Hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước

ANTD.VN - Thực tiễn cho thấy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN), nhất là các tập đoàn kinh tế thì một trong những vấn đề then chốt cần giải quyết đó là hoàn thiện thể chế. 

Vừa qua, tại Hà Nội, Tạp chí Cộng sản, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam và Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương phối hợp đồng tổ chức Hội thảo khoa học - thực tiễn với chủ đề: “Xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế”.

Tham gia hội thảo là đông đảo các nhà khoa học; các đồng chí nguyên là lãnh đạo và lãnh đạo nhiều bộ, ngành Trung ương; đại diện các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT)...

Chủ trì Hội thảo là đồng chí Phùng Hữu Phú - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, kiêm Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương; Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) - Nguyễn Vũ Trường Sơn và PGS. TS Vũ Văn Hà, Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản.

Tổng Giám đốc PVN Nguyễn Vũ Trường Sơn phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tổng Giám đốc PVN - Nguyễn Vũ Trường Sơn khẳng định: Sự ra đời và phát triển của các tập đoàn kinh tế nhà nước đã đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần đưa Việt Nam tích cực hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, Tổng Giám đốc PVN cũng chỉ rõ, trong quá trình hoạt động, mô hình tập đoàn kinh tế nhà nước ít nhiều đã bộc lộ một số vấn đề cần phải giải quyết.

Biểu hiện chủ yếu là phát triển quá nóng, tập trung mở rộng quy mô, hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực mà thiếu chú trọng vào lĩnh vực cốt lõi; phát triển vượt quá năng lực tài chính, quản trị... Kết quả, hiệu quả hoạt động chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ (tài nguyên, đất đai, vốn, công nghệ...); gặp khó khăn trong quản lý khi tham gia vào các lĩnh vực rủi ro (tài chính, ngân hàng, bất động sản…).

Phạm vi hoạt động của đa số các tập đoàn kinh tế nhà nước chủ yếu là thị trường trong nước, hội nhập khu vực và quốc tế còn hạn chế. Sự liên kết giữa các thành viên trong tập đoàn chưa cao, chưa thể hiện được bản chất của tập đoàn kinh tế, chưa thể hiện rõ được vai trò dẫn dắt, tạo động lực phát triển cho các lĩnh vực, các ngành khác.

Tổng Giám đốc PVN cho rằng, ảnh hưởng của các tập đoàn kinh tế nhà nước đối với nền kinh tế là rất sâu, rộng. Khi các tập đoàn kinh tế hoạt động hiệu quả sẽ có tác động tích cực, sâu sắc đến không chỉ lĩnh vực kinh tế mà hơn thế nữa, còn tác động tới niềm tin của xã hội vào chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng, vào chế độ, chính sách của Nhà nước.

Toàn cảnh cuộc hội thảo.

Thực tiễn cho thấy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN nói chung, các tập đoàn kinh tế nhà nước nói riêng, một trong những vấn đề then chốt cần giải quyết đó là hoàn thiện thể chế. Trong đó, một vấn đề cần đặc biệt quan tâm là thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng trong quản lý, điều hành của Nhà nước đối với các tập đoàn kinh tế chủ lực của đất nước.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, PGS.TS Vũ Văn Hà - Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của DNNN trong nền kinh tế. Theo PGS.TS Vũ Văn Hà, DNNN vẫn đang tồn tại, phát triển và có vai trò nhất định ở hầu hết các quốc gia, từ các nước phát triển cho tới các nền kinh tế mới nổi và các nước có thu nhập thấp.

Theo PGS. TS Vũ Văn Hà, hội thảo “Xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế” cần thảo luận, làm rõ 3 nhóm vấn đề. Cụ thể  là thể chế và vai trò của thể chế đối với sự phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước. Kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc xây dựng thế chế cho phát triển các tập đoàn kinh tế nhà nước.

Đánh giá thực trạng xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước Việt Nam trong thời gian qua, làm rõ những thành công, hạn chế, nguyên nhân của các hạn chế, đặc biệt là sự đánh giá dưới góc nhìn từ một số tập đoàn kinh tế nhà nước trong thời gian qua.

Những giải pháp, kiến nghị để hoàn thiện thể chế góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh của các tập đoàn kinh tế nhà nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Đồng chí Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, kiêm Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương phát biểu kết luận buổi Hội thảo

Tại các hội thảo, các diễn giả, đại biểu tham dự đều thống nhất cho rằng, để hình thành và phát triển các tập đoàn kinh tế, đặc biệt là các tập đoàn kinh tế nhà nước, đòi hỏi nhiều yếu tố và điều kiện khác nhau. Trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, thể chế, đặc biệt là hệ thống pháp luật, chính sách phù hợp là yếu tố quan trọng nhất để phát triển các tập đoàn kinh tế.

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Phùng Hữu Phú - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, kiêm Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương nêu rõ: “Chủ đề Hội thảo bản thân nó không mới khi có rất nhiều Hội thảo đã được tổ chức nhưng lại rất cấp thiết”.

Đồng chí Phùng Hữu Phú nhấn mạnh, tổ chức hội thảo để chúng ta tiếp tục triển khai một cách tốt nhất Nghị quyết Trung ương 5 khoá XII về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước. Thứ hai là tình hình đã khác trước, nhiều cái mới đặt ra đòi hỏi chúng ta phải cập nhật, phải suy nghĩ để làm cho phù hợp. “Chớp thời cơ, khắc chế nguy cơ, trong đó vai trò của các tập đoàn kinh tế nhà nước là rất quan trọng” – đồng chí Phùng Hữu Phú nhấn mạnh.

Tổng kết hội thảo, đồng chí Phùng Hữu Phú khẳng định: “Hội thảo đã làm nhận thức sâu sắc hơn vai trò của tập đoàn kinh tế Nhà nước trong bối cảnh mới; nhận thức sâu sắc hơn vai trò của việc xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển Tập đoàn kinh tế Nhà nước. Và thứ nữa là đánh giá lại, nhìn nhận lại xem quá trình đổi mới vừa qua, đặc biệt là từ khi có chủ trương xây dựng và phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước thì vấn đề xây dựng và hoàn thiện thể chế ta đã làm được những gì”?

“Thông qua các ý kiến thảo luận tại Hội thảo phải khẳng định vai trò của các tập đoàn kinh tế Nhà nước là không thể phủ nhận, cũng không được tuyệt đối hoá. Chúng ta phải thấy đúng, thấy đủ là vai trò của các tập đoàn kinh tế Nhà nước là rất quan trọng. Quan trọng trong thực hiện chính sách công. Quan trọng trong thực hiện chiến lược công nghiệp quốc gia. Những yếu kém, hạn chế không phải do bản thân tập đoàn kinh tế Nhà nước. Vấn đề sở hữu quan trọng nhưng quan trọng hơn là chất lượng quản trị, hiệu quả quản trị” – đồng chí Phùng Hữu Phú khẳng định.