Hà Nội lên kế hoạch chi khoảng 53 tỷ USD giảm ùn tắc giao thông

• Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội chỉ ra nguyên nhân cốt lõi gây ùn tắc giao thông
• Hà Nội: Sẽ rà soát các tuyến đường đủ điều kiện để phân làn phương tiện
• Phó Thủ tướng yêu cầu Hà Nội làm rõ nguồn gây ô nhiễm không khí, sớm có giải pháp xử lý

Ùn tắc giao thông Hà Nội sẽ trầm trọng hơn nếu không hành động

Báo cáo Đề án tổng thể “Giảm thiểu ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2025-2030” và những năm tiếp theo, TS Nguyễn Đình Thạo- Chủ nhiệm Đề án cho biết, mật độ dân số trên địa bàn TP Hà Nội cao gấp 8,2 lần mức trung bình của cả nước.

Đặc biệt, mật độ dân cư phân bố không đồng đều và tập trung cao tại khu vực nội thành; một số khu vực có mật độ rất cao như tại quận Đống Đa (cũ) lên tới 38.000 người/km2.

Toàn thành phố có khoảng 9,2 triệu phương tiện cơ giới đường bộ các loại. Trong đó, TP Hà Nội quản lý hơn 8 triệu phương tiện các loại (bao gồm 1,1 triệu ô tô, 6,9 triệu xe máy) và khoảng 1,2 triệu phương tiện cá nhân (ô tô, xe máy) từ các tỉnh, thành phố khác lưu thông trên địa bàn TP.

Tốc độ gia tăng phương tiện hàng năm khoảng 4-5%, cá biệt tới 10%/năm, vượt xa mức tăng về hạ tầng giao thông hàng năm trung bình theo tỉ lệ 0,3 - 0,5%.

Cụ thể, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông theo diện tích đất xây dựng đô thị hiện nay mới đạt 12,13% (chỉ tiêu quy hoạch là 20 - 26%); tỷ lệ diện tích đất cho giao thông tĩnh dưới 1% (chỉ tiêu quy hoạch là 3 - 4%), mới đáp ứng 8-10% nhu cầu đỗ xe trên toàn TP.

Tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đạt 19,5% nhu cầu (thấp hơn nhiều chỉ tiêu quy hoạch 30 - 55%) với 153 tuyến xe buýt, 1 tuyến buýt BRT và 2 đoạn tuyến đường sắt đô thị mới đưa vào khai thác 21,5km.

Ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội được đánh giá ngày càng nghiêm trọng

Thực trạng hệ thống giao thông như hiện nay đã dẫn đến sự mất cân đối nghiêm trọng về cung (công suất của hệ thống) và cầu (nhu cầu giao thông với tỉ trọng chính là giao thông cá nhân, đặc biệt giao thông cơ giới bằng xe máy và ô tô).

Hệ thống giao thông vận tải của TP đang hoạt động ở ngưỡng vượt công suất và không bền vững dẫn đến các hệ lụy chính về ùn tắc giao thông (UTGT) và ô nhiễm không khí bên cạnh những tác động lớn đến an toàn giao thông, tổn thất kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe nhân dân và văn minh Thủ đô.

“Nếu tiếp tục không có sự cải thiện, TP sẽ phải đối mặt với mức trầm trọng hơn, dần chạm ngưỡng “thảm họa về giao thông” mà một số đô thị lớn trong khu vực Đông Nam Á như Bangkok, Manila, Jakarta… đã và đang phải đối mặt”, Đề án đưa ra dự báo.

Xu hướng "ô tô hoá" phương tiện cá nhân

Kết quả điều tra gần đây tại nhiều hành lang, tuyến giao thông chính cho thấy nhu cầu giao thông đã vượt xa năng lực thông hành của đường, cá biệt như tại đường Vành đai 3 trên cao, mức vượt là 8,1 lần (tính theo ngày đêm), phần lớn các tuyến chính đều vượt quá 2 lần (tính theo giờ cao điểm).

Trong bối cảnh ấy, nguồn lực vốn chưa đáp ứng được nhu cầu rất lớn đặt ra theo thực tế và quy hoạch thì việc giải phóng mặt bằng lại là trở ngại lớn nhất cho việc phát triển hạ tầng giao thông.

Xu hướng "ô tô hoá" phương tiện cá nhân là vấn đề đáng lo ngại, là thách thức lớn với giao thông đô thị Hà Nội

Bên cạnh thực tế về tỉ lệ sở hữu và sử dụng phương tiện cá nhân ở TP hiện đang rất cao là xu hướng “ô tô hóa” phương tiện cá nhân. Bối cảnh hiện tại đang có xu hướng thúc đẩy quá trình này diễn ra sớm, nhanh và mạnh mẽ đặc biệt là các dòng xe điện cỡ nhỏ giá rẻ.

Đây là nhân tố mới có tính thách thức lớn với giao thông đô thị tại Hà Nội, trực tiếp dẫn đến nguy cơ phải đối mặt với kịch bản “thảm họa” về giao thông đô thị nếu bị bỏ qua hoặc không được quản lý tốt.

Đề án đưa ra bên cạnh các giải pháp lâu dài về chính sách, hạ tầng... trước mắt cần tập trung lên kế hoạch (cải thiện GTCC, giao thông phi cơ giới, giao thông tĩnh và kiểm soát hoạt động của phương tiện cơ giới cá nhân,...), xây dựng cơ chế, chính sách (kiểm soát đăng ký mới phương tiện; giới hạn, kiểm soát hoạt động của phương tiện; khuyến khích, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tham gia quá trình chuyển đổi xanh và giảm UTGT;…) cũng như thực hiện các giải pháp cấp bách.

Tập trung vào cải thiện hạ tầng, tổ chức giao thông, GTCC, giao thông chia sẻ, giao thông phi cơ giới, kiểm soát tình hình UTGT và truyền thông thay đổi hành vi, nhận thức của người tham gia giao thông.

Trên cơ sở tổng hợp và ước tính, xác định nhu cầu kinh phí tối thiểu thực hiện Đề án khoảng 1.397.108 tỷ đồng (khoảng 53 tỷ USD), phân theo giai đoạn như sau:

Giai đoạn 2025-2030: ước khoảng 569.040 tỷ đồng (khoảng 21,6 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 57,1%, hạ tầng đường bộ chiếm 37,8%.

Giai đoạn 2031-2035: ước khoảng 828.068 tỷ đồng (khoảng 31,4 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 79,2%, hạ tầng đường bộ chiếm 17,6%.

Ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhìn nhận, những năm qua, cùng với quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, số lượng phương tiện cơ giới tăng nhanh cùng với tốc độ gia tăng dân số cơ học cao, tuy nhiên hệ thống hạ tầng giao thông chưa được phát triển đồng bộ đã khiến ùn tắc giao thông trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của TP.

Ùn tắc không chỉ gây thiệt hại về thời gian, chi phí, năng lượng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe, năng suất lao động và hình ảnh của một Thủ đô văn minh, hiện đại.

Để hoàn thiện Đề án, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội yêu cầu tập trung vào một số vấn đề nổi cộm như phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông, bãi đỗ xe ngầm và các công trình giao thông tĩnh;

Phát triển vận tải hành khách công cộng, mở rộng mạng lưới xe buýt, đường sắt đô thị, tàu điện ngầm; Ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý, điều hành giao thông, giám sát, phân luồng, xử lý vi phạm và cung cấp thông tin thời gian thực cho người tham gia giao thông.

Điều tiết và kiểm soát hợp lý phương tiện cá nhân, từng bước hạn chế xe cơ giới vào khu vực trung tâm, song song với chính sách khuyến khích sử dụng phương tiện xanh, thân thiện môi trường; Nâng cao ý thức và văn hóa giao thông của người dân, xây dựng nếp sống đô thị văn minh, an toàn.