- "Cô Đẩu" Công Lý chính thức được đề nghị xét tặng NSND
- Bộ VH-TT&DL lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT
- "Trùm Sò" Giang Châu sắp chạm tay tới danh hiệu "Nghệ sỹ nhân dân"
Nghị định số 89/2014/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành với các nội dung, quy định rõ ràng về công tác xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT. Tuy nhiên, trên thực tế, Nghị định 89 lại bộc lộ những vướng mắc trong quá trình xét tặng danh hiệu lần thứ 8 và lần thứ 9 như cách tính thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp, về tiêu chuẩn giải thưởng, về số lượng thành viên Hội đồng các cấ và cơ cấu thành phần hội đồng, về tỷ lệ phiếu bầu tại các hội đồng xét tặng danh hiệu, về tỷ lệ % số lượng thành viên hội đồng có mặt tại cuộc họp.
Để công tác xét tặng đúng người, đúng việc, không bỏ sót và thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ VH-TT&DL sửa đổi, bổ sung Nghị định 89, sáng ngày 25-6, hội nghị lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 89/2014/NĐ-CP miền Bắc đã diễn ra với sự góp mặt của nhiều lãnh đạo các đơn vị nghệ thuật và các nghệ sĩ tên tuổi.
Niềm vui của lão nghệ sĩ Trần Hạnh khi được đặc cách phong tặng danh hiệu NSND
Hội nghị đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp tâm huyết về các vướng mắc của Nghị định 89. Trong đó nổi lên là việc quy đổi huy chương. Theo dự thảo, ở lĩnh vực sân khấu, đã bỏ hẳn việc quy đổi huy chương đối với chỉ đạo nghệ thuật của vở diễn. Đối với đại diện Nhà hát Chèo Ninh Bình, bảng quy đổi mới trong dự thảo đã loại bỏ các thành phần sáng tạo như âm thanh, ánh sáng và chỉ đạo nghệ thuật làm ông rất "sốc".
Bởi đây đều là các thành phần quan trọng, đóng góp trực tiếp vào sự thành công của tác phẩm. Trước đây, 1 chỉ đạo nghệ thuật tương đương với 1 nhạc công và được quy đổi bằng 1/3 số huy chương của tác phẩm. Nhưng nay bỏ hẳn thì Ban soạn thảo cần xem xét lại.
Trong khi ấy, NSND Hoàng Dũng, nguyên Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội cho rằng, dự thảo quy đổi 1 huy chương Vàng của vở diễn thì đạo diễn sẽ được 1 huy chương Vàng. Nhưng các hội diễn hiện nay đều chỉ có 1 giải duy nhất dành cho đạo diễn. Trong khi ấy, theo dự thảo, danh hiệu NSND yêu cầu ít nhất 2 HCV quốc gia trong đó phải có 1 giải Vàng của cá nhân sau khi được phong tặng danh hiệu NSƯT. Do vậy, NSND Hoàng Dũng cho rằng, chúng ta phải thay đổi quy chế các hội diễn để có giải dành riêng cho cá nhân đạo diễn bên cạnh các giải cho tác phẩm và diễn viên. Còn quy đổi như hiện nay sẽ rất nghệ sĩ có thể chạm tay tới danh hiệu NSND.
Cũng liên quan tới việc quy đổi huy chương, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam Nguyễn Tiến Dũng cho rằng, ban soạn thảo cần xem lại việc quy đổi huy chương cho nghệ sĩ tạo hình con rối nên là 1/3 như dự thảo hay là 1/2 thậm chí 2/3 huy chương vàng của vở diễn, cho đúng với tình hình thực tế. Bởi sự thành công của vở diễn phụ thuộc không ít vào tạo hình của rối.
Để chạm tay tới danh hiệu NSND, nghệ sĩ cải lương Minh Vương đã trải qua quá trình cống hiến dài lâu cùng nghiệp diễn
Liên quan đến việc quy đổi huy chương, NSND Nguyễn Quang Vinh, quyền Cục trưởng Cục NTBD cho rằng, dự thảo lần này được sửa đổi nhằm mục tiêu thay đổi về khái niệm. Có nghĩa, danh hiệu NSND, NSƯT phải dành cho người biểu diễn. Qua các lần xét tặng đã mở rộng cho nhiều đối tượng có đóng góp trong thành phần sáng tạo tác phẩm như nhạc công, họa sĩ thiết kế sân khấu, chỉ huy nhạc kịch, vũ kich... Tuy nhiên, cũng cần phân biệt giữa sự đóng góp và tài năng là hoàn toàn khác nhau và vì thế, sự tôn vinh cũng không thể đồng nhất.
Cũng theo NSND Nguyễn Quang Vinh, trong tương lai, việc quy đổi huy chương để tính tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT sẽ tiến tới bỏ và nên có giải trực tiếp cho nghệ sĩ để đánh giá trực tiếp hơn. Việc quy đổi là chưa chính xác khi vàng là vàng, bạc là bạc không thể gộp 2 huy chương bạc để thành 1 huy chương vàng.
Dự thảo lần này còn nhận được ý kiến đóng góp ở việc có nên hạ thấp danh hiệu NSƯT bằng việc quy định có ít nhất 2 giải vàng Quốc gia hoặc 1 giải Vàng quốc gia và 2 giải Bạc quốc gia (trong đó có 1 giải thưởng của cá nhân). Theo NSND Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, với quy định này, danh hiệu NSƯT chỉ bắt buộc nghệ sĩ đó phải đoạt 1 giải Bạc cá nhân, còn các huy chương khác hoàn toàn có thể quy đổi. Và điều đó đã hạ thấp đi danh hiệu NSƯT.
Cũng theo NSND Thúy Mùi, danh hiệu NSƯT hiện nay đang dành cho người trẻ, không phải các nghệ sĩ lão thành. Các đợt phong tặng vừa qua, một số trường hợp bị bỏ sót đều đã giải quyết gần hết khi không đáp ứng tiêu chí huy chương. Nhưng với nghị định mới được ra đời cần hướng tới lớp nghệ sĩ kế cận và rất trẻ.
Hội nghị góp ý kiến lần này, các ý kiến đều tập trung phần lớn cho việc quy đổi huy chương, việc thêm hoặc bớt các thành phần sáng tạo để xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT. Các nội dung khác như thành phần hội đồng, tỉ lệ phiếu của các thành phần hội đồng nhận được rất ít ý kiến đóng góp và thậm chí là không ở nội dung "Số lượng thành viên có mặt tại cuộc họp hội đồng".
Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Lê Khánh Hải cho biết, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp và tiếp tục cân nhắc, chỉnh sửa các nội dung để sao cho, các lần xét tặng danh hiệu nghệ sĩ được minh bạch, hợp lý, hợp tình.
