- Mỹ thử nghiệm vaccine phòng virus Zika trên người
- Viện Pasteur TP.HCM: Đảm bảo cung ứng đủ vaccine sau sự cố cháy kho dự trữ
- Việt Nam trở thành nước thứ 4 Châu Á sản xuất được vaccine sởi-rubella
90% vaccine dùng cho động vật vẫn phải nhập khẩu
Việt Nam là quốc gia có nhiều dịch bệnh trên gia súc, gia cầm nên nhiều năm qua, công tác nghiên cứu, tiến tới sản xuất vaccine luôn được quan tâm đầu tư. Tuy vậy, thực tế là nước ta vẫn phải nhập tới 517 loại vaccine từ 20 quốc gia khác nhau, chiếm tới 90% lượng vaccine sử dụng hàng năm và chiếm tới 95% giá trị chi phí cho vaccine.
Những loại vaccine thế hệ mới, giá trị cao như vaccine bệnh lở mồm long móng, tai xanh, cúm gia cầm gần như phải nhập khẩu hoàn toàn. Tổng lượng nhập khẩu vaccine cho động vật mỗi năm lên tới hàng chục triệu USD.
Hiện nay, Bộ KH-CN, đơn vị đầu mối chính được giao nghiên cứu sản xuất vaccine cho động vật có 18 công trình nghiên cứu về vaccine từ năm 2003 với tổng kinh phí khoảng 108,6 tỷ đồng, có 9 dự án đã kết thúc nhưng mới chỉ có 1 vaccine được thương mại hóa.
Đó là vaccine Navet Vifuvax - phòng bệnh cúm gia cầm và 1 ứng dụng hoàn thiện quy trình trong sản xuất vaccine tụ huyết trùng trâu bò nhũ dầu chủng P52 được áp dụng (Công ty Navetco nghiên cứu, sản xuất).
Cùng với Bộ KH-CN, Bộ NN&PTNT cũng được duyệt chi gần 30 tỷ đồng từ năm 2003 đến nay cho 5 dự án nghiên cứu sản xuất vaccine phòng bệnh cho động vật. Đến nay, đã có 1 dự án kết thúc nhưng vẫn chưa có sản phẩm vaccine thương mại nào được đăng ký lưu hành.
“Đặt hàng” chưa chuẩn
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NN&PTNT), cần tư duy “đặt hàng” trong nghiên cứu vaccine một cách rõ ràng hơn. Không quan trọng đầu mối nghiên cứu, quản lý, sản xuất vaccine là Bộ nào nhưng phải nhìn vào thực tế ngành nông nghiệp đang cần những vaccine gì. Vaccine là một sản phẩm quốc gia, phải tập trung cho những sản phẩm đang có nhu cầu bức xúc nhất.
“Việc đầu tư nghiên cứu vaccine chưa ra được các sản phẩm cuối cùng do việc nghiên cứu đặt hàng chưa chuẩn, vẫn là dạng nghiên cứu từng bước. Thêm vào đó, chúng ta chưa có các quy chế, văn bản quy định việc chia sẻ các kết quả nghiên cứu ban đầu giữa các cơ quan quản lý với các doanh nghiệp nên không nhanh chóng ra được các sản phẩm cuối cùng”, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy nhìn nhận.
Ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, chi phí đầu vào của ngành chăn nuôi hiện vẫn rất lớn. Trong đó, chi phí lớn nhất là thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y, vaccine phòng bệnh. Nhưng, tất cả nguyên liệu đầu vào này hiện phần lớn vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu, sản xuất vaccine trong nước thì khó khăn tứ bề, chưa biết khi nào có được vaccine “made in Vietnam”.
Có sẵn mà chưa được dùng
Ông Trần Đức Hạnh, Tổng Giám đốc Công ty Marfarmvet thông tin, doanh nghiệp này chuyên sản xuất vật tư thú y đã nhiều năm nay và trong đó sản xuất vaccine là khó khăn nhất. “Để có được hệ thống nghiên cứu và sản xuất vaccine, từ năm 2010 đến thời điểm này công ty đã bỏ ra đến hơn 1.000 tỷ đồng rồi nhưng trừ khấu hao cũng không đủ tiền trả lãi ngân hàng”, ông Trần Đức Hạnh cho hay.
Hiện, công ty có 10 dây chuyền nghiên cứu và sản xuất đạt chuẩn quốc tế, nhân sự và năng lực chuyên môn của cán bộ công ty hoàn toàn có thể sản xuất nhiều loại vaccine khác nhau và khi ra sản phẩm, đơn vị này sẵn sàng gửi sản phẩm ra nước ngoài để kiểm tra một cách khách quan về hiệu quả ngoài việc gửi tới Cục Thú y để kiểm tra và cấp phép.
Cũng theo ông Trần Đức Hạnh, công ty đang có 6 loại vaccine được lưu hành trên thị trường, nhưng còn đến 10 loại vaccine khác vẫn đang trình cấp phép. “Cứ mỗi lần có dịch trên gia súc, gia cầm, chúng tôi sốt ruột lắm vì mình có vaccine nhưng chưa được lưu hành, có loại vaccine phù hợp cấp phép xong thì dịch đã qua rồi. Nhiều khi, chúng tôi nghĩ có khi chuyển hướng nhập khẩu còn hiệu quả hơn sản xuất”, ông Trần Đức Hạnh cho biết.
Theo ông Đàm Xuân Thành, Cục phó Cục Thú y (Bộ NN&PTNT), hiện nay, Việt Nam đã sản xuất được 107 loại vaccine cho động vật từ 7 nhà máy trong nước đạt chuẩn GMP-WHO. Các vaccine sản xuất được chủ yếu để phòng các bệnh dịch thông thường trên động vật.
“Với những bệnh được đánh giá là phức tạp, hiện nay, Việt Nam mới chỉ sản xuất được một số loại vaccine phòng bệnh cúm gia cầm; phòng bệnh tai xanh. Đến thời điểm này, Việt Nam vẫn chưa sản xuất được vaccine bệnh lở mồm long móng và bệnh dại”, ông Đàm Xuân Thành thông tin.
