Giải Nobel và những điều được giữ kín

ANTĐ - Trong tuần đầu tháng 10 này, cả thế giới đều hướng về Thụy Điển và Na Uy đón đợi tên các nhân vật được nhận giải Nobel cao quý trong 6 lĩnh vực tiêu biểu: Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học, Hòa bình và Kinh tế. Mặc dù có lịch sử hơn 100 năm, nhưng giải thưởng này có một số nguyên tắc bí mật luôn được tuân thủ. 
Giải Nobel và những điều được giữ kín ảnh 1

Giải thưởng Nobel do nhà khoa học Alfred Nobel sáng lập  

 

Bí mật

Quy tắc của giải cấm những người xét duyệt đề cử trong Ủy ban Nobel thảo luận về các lựa chọn của họ trong 50 năm. Vì thế, có lẽ phải mất một thời gian dài chúng ta mới biết chắc chắn cách thức người xét duyệt giải đưa ra lựa chọn của họ cho năm 2015 và ai là người nằm trong danh sách rút gọn. 

Những người xét duyệt đề cử cố gắng tránh úp mở về những người sẽ giành giải thưởng trước khi thông tin chính thức được công bố, nhưng không phải lúc nào bí mật cũng được giữ kín đến phút chót. Năm ngoái, đã có một sự gia tăng đột biến về việc đặt cược vào người thắng giải Nobel Văn học là Patrick Modiano, chỉ vài ngày trước khi giải được công bố. 

Ai có thể đề cử?

Họ là các giáo sư đại học, nghị sĩ, những người từng giành giải Nobel và chính các thành viên Ủy ban Nobel. Thông thường các đề cử được giữ kín trong 50 năm, nhưng cũng có những người công khai đề nghị của họ, đặc biệt là giải Nobel Hòa bình. Đó là lý do vì sao chúng ta biết rằng, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Giáo hoàng Francis và cựu nhân viên Cục Tình báo Trung ương Mỹ, Edward Snowden nằm trong số 273 người được đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm nay. 

Mối liên hệ Na Uy

Giải Nobel Hòa bình được lựa chọn bởi Ủy ban Nobel Na Uy, trong khi các giải thưởng khác được công bố tại Thụy Điển. Đây là mong muốn của nhà khoa học Alfred Nobel. Hiện chưa rõ lý do chính xác vì sao ông lại có ước nguyện như vậy, nhưng trong thời đại của ông, Thụy Điển và Na Uy từng nằm trong một liên minh cho đến khi liên minh này được giải tán năm 1905. Đôi khi mối quan hệ giữa Quỹ Nobel ở Stockholm, vốn quản lý tiền giải thưởng và Ủy ban trao giải Nobel Hòa bình ở Oslo trở nên căng thẳng do bất đồng quan điểm. 

Mất bao lâu để giành giải Nobel?

Các nhà khoa học thường phải đợi hàng thập kỷ công trình của họ mới được Ủy ban trao giải Nobel công nhận. Ủy ban này muốn đảm bảo rằng bất kỳ đột phá khoa học nào cũng phải được chứng minh qua thời gian. Đây cũng là ước nguyện của Alfred Nobel. Nhưng giải Nobel Hòa bình thì không cần kiểm nghiệm lâu đến vậy. Ủy ban Nobel Hòa bình là cơ quan duy nhất thường xuyên trao giải thưởng cho những thành tựu đạt được 1 năm trước đó. Theo di chúc của Nobel, giải thưởng này được trao cho “nhân vật có đóng góp lớn lao nhất giúp các dân tộc đoàn kết xích lại gần nhau, giúp xóa bỏ, hạn chế vũ khí hoặc có công thúc đẩy hòa bình”.