Hài hòa ba lợi ích

ANTĐ - Thảo luận về Luật Đất đai 2003 sửa đổi, Quốc hội tập trung xoáy vào vấn đề đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và nhà đầu tư trong quá trình thu hồi đất. Nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ cho rằng, phải khắc phục được tình trạng lạm dụng và lợi dụng thu hồi đất ảnh hưởng đến lợi ích của người dân. Lợi ích được bảo vệ như thế nào và có đảm bảo công bằng hay không, đó là điều mà người dân quan tâm.

Người dân không phản đối khi Nhà nước thu hồi đất cho các dự án phục vụ lợi ích quốc gia, nhưng tất cả dự án, công trình khi thu hồi đất của dân phải áp dụng giá đền bù theo giá thị trường mới là công bằng. Có làm được như vậy mới có thể khắc phục được tình trạng bức xúc hiện nay là lợi dụng danh nghĩa “phục vụ lợi ích Nhà nước”, một số cán bộ triển khai thủ tục giải phòng mặt bằng với cái tâm không trong sáng, khiến việc thu hồi đất của người dân trở nên méo mó. Đó là ý kiến của một số đại biểu Quốc hội. Thực tế hiện nay cho thấy, nhiều văn bản quy phạm pháp luật có kẽ hở, tạo điều kiện cho đầu cơ trục lợi. Thu hồi đất vì phát triển kinh tế - xã hội là cần thiết, xong nếu quy định không chặt chẽ sẽ bị lợi dụng như đã diễn ra trong nhiều năm nay. 

Tại buổi giao lưu trực tuyến “Sửa đổi Luật Đất đai: Cơ chế thu hồi và định giá đất”, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, trong quản lý đất đai, nhiều vấn đề của luật cũng như cơ chế chính sách vẫn xa rời thực tế và đôi lúc chưa hẳn phục vụ lợi ích dân sinh. Chưa có văn bản pháp quy nào quy định trình tự thủ tục của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định giá đất. Vì thế, mỗi địa phương cấp tỉnh lại có quy trình quyết định giá riêng khác nhau. Theo cách làm này, nhiều địa phương không thể định được giá đất phù hợp thị trường. Điều này dễ dẫn đến khó kiểm soát và ngăn ngừa việc thực hiện thẩm quyền gắn với tư lợi. Theo kinh nghiệm của nhiều nước, thẩm quyền quyết định về đất đai và giá đất nên trao cho hai cơ quan Nhà nước độc lập lẫn nhau. “Hiến kế” để đạt được sự đồng thuận giữa Nhà nước, người dân và nhà đầu tư, một chuyên gia về tài nguyên môi trường cho rằng, cần xác định được giá trị đất, giá trị tăng thêm do đầu tư mang lại được chia sẻ theo cơ chế nào giữa ba bên. Lợi ích từ dự án đầu tư cần được chia sẻ cho cả người dân bị mất đất.

Khó khăn, vướng mắc lớn nhất trong việc thu hồi đất và định giá đất chính là đảm bảo sự hài hòa ba lợi ích: Nhà nước, người dân và nhà đầu tư. Đối với người dân, chỉ đơn giản là, với số tiền được đền bù, họ có thể mua được mảnh đất tương đương với đất bị thu hồi và có thu nhập ổn định cuộc sống lâu dài.