Đường sắt đô thị nhanh hơn xe máy, rẻ hơn xe ôm

ANTD.VN - Để chuẩn bị đi vào hoạt động, Công ty TNHH MTV đường sắt Hà Nội (Hà Nội Metro) đưa ra slogan: “Đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông nhanh hơn xe máy, rẻ hơn Grab”. Phóng viên ANTĐ đã có cuộc trao đổi với ông Vũ Hồng Trường - Tổng Giám đốc Hà Nội Metro xung quanh vấn đề này.

Tuyến đường sắt đô thị 2A có thể vận chuyển 217.000 hành khách/ngày đêm

- Xin ông cho biết giá vé dự kiến của tuyến Đường sắt đô thị 2A và cơ sở nào để xây dựng mức giá vé này?

- Ông Vũ Hồng Trường: Vào ngày 5-3, UBND TP Hà Nội đã họp và thông qua phương án giá vé tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Cụ thể, giá vé lượt là 8.000-15.000 đồng/lượt tùy cự ly; giá vé ngày là 30.000 đồng/ngày; giá vé tháng là 200.000 đồng/tháng (loại phổ thông), và giá vé ưu tiên là 100.000 đồng/tháng.

Công ty đã kiến nghị thành phố ưu tiên cho các đối tượng mua vé tháng đường sắt đô thị như vé tháng của xe buýt và hiện UBND TP Hà Nội đang trình HĐND thành phố thông qua. Cách đây 2 năm, JICA (Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản) hỗ trợ dự án kỹ thuật thành lập Công ty vận hành đường sắt đô thị trong đó giúp xây dựng chính sách giá vé. Phương án giá vé của Nhật Bản xây dựng dựa trên kinh nghiệm chung trên thế giới tồn tại 3 cách tính giá vé là giá đồng hạng, giá vé theo khu vực, giá vé theo cự ly (theo chặng).

Ở Việt Nam hiện nay đang áp dụng 1 hình thức là giá vé đồng hạng như xe buýt chia theo 3 loại tuyến (7.000 đồng cho tuyến dưới 15km, 8.000 đồng cho tuyến từ 15-25km, 9.000 đồng với những tuyến dài trên 25km). Vé này có ưu điểm đơn giản, dễ quản lý nhưng có mặt hạn chế là không khuyến khích những người đi chặng ngắn. Để có phương án giá vé hợp lý, công ty đã kết hợp thực tiễn giá vé dùng cho Hà Nội và TP.HCM, kết hợp kết quả điều tra khảo sát ý kiến của khách hàng từ đó xây dựng lên chính sách giá vé. Chúng tôi cũng kế thừa sản phẩm của JICA tài trợ và cập nhật số liệu của Hà Nội sau đó mới đưa ra 3 phương án này.

Mức giá vé đưa ra dựa vào 5 căn cứ gồm: thu nhập và khả năng chi trả của người dân; so sánh cạnh tranh giữa các loại hình phương tiện vận tải; kết quả khảo sát ý kiến hành khách; tính toán chi phí vận hành; cân đối khả năng trợ giá của ngân sách. Theo tính toán, khảo sát của Hà Nội Metro, cự ly đi bình quân của hành khách là 5,5km. Giá vé tháng cho đối tượng phổ thông lần lượt là 150.000 đồng, 200.000 đồng và 250.000 đồng. Công ty kiến nghị giai đoạn đầu áp dụng ưu đãi miễn giảm cho học sinh, sinh viên, người già, công nhân tại các khu công nghiệp, người có công với cách mạng, trẻ em dưới 6 tuổi... 

Tất cả nhân lực được đào tạo từ Trung Quốc đã đủ trình độ tham gia vận hành

- So với xe buýt, giá vé đường sắt đô thị sẽ có điểm gì mới, thưa ông?

- Đường sắt đô thị có điểm mới là áp dụng giá vé theo chặng, đảm bảo tính công bằng, khuyến khích người đi chặng ngắn. Vé theo chặng cũng xác định chính xác khách lên xuống ở các ga nhằm hoạch định quy hoạch, tổ chức vận tải để không lãng phí nguồn lực xã hội. Riêng vé tháng đồng hạng thì lại có điểm giống với vé tháng xe buýt là khá rẻ. Tuy nhiên, với những người không thường xuyên di chuyển hàng ngày bằng đường sắt đô thị thì lại không rẻ hơn so với vé lượt là bao.

Còn đối với vé tháng, chúng tôi không áp dụng cách tính từ đầu tháng mà áp dụng cách tính cộng thêm 30 ngày kể từ khi bắt đầu mua vé. Ví dụ như: hành khách bắt đầu mua vé tháng vào ngày 22-3 thì thời điểm hết hạn của vé sẽ là 22-4. Như vậy, ai cũng có thể mua vé tháng và mua bất cứ ngày nào chứ không cần phải đợi đến đầu tháng kế tiếp. 

Ngoài ra, nếu hành khách đi một lượt thì giá vé theo chặng nếu bị lẻ thì sẽ được làm tròn theo hướng tăng lên (ví dụ 7.600 đồng sẽ làm tròn thành 8.000 đồng). Nhưng khi hành khách thanh toán bằng thẻ ATM thì sẽ được trừ chính xác số tiền phải trả. Giá vé này có cao hơn vé xe buýt một chút, nhưng dịch vụ lại tốt hơn, tốc độ lớn hơn gấp 2 lần (đi hết 12 phút từ đầu ga Cát Linh - Hà Đông với tốc độ tàu 35km/h so xe buýt là 14-16km/h). Nếu như xe buýt từ những năm 2000 có tiêu chí “Xe buýt nhanh hơn xe đạp, rẻ hơn xe máy” thì slogan của Hà Nội Metro là “Metro nhanh hơn xe máy và rẻ hơn Grab”.

Ông Vũ Hồng Trường, Tổng giám đốc Metro Hà Nội

- Khi đi vào vận hành, tuyến Đường sắt đô thị 2A sẽ đảm nhận bao nhiêu  lưu lượng hành khách di chuyển trên trục này?

- Tàu đường sắt Cát Linh - Hà Đông gồm 13 đoàn tàu, mỗi đoàn gồm 4 toa, mỗi toa chở được 240 hành khách. Khi chính thức đi vào vận hành sẽ đạt tần suất  trung bình 10 phút/chuyến, giờ cao điểm là 5-6 phút/chuyến, thời gian chạy tàu từ ga Cát Linh tới ga Yên Nghĩa là 23 phút, tốc độ khai thác 35km/h, trong khi tốc độ kỹ thuật đạt 80km/h. Thời gian đường sắt đô thị hoạt động từ 5h sáng đến 23h đêm.

Mỗi chuyến vận chuyển được 960 hành khách, mỗi ngày có 288 lượt tàu chạy, như vậy có thể vận chuyển 217.000 hành khách/ngày đêm. Vào lúc cao điểm, trong vòng 1 giờ chúng tôi có thể vận chuyển 19.000 - 20.000 hành khách, đáp ứng 55%-60% lưu lượng hành khách đi lại trên tuyến.

Dự án sau khi hoàn thiện phải qua khâu nghiệm thu, đánh giá cấp chứng chỉ an toàn sau đó mới đưa vào vận hành

- Tàu đường sắt Cát Linh - Hà Đông sắp vận hành thương mại, vậy công ty đã đủ nhân lực để điều hành? Thêm vào đó, nhiều người dân vẫn e ngại về độ an toàn của tuyến đường sắt này, quan điểm của ông như thế nào?

- Cách đây 3 năm, công tác đào tạo nhân lực đã được bắt đầu. Hiện tại, một số chuyên ngành đã đào tạo xong cả lý thuyết và thực hành, được tổng thầu cấp chứng chỉ, còn một số ít chuyên ngành chưa đào tạo đủ thời lượng sẽ được tiếp tục. Tất cả nhân lực được đào tạo từ Trung Quốc đến nay đã đủ trình độ để tham gia vào vận hành.

Ví dụ như, hiện nay đã có 37 lái tàu được cấp chứng chỉ có thể vận hành được tàu đường sắt đô thị. Còn về tính an toàn, sau khi dự án hoàn thiện phải được các cơ quan chuyên môn đánh giá, kiểm soát, nghiệm thu cấp Nhà nước và một tổ chức quốc tế độc lập đánh giá, cấp chứng chỉ an toàn hệ thống sau đó mới đưa vào vận hành.

- Trong trường hợp hành khách gian lận hành trình, như đi 2 ga nhưng tới ga cuối mới xuống thì sẽ truy thu hay thanh toán ra sao, thưa ông?

- Khi hành khách lên ga mua vé theo chặng sẽ có máy bán tự động và hiện số tiền trả, nạp tiền vào máy sẽ nhả ra vé. Khi vào hay ra đều phải nhét thẻ vé qua cửa soát vé, đúng cửa mới cho ra ga. Trong trường hợp khách đi quá số ga mà họ đã mua vé thì cửa sẽ không mở, đồng thời thông báo hành khách phải trả thêm số tiền tương ứng. Trường hợp hành khách không trả hoặc gian lận, công ty sẽ có quy chế và lực lượng an ninh để hỗ trợ trong việc truy thu số tiền này.