“Ngựa hoang” làng cọ vẽ

(ANTĐ) - Nhà văn Trần Thị Trường tốt nghiệp khoa Gốm trường Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đã từng ví von gọi họa sĩ Lê Quân là “ngựa hoang” làng cọ vẽ. Gọi thế bởi không hẳn Lê Quân là tay ngang cầm cọ chỉ vì một lời thách đố mà hơn thế những nét vẽ, cách bố cục, mảng màu của họa sĩ này có cái gì đó ngang tàng, phá cách và dường như không lệ thuộc bất cứ một giáo điều hay lý thuyết hội họa nào...

Trong làng hội họa Việt Nam, Lê Quân thực sự là một “tay ngang” bởi anh không qua bất cứ một trường lớp chính quy nào về hội họa. “Giáo trình” đưa Lê Quân đến nghề cọ vẽ là cuốn sách hướng dẫn vẽ của cố họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ từ thủơ bé. Thích là vẽ, Lê Quân đã giành nhiều giải thưởng vẽ tranh thiếu nhi từ thủơ người họa sĩ sinh năm 1955 còn tấm bé. Đi tây đi tàu đằng đẵng mấy năm trời, có những lúc Lê Quân vẽ kiếm sống nuôi thân nhưng “chân trời” hội họa chỉ thực sự đến với anh từ năm 2007.

Duyên cơ thế nào, một lần họa sĩ Suối Hoa tình cờ chứng kiến Lê Quân cầm cọ vẽ đã thốt lên: “Trong ông có một người họa sĩ”. Lê Quân tủm tỉm bảo: “Có lâu rồi, thích tôi gọi ra cho”. Nói là làm, giá tranh, toan vẽ từ đó chất đầy nhà. Ngày đi làm, đêm vẽ... loáng cái, gần 5 năm qua Lê Quân đã hoàn thành “kho tàng” tác phẩm đồ sộ lên tới hơn 100 bức tranh. Nhiều họa sĩ chuyên nghiệp phải tấm tắc: Lê Quân vẽ như ngựa hoang phi nước đại. Còn với Lê Quân vẽ với anh như một nhu cầu nội tại. Thích là vẽ, xấu đẹp cũng là của mình, chẳng đắn đo gì. Anh quan niệm: “Làm nghệ thuật là đam mê. Theo đuổi đam mê mỗi người một cách, mức độ quyết tâm khác nhau. Thời gian ai cũng như nhau, quan trọng là mình dành thời gian cho đam mê của mình như thế nào”.

Công “khai quật” của họa sĩ Suối Hoa, Lê Quân không bao giờ quên nhưng anh cũng luôn nhắc đến “ông mối” đầy duyên nợ. Đó chính là nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha. Thấy nét vẽ Lê Quân là lạ, nhà thơ nổi danh “đưa người yêu qua nhà người yêu cũ” hăm hở giới thiệu Lê Quân với nhà sưu tầm Xuân Phượng - chủ phòng tranh Lotus. Từ độ ấy, Lê Quân vẽ cứ vẽ còn đầu ra Xuân Phượng lo. Chỉ hơn 4 năm trình làng, Lê Quân đã bán được hơn 100 bức tranh và trở thành một trong những tác giả hội họa VN bán được nhiều tranh tại nước ngoài như Pháp, Mỹ, Singapore...

Chèo - tranh của Lê Quân

Hầu hết tranh của Lê Quân là sơn dầu. Bên cạnh bố cục táo bạo và khá phóng túng, mảng màu chính là thế mạnh của anh. Nhà sưu tập Xuân Phượng ví von tranh Lê Quân như một bản giao hưởng của màu sắc. Đáng chú ý, với những bức chân dung Lê Quân luôn bắt thần thái của nhân vật rất lạ và ít nhiều biết thổi cảm xúc mãnh liệt của chính mình vào tác phẩm. Bức tranh Chân dung Hữu Loan - sơn dầu trên vải khổ 60cm x 80cm, anh đã bắt được cái thần của nhà thơ màu tím hoa sim bên cạnh sự tương phối màu đầy mãnh liệt của Lê Quân. Hay như Chân dung Phan Vũ, nét vẽ phóng túng của Lê Quân đã tạo nên một bức chân dung xù xì với bố cục lạ mắt về nhà thơ Hà Nội phố... Triết lý của anh giản đơn: “Vẽ chân dung giống như chia sẻ”.

Gặp Lê Quân, trông dáng hình bên ngoài của người họa sĩ tuổi “tri thiên mệnh” đã toát lên vẻ ngang tàng, mạnh mẽ của người đàn ông từng trải, dám làm dám chịu. Miệng nói, tay vân vê điếu thuốc, thỉnh thoảng Lê Quân lại nhấp chén rượu trắng lấy hứng. Hỏi anh cảm xúc những lúc vẽ, Lê Quân thâm trầm: “Cô độc. Cô đơn lắm”. Được cái mỗi lần vẽ xong anh như trút được chất chứa tâm sự cất dấu ở trong lòng. Với anh vẽ không chỉ như hơi thở, tự nhiên mà vẽ những gì mình muốn và tất thảy xô đẩy theo cảm xúc. Anh bảo, chẳng ai chỉ đạo được tôi khi vẽ. Tranh của Lê Quân vì thế mang nhiều cảm xúc khác nhau và anh luôn tự hào khi nhìn lại tranh mình dường như chẳng có bức nào giống bức nào.

Từng có nhiều tác phẩm đi tham gia các triển lãm chung trong và ngoài nước nhưng với Giai điệu màu - triển lãm sẽ được tổ chức tại  Galery Lotus 45 Tràng Tiền - Hà Nội từ ngày 20 đến 30-7-2010, mới là triển lãm đầu tay của riêng họa sĩ Lê Quân tại Việt Nam. 49 bức tranh trưng bày tại Triển lãm lần này như một chặng đường nhìn lại những “vó ngựa” phóng túng bằng cọ vẽ của người họa sĩ mang nghệ danh là “ngựa hoang”. Đó có thể là bản giao hưởng chưa có đoạn kết mà Lê Quân sẽ thăng giáng bằng những “nốt” màu sắc khiến nhiều người chắc sẽ bất ngờ.

Phúc Nghệ