Hà Nam

Chùa Long Đọi Sơn được trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

ANTD.VN -Ngày 3/5/2018, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Đặng Thị Bích Liên đã trao Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đối với khu di tích chùa Long Đọi Sơn (xã Đọi Sơn, H.Duy Tiên, Hà Nam).

Chùa Long Đọi Sơn có tên chữ là Diên Linh tự. Chùa do Lý Thánh Tông và Vương phi Ỷ Lan chủ trì xây dựng từ năm 1054 (do tể tướng Dương Đại Gia và thiên sư Đàm Cứu Chỉ trụ trì  tham gia xây dựng). 

Ngôi chùa được xây dựng trên đỉnh núi, trong khuôn viên 2 ha vườn rừng. Chùa quay về hướng nam, đúng như câu tục ngữ: "Đầu gối núi Đọi, chân dọi Tuần Vường, phát tích đế vương lưu truyền vạn đại".

Ngay cổng chính, trước tòa tam bảo là nhà bia để tấm bia Sùng Thiện Diên Linh nổi tiếng. Khi xây xong chùa và tháp, nhà vua sai Thượng thư bộ Hình Nguyễn Công Bật soạn văn bia. Nội dung bài văn bia chủ yếu ca ngợi công lao tài trí của Lý Nhân Tông trong việc xây dựng, kiến thiết và đánh giặc giữ nước.

Đầu thế kỷ XV, khi giặc Minh xâm lược nước ta, chùa và tháp đã bị phá hủy hoàn toàn. Riêng bia Sùng Thiện Diên Linh vì không phá nổi, chúng đã lật đổ xuống bên cạnh núi.

Mãi tới cuối thế kỷ XVI, vào năm 1591 đời Mạc Mậu Hợp, tức là gần 170 năm sau khi bị giặc Minh tàn phá, ngôi chùa bị bỏ phế hoàn toàn, nhân dân địa phương mới "dựng lại bia đổ, bắc lại xà nhà và những chỗ tường hư hỏng, làm cửa xây tường khiến cho sau hơn 500 năm, một nơi thắng cảnh trong chốn tùng lâm lại được mới mẻ" (Bài văn khắc mặt sau bia Sùng Thiện Diên Linh).

Vào năm Tự Đức thứ 13 (1860), chùa Đọi Sơn có sửa sang thượng điện, tiền đường, nhà tổ, siêu hương, gác chuông, nghi môn. Đến năm 1864, chùa lại tiếp tục sửa hành lang, đúc tượng Di Lặc, đúc khánh đồng và đúc khánh đá do sư tổ đời thứ 5 là Thích Chiếu Trường chủ trì xây dựng hoàn chỉnh 125 gian, từ đó trở thành trường Bắc Kỳ Phật giáo. Ngôi chùa lúc này được dựng theo kiểu nội công ngoại quốc.

Bia tháp Sùng Thiện Diên Linh đã được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Từ dưới chân núi là 373 bậc thang bằng đá xẻ phiến nhẵn bóng dẫn khách thập phương lên chùa Long Đọi Sơn.

Hiện nay, tại chùa còn giữ nhiều di vật quý như bia tháp Sùng Thiện Diên Linh, tượng Kim Cương, tượng Phật, tượng đầu người mình chim, chuông, khánh, lư hương cổ. Trong đó, bia tháp Sùng Thiện Diên Linh đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Lễ hội chùa Long Đọi Sơn được tổ chức hàng năm vào ngày 21 tháng 3 âm lịch đã trở thành một nét văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người dân xã Đọi Sơn nói riêng và huyện Duy Tiên nói chung.