Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

(ANTĐ) - Ông bà nội tôi sinh được 5 người con (3 trai, 2 gái). Ông nội tôi mất năm 1986 và năm 1995 thì bà nội tôi cũng qua đời và không để lại di chúc. Từ lúc ông bà mất đến nay thì bác cả (anh trai của bố tôi) vẫn đang quản lý và sử dụng mảnh đất hương hỏa của ông bà tôi để lại. Do điều kiện của bố và các bác tôi sinh sống ở xa nên không ai có nhu cầu sử dụng mảnh đất đó. Đến nay một bác của tôi có nhu cầu về sinh sống tại quê hương nên muốn phân chia di sản mà ông bà tôi để lại. Trong quá trình họp bàn gia đình bác cả tôi không đồng ý, vậy các bác và bố tôi có thể khởi kiện ra tòa được không?

Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

(ANTĐ) - Ông bà nội tôi sinh được 5 người con (3 trai, 2 gái). Ông nội tôi mất năm 1986 và năm 1995 thì bà nội tôi cũng qua đời và không để lại di chúc. Từ lúc ông bà mất đến nay thì bác cả (anh trai của bố tôi) vẫn đang quản lý và sử dụng mảnh đất hương hỏa của ông bà tôi để lại. Do điều kiện của bố và các bác tôi sinh sống ở xa nên không ai có nhu cầu sử dụng mảnh đất đó. Đến nay một bác của tôi có nhu cầu về sinh sống tại quê hương nên muốn phân chia di sản mà ông bà tôi để lại. Trong quá trình họp bàn gia đình bác cả tôi không đồng ý, vậy các bác và bố tôi có thể khởi kiện ra tòa được không?

Tống Hoàng Dương, (Tây Hồ, Hà Nội)

Trả lời: Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 1-7-1996, thì thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế được thực hiện theo quy định tại điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 thì thời hiệu khởi kiện là 10 năm. Do vậy thời hiệu khởi kiện để yêu cầu mở thừa kế đối với trường hợp của gia đình bạn là không còn nữa - đã quá 10 năm tính từ thời điểm người cuối cùng để lại di sản thừa kế chết (bà nội bạn mất năm 1995).

Tuy nhiên,  Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP ngày 10-8-2004 hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình cũng có quy định một số trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế:

- Trường hợp trong thời hạn 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu tòa án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:

+ Trường hợp không có di chúc mà các đồng thừa kế thỏa thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thỏa thuận của họ.

+ Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thỏa thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.

+Trường hợp người chết để lại di sản cho các thừa kế nhưng các thừa kế không trực tiếp quản lý, sử dụng mà di sản đó đang do người khác chiếm hữu bất hợp pháp hoặc thuê, mượn, quản lý theo ủy quyền... Thì các thừa kế có quyền khởi kiện người khác đó để đòi lại di sản.

Theo hướng dẫn Nghị quyết nói trên, nếu bố và các anh chị của bố bạn không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do cha mẹ để lại chưa chia, chỉ không thỏa thuận được về phần mỗi người được hưởng thì không thuộc trường hợp bị coi là đã hết thời hiệu khởi kiện về thừa kế. Tòa án sẽ thụ lý vụ kiện và áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết.

Luật sư: Bùi Sinh Quyền

(Văn phòng luật sư Phúc Thọ số 23 Hồ Đắc Di, Nam Đồng, Đống Đa, HN)