Hãi hùng thi công trên mặt đập… nước chảy xuyên chân đập!

Dự án Thủy lợi Ea Bung-Ea Súp, được đầu tư xây dựng trên địa bàn xã biên giới Ia Rvê, huyện Ea Súp. Công trình có tổng mức đầu tư hơn 33,1 tỷ đồng. Mục tiêu của công trình: cung cấp nước cho sản xuất 200 ha lúa nước 2 vụ, 80 ha cây công nghiệp, 20 ha đồng cỏ, phục vụ phát triển cụm dân cư 220 hộ với khoảng 1.000 nhân khẩu và tạo mặt nước có diện tích 190 ha cho bà con địa phương nuôi trồng thủy sản, tạo thêm thu nhập, ổn định đời sống. Theo kế hoạch, lẽ ra công trình phải hoàn thành việc thi công và đưa vào khai thác từ tháng 11-2011. Nhưng đến nay, do việc thi công hạng mục đầu mối bị chậm tiến độ, khiến công trình vẫn dang dở và có nguy cơ mất an toàn. 

Qua điều tra chúng tôi được biết, hạng mục đầu mối bị chậm tiến độ do Công ty TNHH Xây dựng Yến Ngân (trụ sở tại số 22 đường Thi Sách, thành phố Buôn Ma Thuột)) thi công, thuộc gói thầu số 1 và có tổng giá trị hợp đồng thi công là 9 tỷ 719 triệu đồng. Theo Quyết định số: 2912/QĐ-UBND ngày 19-10-2009 của UBND tỉnh Đắk Lắk về phê duyệt kết quả đấu thầu xây lắp “hạng mục công trình đầu mối đập đất, tràn xả lũ, cống lấy nước thuộc Dự án thủy lợi xã Ea Bung, huyện Ea Súp” thì phần việc của Công ty TNHH Xây dựng Yến Ngân đảm nhiệm có thời gian thi công 700 ngày. Theo kế hoạch, gói thầu này khởi công 26-10-2009 sẽ hoàn thành vào 30-11-2011. Thế nhưng, Công ty TNHH Yến Ngân đã thi công cầm chừng, khiến công trình kéo dài đến đầu năm 2013 vẫn còn dang dở, chậm so tiến độ hơn 1 năm. Thậm chí, do thi công không bảo đảm chất lượng, tích nước không đúng yêu cầu kỹ thuật nên mùa mưa năm 2011 đã xảy ra sự cố vỡ đập đất.

Sự cố thấm dưới thân đập chưa xử lý tốt, có nguy cơ vỡ đập

Trong các ngày 6 và 7-1, chúng tôi tìm hiểu tại hiện trường thi công hạng mục đập đất công trình Thủy lợi Ea Bung - Ea Súp, nhận thấy, công trình không chỉ dang dở, với nhiều phần việc chưa hoàn tất, mà còn có nguy cơ mất an toàn, bởi sự cố vỡ đập (vị trí đoạn giữa) vào thời điểm mùa mưa năm 2011 đã không được đơn vị thi công xử lý đúng yêu cầu kỹ thuật. Như không xử lý nền tới đáy, không chống thấm mà chỉ đắp đất lên đoạn bị vỡ. Vì vậy sau khi đắp đất lên thân đập ở đoạn bị vỡ, nước vẫn rò rỉ ở 8 vị trí. Trong đó, có vị trí nước chảy thành dòng, có thể dẫn tới vỡ đập bất cứ lúc nào. Theo ý kiến của những người có chuyên môn về xây lắp thủy lợi, muốn khắc phục sự cố rỏ rỉ ở nền đập đất này phải xả hết nước đã tích trong hồ, sau đó đào phần đập tới đáy, xử lý chống thấm nền đập, sau đó mới đắp tiếp thân đập, và chi phí cho những việc này có thể lên đến hàng tỷ đồng. Thế nhưng hiện nay, đơn vị thi công cũng như chủ đầu tư và đơn vị giám sát thi công đã bỏ qua sự cố rỏ rỉ nước dưới thâm đập, tiếp tục thi công đắp đất lên cao trình đỉnh đập và gia cố mặt bê tông mái thượng lưu. Và có lẽ không ở đâu như trên công trình Thủy lợi  Ea Bung – Ea Súp này “trên thì thi công đỉnh đập, dưới nước vô tư chảy qua thân đập!”.

Không chỉ chậm tiến độ, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập, mà trong quá trình nghiệm thu thanh toán hạng mục đầu mối đập đất Thủy lợi Ea Bung - Ea Súp, đơn vị thi công và chủ đầu tư còn vi phạm nghiêm trọng những quy định của Nhà nước về “nghiệm thu thanh toán hạng mục công trình xây dựng”. Bởi chỉ sau 240 ngày, kể từ ngày khởi công, từ tháng 10-2009 đến tháng 6-2010, mặc dù mới thi công được hơn 40% giá trị gói thầu, nhưng Công ty TNHH Yến Ngân đã được chủ đầu tư thanh toán 3 đợt với tổng giá trị toàn bộ gói thầu là 9 tỷ 719 triệu đồng. Như vậy, ở đây đơn vị thi công đã được chủ đầu tư quyết toán khống cho 60% giá trị gói thầu, khoảng hơn 5,7 tỷ đồng. Thậm chí có những phần việc Công ty TNHH Yến Ngân đã được chủ đầu tư thanh toán vào tháng 6-2010, nhưng đến tháng 1-2013 này vẫn chưa thi công xong.

Chúng tôi cho rằng, các cơ quan chức năng cần vào cuộc làm rõ và sử lý những sai phạm trong quản lý, thi công, giám sát và nghiệm thu thanh toán công trình Thủy lợi Ea Bung – Ea Súp. Đồng thời yêu cầu đơn vị thi công xử lý triệt để sự cố rò rỉ nước dưới thân đập, bảo đảm đập an toàn và phát huy hiệu quả Thủy lợi  Ea Bung – Ea Súp như mục tiêu ban đầu của dự án.