Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ

ANTD.VN - Theo tổ chức phi lợi nhuận Tương tác Khí hậu của Mỹ, sự rút lui của Mỹ có thể khiến cho mục tiêu ngăn chặn nền nhiệt Trái đất tăng hơn 2 độ C từ nay đến năm 2100 càng trở nên khó khăn hơn. Câu hỏi đặt ra là sự tác động của Mỹ đối với khí hậu toàn cầu lớn đến mức nào và việc Mỹ rút khỏi hiệp định có ý nghĩa gì với phần còn lại của thế giới - cả trong thời điểm hiện tại lẫn về lâu dài? 

Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ ảnh 1Quyết định rút lui của Tổng thống Trump sẽ khiến cuộc chiến chống biến đổi khí hậu thêm khó khăn

Khó đạt mục tiêu “kìm hãm” Trái đất nóng lên

Theo các dữ liệu về khí thải của Ủy ban châu Âu, Mỹ là quốc gia thải khí CO2 nhiều thứ hai trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Năm 2015, nước này thải ra khoảng 5,1 triệu kiloton khí CO2, nhiều hơn tất cả các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) cộng lại và chiếm gần 1/6 lượng khí thải toàn cầu. 

Trong suốt nhiệm kỳ của mình, ông Obama đã rất nỗ lực trong việc làm giảm thiểu lượng khí thải của Mỹ nhằm hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu vô cùng khốc liệt. Tuy nhiên, kể từ khi nhậm chức, ông Trump lại ký các sắc lệnh hành pháp để tạo điều kiện dễ dàng cho hoạt động khai thác than và loại bỏ Kế hoạch hành động vì Môi trường do chính quyền Obama đưa ra năm 2013. 

Hiệp định Paris đã được 147 quốc gia phê chuẩn, bao gồm tất cả các nước phát thải khí cácbon lớn nhất thế giới. Tại thời điểm đó, Mỹ đã cam kết giảm lượng khí thải khoảng 26-28% trong một thập kỷ.  Các nhà khoa học khẳng định bất kỳ sự chậm trễ nào trong nỗ lực ngăn chặn phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính của Mỹ đều có thể làm tổn hại đến nước này và toàn thế giới trong một thời gian dài. 

Hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng nhiệt độ cao sẽ làm nước biển dâng lên, các thành phố ven biển bị ngập lụt, sự tuyệt chủng hàng loạt, hạn hán, các cuộc khủng hoảng di cư, những đợt nóng chết người, mùa màng thất bát và các cơn bão khủng khiếp. Một nghiên cứu vào tháng 12-2016 được công bố trên tạp chí Nature Climate Change cho biết, sự trì hoãn của Mỹ có thể khiến cho các mục tiêu của Hiệp định Paris “không thể thành hiện thực”.

Quyết định của ông Trump cũng đồng nghĩa với việc Mỹ - quốc gia có nền kinh tế lớn nhất, năng động nhất thế giới - sẽ từ bỏ vai trò đi đầu trong việc tìm kiếm giải pháp ứng phó với sự biến đổi khí hậu.

Một phần then chốt của Hiệp định Paris liên quan đến lời hứa của Mỹ viện trợ 3 tỷ USD cho những nước nghèo hơn để giúp họ mở rộng sản xuất năng lượng sạch và thích nghi với tình trạng hạn hán, nước biển dâng và những hệ quả khác do sự ấm lên của Trái đất.

Chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã chi 1 tỷ USD cho lĩnh vực này, tuy nhiên, ông Trump cam kết rằng sẽ hủy mọi khoản viện trợ trong tương lai và như vậy các quốc gia đang phát triển tại châu Phi và châu Á giờ đây có lẽ sẽ kém mặn mà trong nỗ lực cắt giảm khí thải.

Thất bại ngoại giao của Mỹ

Phân tích của một nhóm thuộc tổ chức Tương tác Khí hậu cho rằng nếu Mỹ rời khỏi Hiệp định Paris và không có hành động nào, nhiệt độ toàn cầu có thể tăng 0,3 độ C so với việc họ ở lại hiệp định. Li Shuo, nhà phân tích khí hậu tại Tổ chức Hòa bình xanh Trung Quốc, cho rằng: “Sự rút lui của Mỹ khỏi nỗ lực chống biến đổi khí hậu chắc chắn sẽ để lại một lỗ hổng lớn trong hệ thống điều phối khí hậu quốc tế... Đây cũng là một đòn giáng mạnh vào danh tiếng cũng như vị thế địa chính trị của Mỹ”.

Trên thực tế, đối với Mỹ, hậu quả nghiêm trọng nhất của việc rút khỏi Hiệp định Paris có lẽ là sự thất bại về ngoại giao và đánh mất sự tôn trọng đối với vai trò lãnh đạo của Mỹ. Cựu Phái viên về khí hậu của Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Envoy Todd Stern, người thay mặt Mỹ đàm phán về Hiệp định Paris, cho biết các quốc gia trên khắp thế giới đã bỏ nhiều công sức cho Hiệp định Paris và dư luận đã xem đây là một bước tiến lịch sử, do đó “Mỹ sẽ gây ra nhiều sự phẫn nộ và gánh chịu tổn thất khôn lường”. 

Quyết định rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu của Mỹ  là một bước thụt lùi về mặt thực tiễn chính trị đối với những nỗ lực giải quyết tình trạng biến đổi khí hậu. Tuy vậy, các nhà lãnh đạo tại châu Âu, Trung Quốc và Ấn Độ đã khẳng định rằng dù không có Mỹ, họ sẽ vẫn hành động để ngăn chặn Trái đất ấm lên.

Không phải tất cả các chuyên gia đều cho rằng những nỗ lực đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu sẽ trở nên quá thảm hại. Giáo sư David Schlosberg thuộc trường Đại học Sydney nói với CNN rằng các quốc gia lớn khác, như Trung Quốc và Ấn Độ, có thể tiếp tục đảm đương trách nhiệm trong hiệp định này.

Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ ảnh 2

“Tôi muốn khẳng định một cách rõ ràng rằng, Hiệp định Paris sẽ không thể đảo ngược. Chúng ta sẽ thành công bởi chúng ta đã cam kết rất mạnh mẽ. Dù bạn sống ở đâu và dù bạn là ai, thì chúng ta đều có chung một trách nhiệm, đó là: Khiến hành tinh của chúng ta tuyệt vời trở lại”. Tổng thống Pháp Emmanuen Macron.

Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ ảnh 3

“Hiệp định Paris sẽ bắt đầu triển khai vào năm 2021. Vì vậy, chúng ta vẫn còn thời gian. Nếu tất cả chúng ta đều làm việc trên tinh thần xây dựng thì có thể chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận chung”. Tổng thống Nga Vladimir Putin (phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg hôm 2-6) 

Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ ảnh 4

“Người Mỹ sẽ tôn trọng và tuân thủ Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu bằng cách thực hiện từ những điều nhỏ nhất”. Tỷ phú Michael Bloomberg, Thị trưởng thành phố New York (tổ chức từ thiện Bloomberg vừa cam kết sẽ tài trợ khoảng 15 triệu USD cho Công ước khung của Liên hợp quốc về  biến đổi khí hậu).

Hiệp định Paris sẽ không đảo ngược, dù không có Mỹ ảnh 5

“Đây là một hiệp định tốt cho Canada cũng như cả thế giới. Nó sẽ tạo ra nhiều việc làm. Nền kinh tế tăng trưởng sạch là mục tiêu mà cả thế giới hướng tới, trong đó có cả Canada. Điều quan trọng hơn nữa là chúng ta cần phải để lại một tương lai bền vững hơn cho các thế hệ sau”. Bộ trưởng Môi trường Canada Chatherine McKenna.