- Thành lập Hội đồng Nhà nước thẩm định dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam
- Bị chê làm đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam đắt, Bộ Giao thông nói gì?
- Giấc mơ "ăn sáng phở Hà Nội, trưa cà phê Sài Gòn" bằng đường sắt sắp thành hiện thực?
Vốn Nhà nước tham gia 80% là rất cao!
Với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam, tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia vào dự án ở mức bao nhiêu thì hợp lý cũng là vấn đề gây tranh cãi. Bởi mới đây, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã có văn bản gửi Bộ KH-ĐT tham gia ý kiến thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Trong đó, Ủy ban cho rằng, hình thức đầu tư PPP với tỷ lệ Nhà nước 80% theo đề xuất của Bộ GTVT là rất cao, cho thấy tính khả thi dự án không cao, không đủ khả năng thu hút vốn tư nhân tham gia, thu hồi vốn đầu tư.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam vẫn còn nhùng nhằng về vận tốc
Ủy ban này cũng đề nghị Bộ Tài chính, KH-ĐT đánh giá kỹ hơn về đề xuất này, đặc biệt lưu ý khả năng cân đối thu chi ngân sách Nhà nước, vấn đề nợ công khi thực hiện đầu tư dự án.
Theo Ban QLDA Đường sắt, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đang được Hội đồng thẩm định Nhà nước (do Bộ KH-ĐT làm cơ quan thường trực) đánh giá, làm rõ, trong đó có hình thức đầu tư và huy động vốn mà Bộ GTVT đề xuất.
Theo Bộ GTVT, trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm phát triển đường sắt tốc độ cao trên thế giới cho thấy, nguồn vốn để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng chủ yếu phải từ vốn đầu tư công.
Vì vậy, trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Bộ GTVT đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam theo hình thức đối tác công tư (PPP), trong đó Nhà nước đầu tư kết cấu hạ tầng (chiếm khoảng 80%) tổng mức đầu tư dự án; còn huy động khoảng 20% vốn từ xã hội hóa từ các nhà đầu tư để mua sắm đoàn tàu và một số thiết bị.
Nhà đầu tư chịu trách nhiệm vận hành khai thác, duy tu bảo dưỡng và trả chi phí thuê hạ tầng của tuyến đường sắt tốc độ cao này.
“Dự án đã phân tích tác động đến nợ công trên phương án khoảng 80% vốn Nhà nước và 20% vốn tư nhân. Nghiên cứu đã dự tính, với giá trị đầu tư hàng năm trong giai đoạn I của dự án chiếm 0,7% GDP, giai đoạn II chiếm tối đa 0,05% GDP. Trường hợp 100% vốn đi vay, với tình hình sử dụng và mức trả nợ công hiện nay của Chính phủ, dự án không làm vượt quá trần nợ công 65% GDP theo quy định trong suốt cả hai giai đoạn đầu tư của dự án”, nghiên cứu tiền khả thi của dự án nêu.
Tốc độ 200km/h là khả thi về nguồn vốn
Trong khi các bên còn chưa thống nhất được mức độ vốn đầu tư của Nhà nước tham gia thì một vấn đề gây tranh cãi lớn chưa có đáp án là đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam sẽ chạy với vận tốc bao nhiêu?
Tại một cuộc hội thảo về đường sắt tốc độ cao diễn ra vừa qua, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Vũ Đại Thắng cho rằng, dự án này cần phải làm rõ hơn kịch bản lựa chọn, để tạo căn cứ xem xét.
“Quan điểm Bộ KH-ĐT tư là phương án thấp hơn (tốc độ chạy tàu trên trục Bắc-Nam khoảng 200 km/giờ, tổng mức đầu tư dự án khoảng 26 tỷ USD) là khả thi về nguồn vốn, phù hợp với trần nợ công, đáp ứng nhu cầu và thực trạng của Việt Nam”- ông Thắng nêu.
Theo phân tích của lãnh đạo Bộ KH-ĐT, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam chiếm tỷ trọng lớn về GDP khi vào năm 2010 vốn đầu tư cho dự án trình lên Quốc hội là 56 tỷ USD gần bằng một nửa tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tổng mức đầu tư của dự án được Bộ GTVT báo cáo Chính phủ đã lên tới 58,7 tỷ USD, chiếm 1/4 GDP. Tuy vậy, ông Thắng cũng nhìn nhận, các Bộ đưa các kịch bản, phương án đầu tư công nghệ khác nhau sẽ vênh về tổng mức đầu tư.
Đến nay, các doanh nghiệp cơ khí đường sắt trong nước chưa làm chủ được công nghệ nên kỳ vọng làm ngay dự án đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam là khó khăn. Ngay cả các dự án đường sắt đô thị ở Hà Nội và TP.HCM đều phải phụ thuộc vào nước ngoài nên chi phí rất đắt đỏ.
Trong khi các Bộ, ngành còn tranh cãi về vận tốc của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam cũng như khả năng tham gia của Nhà nước thì nhiều chuyên gia cho rằng, đây là dự án cấp thiết, việc triển khai tính theo thời điểm hiện nay đã là chậm. Nếu còn tiếp tục dây dưa, tranh cãi mất nhiều thời gian sẽ càng chậm hơn.
Nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ tháng 2/2019, với đề xuất xây dựng với chiều dài toàn tuyến khoảng 1.599km, nối Hà Nội - TP.HCM, có tổng mức đầu tư khoảng 58,71 tỷ USD; với tốc độ khai thác đoàn tàu 320km/h; phân kỳ đầu tư hai giai đoạn 2020-2032 và 2032-2050.
