng để hình thành 3 phẩm chất quan trọng. Thứ nhất, tự tin - Chìa khóa thành công. Thứ hai, tự giác - Ngọn đèn soi sáng con đường học tập. Thứ ba, tự chủ - Bước vững vàng trong thử thách”.

Tự học không có nghĩa là “ngắt kết nối” với thầy cô

PGS.TS Nguyễn Xuân Thành cho rằng, học sinh không nên phụ thuộc vào việc học thêm mà cần chủ động nhiều hơn. Trước hết, các em cần tự tổng hợp, rà soát toàn bộ chương trình mình đã học trong sách giáo khoa, ví như các dạng bài, công thức, chủ đề…, từ đó ghi nhớ để nắm chắc kiến thức từng môn học. “Các em thường đề nghị thầy cô tiếp tục dạy em đi, còn thầy thì muốn các em tiếp tục hỏi thầy cô đi, bởi thầy có dạy nhiều, dạy nữa mà học sinh chỉ chép nhiều vào vở thì việc dạy đó là không hiệu quả. Thứ các em cần là trong bản thân chứ không phải trong quyển vở mình cầm về. Học sinh đừng đòi thầy dạy nhiều mà cần tự mình học nhiều hơn’ - PGS.TS Nguyễn Xuân Thành nhấn mạnh.

Thầy Lưu Văn Thông - Hiệu trưởng trường THCS Dịch Vọng, quận Cầu Giấy (Hà Nội) cho rằng, quy định về dạy thêm, học thêm áp dụng trên phạm vi cả nước chứ không riêng với địa phương hay trường nào. Học sinh hãy hạn chế băn khoăn bởi chỉ có sự thích nghi và tập trung vào việc tự học ngay từ bây giờ thì mới có kết quả tốt. “Tự học không có nghĩa là “ngắt kết nối” với thầy cô. Các em vẫn có thể kết nối qua điện thoại hoặc trao đổi với các thầy cô trên trường để hỏi về những vấn đề mình còn thiếu, cần quan tâm. Muốn tự học phải có tài liệu, có thể là phiếu học tập, đề kiểm tra do thầy cô đang giảng dạy trên lớp cung cấp liên quan tới các chuyên đề ôn tập. Học sinh có thể nhờ thầy cô tư vấn sách, tài liệu tham khảo hiệu quả” - thầy Lưu Văn Thông chia sẻ.

Được biết, trường THCS Dịch Vọng đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ học sinh lớp 9. Cụ thể trong 15 phút truy bài đầu giờ, giáo viên một số môn học như Toán, Ngữ văn, tiếng Anh luân phiên vào lớp để truy bài cùng học sinh. Việc này trước đó đã áp dụng nhưng hiện tại trong bối cảnh có những thay đổi về dạy thêm, 15 phút truy bài được các thầy cô chú tâm hơn để tranh thủ hỗ trợ, giải đáp cho học sinh những bài khó, những phần nội dung bài học các em không nắm chắc.

Trường THCS Trưng Vương, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) hiện đang thực hiện mô hình “tiết 0” với sự tham gia của nhiều giáo viên. Thời gian dạy “tiết 0” từ 6h30 - 7h30 hàng ngày. Hoạt động này hoàn toàn miễn phí và trên tinh thần tự nguyện tham gia của cô và trò. Trước đó nhà trường thông tin, các lớp học này để học sinh, phụ huynh biết và tự nguyện đăng ký. Số lượng học sinh tham gia khá đông, chịu khó học tập để có kết quả thi cao nhất. Trước khi tổ chức các “tiết 0”, nhà trường có bài khảo sát để phân loại học sinh. Với những em có học lực cần quan tâm, thầy cô bộ môn sẽ thiết lập lớp dạy miễn phí trên cơ sở tự nguyện. “Tiết 0” giúp nhà trường có cơ sở để tư vấn, định hướng chọn trường cho học sinh.