Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến

ANTD.VN - Khi người dân từ các nơi về Thăng Long - Hà Nội sinh sống, họ đã mang theo các món quà của quê hương họ. Và vì là kinh đô nên Thăng Long - Hà Nội trở thành điểm giao thương, nơi đến của du khách, bởi vậy cũng xuất hiện nhiều món ăn đáp ứng nhu cầu của những thực khách này. Tuy nhiên, các loại quà đã được thay đổi để phù hợp với gu ẩm thực thị thành.

ANTD.VN - Hà Nội. Xưa. Là đất hoa. Và cũng là nơi có nhiều người chơi hoa, cây cảnh. Thú chơi tinh tế và tao nhã ấy vẫn duy trì cho đến hôm nay như một nét văn hóa di dưỡng tâm hồn của người Hà Nội.

ANTD.VN - Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, dịch bệnh ở Việt Nam xuất hiện lần đầu vào năm 1100, triều vua Lý Nhân Tông. Từ đó cho đến năm 1789 có 9 lần xảy ra dịch. Khi chiến tranh Trịnh - Nguyễn cũng đã xảy ra dịch đậu mùa, khiến chúa Trịnh phải cho rút quân ra Bắc. Tuy nhiên, sử không hề chép người xưa chữa dịch bệnh thế nào.

ANTD.VN - Hà Nội xưa không chỉ có Quốc Tử Giám, được ví là trường đại học đầu tiên ở Việt Nam, mà còn là nơi triều đình tổ chức các kỳ thi Hội, thi Hương, tuyển chọn nhân tài phụng sự đất nước. Ngoài ra, đất Thăng Long còn có rất nhiều ngôi trường mà người sáng lập đều là các danh sỹ lưu danh đến tận ngày nay.

ANTD.VN - Thời vua Tự Đức (1847-1883), chỉ một vài đường phố đông đúc được lát gạch, còn lại hầu hết là đường đất. Không có vỉa hè, không có rãnh thoát nước nên sau mỗi trận mưa, mặt đường nhão nhoét. Mỗi khi có xe ngựa qua lại, người đi bộ phải dạt sang hai bên, đứng dưới bùn lõng bõng.

ANTD.VN - Năm 1010, khi định đô ở Thăng Long, vua Lý Thái Tổ đã phong cho thần Chân Vũ là Huyền Thiên Trấn Vũ Chân quán coi giữ mặt thành phía Bắc. Năm 1012 vua cho xây miếu thờ Trấn Vũ ở gần thành (không rõ địa điểm nào), “Đại Việt sử ký” chỉ ghi ở gần đầm Thân Cáo. Năm 1474, vua Lê Thánh Tông sai tu tạo lại Hoàng thành, mở rộng diện tích, xây Trấn Vũ quán ở bên ngoài tường thành tức là vị trí hiện nay.

ANTD.VN - Theo thống kê, chỉ tính riêng người Kinh ở miền Bắc đã có trên 200 dòng họ. Thăng Long - Hà Nội là nơi 4 phương tụ hội hiện có bao nhiêu dòng họ sinh sống thì chưa có con số chính thức. Có rất nhiều dòng họ thoạt nghe đã thấy quen, nhưng cũng có dòng họ ít nghe nói đến, ví như Nghi Tàm có họ Luyện, Tây Hồ có họ Ngọ Xuân, Quảng Bá có họ Lu… Nhưng dù dòng họ lớn hay nhỏ, tất cả đều có công góp phần vào phát triển kinh tế văn hóa, xã hội của mảnh đất này.

ANTD.VN - Trước khi thực dân Pháp xâm chiếm Hà Nội, nơi vui chơi công cộng trong thành phố chủ yếu là các khoảng đất trống, sân đình. Sau này, Hà Nội xây vườn hoa, công viên tạo ra bước ngoặt trong sinh hoạt của thị dân Hà Nội.

ANTD.VN - Kinh thành Thăng Long từ nhà Lý, Trần đến Hậu Lê theo kiểu “tam trùng thành quách” tức là  3 vòng thành. Trong cùng là Cung thành, đến Hoàng thành và ngoài cùng là Thị thành. Bao quanh 3 vòng thành là đê, cũng là lũy bảo vệ gọi là La thành. Nhưng khu vực Thị do triều đình trực tiếp quản lý hay thuộc đơn vị hành chính nào và an ninh kinh thành ra sao?

ANTD.VN - Xa xưa, kinh thành Thăng Long đã có hệ thống nhà trọ làm nơi nghỉ ngơi cho khách các tỉnh lai kinh. Nhưng khách sạn kiểu phương Tây thì cuối thế kỷ 19 mới xuất hiện ở Hà Nội.   

ANTD.VN - Thăng Long - Hà Nội là nơi hội tụ bản sắc của dân tứ xứ Đông, Đoài, Nam, Bắc. Vì thế, đất này cũng là nơi tập trung ẩm thực và các hình thức ca vũ, diễn xướng, múa rối. Có khác chăng, khi đã lai kinh thì nghệ thuật được nâng tầm để  phù hợp với gu thẩm mỹ của thị dân.

ANTD.VN - Xưa, sông hồ ở miền Bắc chằng chịt, có sông lớn, sông nhỏ. Sông lớn nhất miền Bắc là sông Hồng. Sông này bắt đầu từ biên giới Việt-Trung xuôi qua các tỉnh miền núi, trung du, kinh thành Thăng Long, đồng bằng Bắc bộ rồi đổ ra biển. Hà Nội cũng là thành phố của sông hồ, bản thân chữ Hà Nội có nghĩa  là trong sông. 

ANTD.VN - Xa xưa, nỗi lo sợ lớn nhất đối với dân chúng ở kinh đô Thăng Long và nước Đại Việt là bệnh tật và dịch. Có những bệnh ngày nay chỉ uống vài viên thuốc là khỏi, nhưng ngày xưa lại là nan y không thể chữa trị được. Ám ảnh lớn nhất với họ là bệnh đậu mùa và tả bùng phát thành dịch. 

ANTD.VN -  Xưa, vùng miền nào trên đất Việt cũng có chợ, nhưng chợ quê hầu hết là  nhỏ, hàng hóa ít, chỉ  phục vụ dân một xã hay một vùng. Cuối năm, các chợ này bán thêm hàng hóa phục vụ dân chúng ăn Tết. Tuy nhiên, chợ Tết ở Thăng Long - Hà Nội có nhiều khác lạ vì là đây là kinh đô, thủ đô, có tầng lớp trung lưu và giới tinh hoa sinh sống. Đất này cũng không có người làm nông, chỉ sản xuất hàng hóa và buôn bán nên các sản phẩm cho ngày Tết ở chợ Kinh kỳ cũng khác mọi nơi. 

ANTD.VN - Nhà nghiên cứu văn hóa Hà Nội Giang Quân sống ở phố Khâm Thiên, đêm 26-12-1972, hiệu sách nhà ông bị sức công phá của bom B52 thổi bay, sách, truyện bẩn nát tả tơi khắp phố. Trong một bài viết đăng Báo Hà Nội mới nhân kỷ niệm 30 năm chiến thắng Điện Biên Phủ trên không, ông  viết: “Trong thời chiến tranh chống Mỹ ở miền Bắc, không ở đâu có nhiều ngày giỗ tập thể như ở Hà Nội,  trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 là 12 ngày giỗ tập thể”.  

ANTD.VN - Năm 1873, Pháp mang quân từ Sài Gòn ra đánh chiếm thành Hà Nội. Vì vũ khí lạc hậu nên quan quân triều đình nhà Nguyễn có nhiệm vụ bảo vệ thành đã thua trận, Hà Nội thất thủ. Tổng đốc Nguyễn Tri Phương bị thương nặng và tuẫn tiết khi sa vào tay quân địch...