Theo đó, tháng 3/2019, Việt Nam đã đệ trình Hồ sơ di sản văn hóa Phi vật thể Nghệ thuật xòe Thái đề nghị UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hồ sơ đã được cộng đồng- -chủ thể của di sản, chính quyền địa phương các cấp có di sản ở các tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Sơn La và Yên Bái đồng thuận trình và cam kết bảo vệ. Theo hồ sơ, nghệ thuật xòe Thái có 3 loại chính: Xòe nghi lễ, Xòe vòng và Xòe biểu diễn…
Văn bản dẫn lại một số nguyên tắc mà UNESCO đã khuyến cáo đối với các quốc gia có đệ trình hồ sơ đề nghị ghi danh. Cụ thể: “Thận trọng trong các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản bởi có thể vô tình gây nên sự ganh đua giữa các cộng đồng hoặc giữa các quốc gia, cũng như cần thiết phải lường trước sự nhạy cảm của các cộng đồng khác trên khắp thế giới, phải tuyệt đối tránh dùng ngôn ngữ có nguy cơ kích động, căng thẳng hoặc làm trỗi dậy những bất bình, dù giữa các cộng đồng hay giữa các quốc gia”.
Hoặc là “Sự tôn trọng lẫn nhau giữa các cộng đồng, nhóm người và cá nhân là một nguyên tắc cơ bản của Công ước 2003, ghi danh di sản vào UNESCO không hàm ý độc quyền hay tạo dấu ấn về quyền sở hữu trí tuệ. “Hồ sơ đề cử đã khẳng định về sự tôn trọng lẫn nhau giữa các cộng đồng, nhóm người và cá nhân, hoặc với sự phát triển bền vững…”
Văn bản cũng nhắc lại khuyến cáo: “Lưu ý giới thiệu di sản trong bối cảnh của chúng và chú trọng vào giá trị và ý nghĩa của chúng đối với cộng đồng có liên quan hơn là chỉ tập trung vào sức hấp dẫn về thẩm mỹ, hoặc giá trị giải trí của di sản”.
Bộ VHTT&DL khẳng định quan điểm: “Việc tổ chức để xác lập kỷ lục đối với các thành tố của di sản nói riêng và của di sản nói chung cần hết sức cẩn trọng vì có thể vi phạm các khuyến cáo của UNESCO”.
Kết luận về việc tổ chức vòng xòe, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đề nghị UBND Yên Bái "cân nhắc việc tổ chức Màn đại xòe Việt Nam lớn nhất thế giới để đăng ký xác lập kỷ lục Guinness và các hoạt động khác liên quan”.
Trước đó, đã có rất nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, bảo tồn di sản đã lên tiếng cảnh báo khi UBND tỉnh Yên Bái đã họp báo công bố thông tin về việc tổ chức vòng đại xòe 5.000 người và xin xác lập kỷ lục Guinness. Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, việc biến di sản thành “siêu to khổng lồ” có thể ảnh hưởng tới hồ sơ Xòe Thái đang trình UNESCO xét duyệt để trở thành di sản phi vật thể đại diện.
Đặc biệt, nếu tổ chức nó chỉ là một thứ giải trí, không làm cho di sản trở nên “có ý nghĩa hơn”. Thêm nữa, trong lĩnh vực văn hóa thì không được cố chứng tỏ là nhất hay nhì, không thể so sánh hơn thua.
