- Tàu ngầm nghi chở ma túy bị vỡ làm đôi ở Tây Ban Nha
- Xem Hải quân Mexico bắt giữ tàu ngầm chở 3,5 tấn ma túy
- Hải quân Colombia chặn tàu ngầm chở ma túy lớn nhất trong 30 năm
 |
“Tàu ngầm ma túy” không người lái bị Colombia bắt giữ đầu tháng 7-2025 |
Thủ đoạn ngày càng tinh vi
“Tàu ngầm ma túy” là cách gọi phổ biến của công chúng và truyền thông đối với loại tàu bán ngầm hoặc tàu ngầm cỡ nhỏ được các băng đảng sử dụng để bí mật đi qua các tuyến đường biển. Tàu bán ngầm là loại tàu chỉ có phần thân chìm dưới mặt nước chứ không chìm hoàn toàn. Một phần nhỏ, thường là khoang điều khiển hoặc thiết bị liên lạc, nổi trên mặt nước để giảm khả năng bị phát hiện.
Loại “tàu ngầm ma túy” vừa bị lực lượng chức năng Colombia bắt giữ có khả năng chở hơn 1,5 tấn cocaine. Tuy nhiên, vụ bắt giữ không giống như thường lệ vì không hề có ma túy cũng như những kẻ buôn lậu trên tàu. Hải quân Colombia và các nguồn tin an ninh phương Tây tại khu vực này cho rằng, đây là cuộc thử nghiệm của một băng đảng buôn lậu cocaine. “Con tàu đang được thử nghiệm và không chở theo hàng lậu” - một phát ngôn viên của Hải quân Colombia xác nhận với hãng thông tấn AFP (Pháp).
Bị phát hiện gần Santa Marta, ngoài khơi bờ biển Caribbe của Colombia, con tàu nhỏ màu xám này được trang bị ăng-ten và modem Starlink. Các camera giám sát được lắp đặt ở mũi tàu (cung cấp chế độ xem theo thời gian thực về quỹ đạo và chướng ngại vật của tàu) và trong khoang (để theo dõi động cơ và hộp số). Đây không phải là lần đầu tiên ăng-ten Starlink được những kẻ buôn lậu ma túy sử dụng trên biển. Vào tháng 11-2024, cảnh sát Ấn Độ đã thu giữ lô hàng ma túy khổng lồ trị giá 4,25 tỷ USD trên một tàu gắn ăng-ten Starlink gần quần đảo Andaman và Nicobar xa xôi. Hải quân Colombia cho rằng, con tàu này do băng Gulf Clan (tổ chức buôn lậu ma túy lớn nhất Colombia) vận hành. Nó đang trong quá trình chạy thử nghiệm để vận chuyển cocaine đến Mỹ hoặc châu Âu. Gulf Clan là một trong nhiều băng đảng gần đây bị Mỹ liệt vào danh sách các nhóm khủng bố nước ngoài. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, nguồn thu nhập chính của nhóm này là từ buôn bán cocaine và được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động bán quân sự.
“Phát hiện này phản ánh thực tế tội phạm ma túy đang chuyển sang sử dụng các hệ thống không người lái tinh vi, giúp tăng khả năng lẩn tránh, đặt ra thách thức ngày càng lớn đối với an ninh hàng hải quốc tế” - Đô đốc Juan Ricardo Rozo Obregón, Tư lệnh Hải quân Colombia, cho biết.
“Việc không sử dụng thủy thủ đoàn sẽ loại bỏ nguy cơ các đối tượng trong đường dây buôn lậu ma túy bị bắt hợp tác với chính quyền” - ông Henry Shuldiner, một điều tra viên của tổ chức nghiên cứu tội phạm InSight Crime có trụ sở tại Mỹ, đồng tác giả một báo cáo về sự gia tăng của “tàu ngầm ma túy”, nhận định.
Phát triển đáng kể về thiết kế lẫn công nghệ
Hải quân Colombia cảnh báo công nghệ tự động là “mối đe dọa mới nổi, đang làm thay đổi thực trạng tội phạm xuyên quốc gia”. Việc phát hiện “tàu ngầm ma túy” không người lái diễn ra trong bối cảnh Colombia - quốc gia sản xuất cocaine hàng đầu thế giới - đang phải đối mặt với sản lượng ma túy cao kỷ lục do nhu cầu tăng cao trên toàn cầu. Theo Liên hợp quốc, diện tích trồng cây coca của Colombia đã tăng từ 204.000 lên 253.000 ha vào năm 2023.
Các tàu bán ngầm có người lái thường được đóng tại các xưởng đóng tàu bí mật trong rừng rậm. Chúng đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ để vận chuyển cocaine từ Colombia đến Trung Mỹ hoặc Mexico. Trong những năm gần đây, chúng đã di chuyển xa hơn nhiều, băng qua Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Hồi tháng 5-2024, Cảnh sát Italia đã thông báo bắt giữ 1 tàu ngầm điều khiển từ xa cỡ nhỏ, có khả năng được sử dụng để vận chuyển ma túy trong mạng lưới buôn lậu ma túy quốc tế.
Nhưng đây là lần đầu tiên một “tàu ngầm ma túy” không người lái bị phát hiện tại vùng biển ở Nam Mỹ. Và sự xuất hiện gần đây của các tàu tự hành cho thấy các băng đảng đang đạt được những tiến bộ đáng kể về công nghệ. “Tàu ngầm ma túy đã phát triển đáng kể về cả thiết kế lẫn công nghệ. Mẫu tàu không người lái này dường như là bước tiếp theo trong quá trình phát triển đó” - ông Shuldiner nói.
Điều tra viên Shuldiner nhận định, những kẻ buôn lậu đang thử nghiệm xem liệu việc không sử dụng thủy thủ đoàn đối với các hải trình dài xuyên Đại Tây Dương có thể giúp hoạt động buôn lậu ma túy hiệu quả hơn không. “Đây dường như là một cuộc thử nghiệm, cho thấy những kẻ buôn lậu sẵn sàng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển phương tiện chuyên chở ma túy” - ông nói. Việc chế tạo một tàu bán ngầm có thể tiêu tốn ít nhất 150.000 USD, mặc dù hầu hết các ước tính đều cho rằng chi phí vào khoảng từ 1 - 2 triệu USD.
Nhà nghiên cứu Juana Cabezas tại Viện Nghiên cứu phát triển và hòa bình Colombia nói với hãng AFP rằng, các băng đảng ma túy Mexico hoạt động tại Colombia đã bắt đầu “thuê các chuyên gia công nghệ và kỹ sư để phát triển tàu ngầm không người lái” từ năm 2017. Loại tàu này khiến chính quyền khó xác định được những kẻ đứng đằng sau các chuyến hàng.
 |
Giới chức Colombia chặn tàu ngầm bên trong có 3 tấn ma túy hồi năm 2023 |
Tăng cường chia sẻ thông tin trong phòng chống tội phạm ma túy
Theo luật pháp Colombia, việc sử dụng, chế tạo, sở hữu và vận chuyển tàu bán ngầm có thể đối mặt với mức án lên tới 14 năm tù. Tuy nhiên, theo InSight Crime, số lượng tàu loại này bị chặn lại khi vượt Đại Tây Dương và Thái Bình Dương vào năm 2024 gần đạt mức kỷ lục. “Chúng tôi đã chứng kiến 30 vụ bắt giữ hoặc hơn trên toàn cầu. Và đó chỉ là những vụ mà chúng tôi biết. Các quan chức Mỹ ước tính thực tế chỉ khoảng 5% số tàu này bị bắt. Vì vậy, ngay cả với số vụ bắt giữ gần đạt kỷ lục vào năm 2024, hầu hết vẫn đang lẩn tránh được lực lượng chức năng. Trong khi hầu hết cocaine vẫn được buôn lậu trên các tàu container, “tàu ngầm ma túy” đang đóng một vai trò ngày càng tăng, đặc biệt là đối với các tuyến đường dài xuyên đại dương” - ông Shuldiner nói.
Hải quân Colombia cho biết, trong nửa đầu năm 2025, 10 tàu bán ngầm đã bị phát hiện ở các khu vực khác nhau, tất cả đều được điều chỉnh để khó bị radar theo dõi. Ông Sergio Guzmán - Giám đốc Công ty Phân tích rủi ro Colombia cho biết, mặc dù đây là vụ bắt giữ đầu tiên ở vùng biển Colombia, nhưng rất có thể không phải là lần đầu tiên tàu loại này được triển khai. “Cơ quan chức năng đang chậm hơn bọn tội phạm một bước. Sẽ rất khó để Colombia và các nước khác theo kịp, trừ khi họ cải thiện việc hợp tác và chia sẻ thông tin” - ông Guzmán cảnh báo.
Mặc dù thường được phát hiện ở ngoài khơi Colombia, nhưng “tàu ngầm ma túy” cũng đã bị ngăn chặn trên toàn cầu trong những tháng gần đây. Cách đây không lâu, Hải quân Mexico đã thu giữ 3,5 tấn cocaine được giấu trong một tàu bán ngầm ngoài khơi Thái Bình Dương, đồng thời công bố video ghi lại cảnh con tàu bị chặn. Vào tháng 3 vừa qua, Cảnh sát Bồ Đào Nha cũng cho biết đã tịch thu gần 6,5 tấn cocaine từ một tàu bán ngầm ngoài khơi quần đảo Azores khi nó đang trên hải trình đến bán đảo Iberia. Vào tháng 1 đầu năm nay, một tàu nghi chở ma túy đã bị vỡ làm đôi khi đang được kéo vào một cảng ở Tây Bắc Tây Ban Nha.
