- Cân đối nguồn tăng lương cơ sở, lương hưu từ 1-7-2018
- Lùi thời gian tính lương hưu mới, lao động nữ bớt thiệt
Chỉ còn 1 tuần nữa, quy định mới của Luật BHXH về cách tính lương hưu sẽ có hiệu lực. Khi quy định mới được thực thi, những người có gần đủ thời gian nghỉ hưu sẽ thiệt thòi, trong đó lao động nữ có thể bị thiệt từ 2-10%. Theo quy định, từ 1-1-2018, lao động nữ nghỉ hưu khi đóng đủ 15 năm BHXH hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Từ năm thứ 16 trở đi, mức hưởng BHXH tăng thêm 2%; đóng đủ 30 năm được hưởng lương hưu tối đa 75% (thay vì đóng 25 năm như hiện nay).
Khoảng 3.000 lao động nữ hưởng lương hưu thấp hơn 6-10% so với người cùng thời gian đóng BHXH nghỉ hưu năm 2017
Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, năm 2017, cả nước có khoảng 57.500 lao động nữ nghỉ hưu; năm 2018, sẽ có khoảng 49.700 lao động nữ nghỉ hưu đúng tuổi 55 (chưa tính số lao động nghỉ hưu trước tuổi) và cách tính lương hưu mới sẽ tác động đến khoảng 21.000 lao động nữ. Trong đó, có 3.000 người bị tác động 6%-10%, còn lại chịu tác động 2%-4%.
Cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nữ theo công thức: 15 năm đầu đóng bảo hiểm xã hội tính bằng 45%, mỗi năm đóng BHXH tiếp theo được tính thêm 2% ( từ năm 2003-2017 là 3%) không phải là công thức mới. Thực tế công thức này được đã áp dụng từ năm 1995 đến hết năm 2002. Việc điều chỉnh của Luật BHXH năm 2014 đã đưa công thức tính mức lương hưu này quay trở lại.
Các chuyên gia cho rằng, việc điều chỉnh chính sách bao giờ cũng có một giai đoạn thể hiện sự chênh lệch rất bất bình đẳng. Nhưng chính sách khi điều chỉnh được áp dụng ngay lập tức mà không có lộ trình điều chỉnh giảm dần thì không thể tránh khỏi việc gây sốc cho người lao động.
Theo ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, so với việc thay đổi chín sách, con số 3.000 người chịu tác động 6-10% là không lớn. Khi thay đổi chính sách không thể có sự công bằng tuyệt đối, tuy nhiên về mặt vĩ mô, cơ quan quản lý Nhà nước phải có biện pháp để giảm “sốc”, không để lao động nữ thiệt thòi như quy định hiện hành.
Để xử lý bất cập, ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng không cần sửa luật, thay vào đó Bộ LĐ-TB&XH có thể đề xuất Chính phủ, trong năm 2018 khi điều chỉnh tăng lương khu vực Nhà nước thì tăng lương hưu cho người lao động với mức tăng 7% theo từng đối tượng.
Cụ thể, người hưởng lương hưu trên 100 triệu đồng hay 80 triệu đồng/tháng chỉ tăng bằng mức trượt giá của năm 2018, khoảng 4%-5%, còn lại 3% phải ưu tiên cho đối tượng có lương hưu dưới 1,3 triệu đồng (như trường hợp cô giáo Trương Thị Lan ở Hà Tĩnh) để bằng 1,3 triệu đồng/tháng, dưới 2 triệu đồng để bằng 2 triệu đồng/tháng.
“Đặc biệt, ưu tiên cho 3.000 lao động bị tác động giảm 6%-10% lương hưu trong năm 2018. Ví dụ, đối với người bị giảm 10% lương hưu thì chúng ta tăng 2%, người bị giảm ít thì tăng 1%. Nhưng 2% hay 1% này là chúng ta tăng cả cuộc đời hưởng lương hưu… như vậy có thể bù được thiệt thòi khi thay đổi chính sách.”, ông Bùi Sỹ Lợi nêu giải pháp.
Liên quan đến vấn đề này, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có văn bản gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đề nghị xem xét, sửa đổi cách tính lương hưu đối với lao động nữ quy định tại Luật BHXH năm 2014 theo hướng vẫn thực hiện như quy định cũ của Luật BHXH năm 2006.
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Quân, đơn vị này đang hoàn thiện hai phương án trình Chính phủ xem xét. Trong đó, phương án 1 giống như ông Bùi Sỹ Lợi trình bày ở trên và phương án hai là tăng có lộ trình như nam giới. Tức để đạt được tỉ lệ hưởng lương hưu ở mức tối đa là 75% thì lao động nữ nghỉ hưu trong năm 2018 phải có 26 năm đóng BHXH; nghỉ hưu trong năm 2019 phải có 27 năm; trong năm 2020 là 28 năm; năm 2021 là 29 năm; từ năm 2022 trở đi là 30 năm. Sau khi Chính phủ thống nhất phương án sẽ báo cáo Quốc hội và Quốc hội sẽ quyết định.
