Tại sao "ngại" lên doanh nghiệp?

ANTD.VN - Cả nước hiện có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp một phần đáng kể vào khu vực kinh tế cá thể, tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động. 

Một bộ phận hộ kinh doanh có quy mô không hề thua kém doanh nghiệp với doanh thu mỗi năm lên tới hàng tỷ, thậm chí hàng chục tỷ đồng, song lại không muốn chuyển đổi lên doanh nghiệp. Vì sao?

Để đạt mục tiêu đến năm 2020, cả nước có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động, một trong những giải pháp quan trọng là tạo điều kiện, hỗ trợ và khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi và đăng ký hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. Tuy nhiên trong thực tế việc này lại gặp không ít khó khăn, vướng mắc.

Nhiều hộ “ngại” lên doanh nghiệp vì muốn tránh những rắc rối, phức tạp về thủ tục hành chính, thủ tục kiểm toán, thuế, nhất là gánh nặng thanh tra, kiểm tra. Thà nhận mức thuế khoán, còn hơn phải căng đầu lo hóa đơn đầu vào, đầu ra, lo kê khai sử dụng hóa đơn, lo đến kỳ quyết toán thuế. Thực tế, việc công khai, minh bạch trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh còn rất hạn chế. 

Đây chính là môi trường dung dưỡng cho sự thông đồng, “đi đêm” giữa hộ kinh doanh và cán bộ thuế biến chất. Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh bao giờ cũng “dễ thở” hơn nhiều so với quản lý thuế doanh nghiệp. Những quy định về hóa đơn chứng từ trong sản xuất kinh doanh đang tạo những kẽ hở cho hộ kinh doanh luồn lách trốn, gian lận thuế. Tình trạng mua bán khống hóa đơn chứng từ cùng với việc thanh toán bằng tiền mặt không chỉ khiến cho việc quản lý thuế khó khăn mà còn vi phạm lợi ích của khách hàng. 

Kết quả điều tra cho thấy, hiện có tới 70% số hộ kinh doanh thường thỏa thuận ngầm về mức thuế khoán với cơ quan thuế do quy định về mức thuế khoán cố định. Cơ quan thuế đã thực thi một số biện pháp nhằm bịt lỗ hổng này, chẳng hạn như ổn định doanh thu để tính mức thuế khoán hàng năm được thực hiện theo khảo sát của cơ quan thuế tham vấn ý kiến của hội đồng tư vấn thuế cấp xã, được lấy ý kiến người dân. Tuy nhiên, do phần lớn hộ kinh doanh không có hóa đơn chứng từ mua bán, được tự kê khai đóng thuế, vì thế thất thu thuế là khó tránh khỏi.

Hộ kinh doanh “ngại” lên doanh nghiệp, ngoài chuyện lo vướng mắc phiền phức về thủ tục, chi phí tăng lên, còn một lý do rất quan trọng là tận dụng môi trường sản xuất kinh doanh dễ dàng né tránh thuế. Vì thế, cơ quan thuế cần tiếp tục hoàn thiện chính sách áp dụng thuế khoán, vừa quản lý được hộ kinh doanh, vừa tránh thất thu ngân sách, đồng thời bịt được lỗ hồng “lách, lủi” trốn thuế.