Nhận biết và điều trị chứng nghiện… đỏ đen

ANTĐ - Cá cược, cờ bạc… đã làm cho bao người tan cửa nát nhà. Tác hại của thói xấu này ai cũng biết nhưng không phải ai cũng đủ bản lĩnh để tránh xa và dứt hẳn “cơn nghiện đỏ đen”. Mô hình điều trị cho người rối loạn hành vi vì cờ bạc đang được áp dụng tại Singapore cho thấy, hiệu quả khả quan nếu áp dụng tư vấn tâm lý.

Ảnh minh họa: internet

Mất kiểm soát bản thân

Khi cá cược, cảm giác thắng bạc ngay lập tức kích thích trung tâm khoái cảm trong não. Từ đó, não sản xuất dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh tạo nên trạng thái hưng phấn cực độ giống như cảm giác khi sử dụng ma túy, quan hệ tình dục. Tuy nhiên, bất cứ ai không cẩn thận đều có thể trở thành tay nghiện cờ bạc giống như các loại “nghiện” khác nếu cơ thể mất cân bằng về chất dẫn truyền thần kinh dopamine kia cùng với cấu trúc bất thường trong não dẫn đến hiện tượng mất kiểm soát bản thân. 

Hội đồng tư vấn quốc gia Singapore về vấn đề cờ bạc gồm các học giả, nhà nghiên cứu, chuyên gia tư vấn hàng đầu nước này đã chỉ ra rằng, một người nào đó đang gặp vấn đề “nghiện” cờ bạc nếu có biểu hiện như sau: Không ngừng suy nghĩ hoặc nói về cờ bạc; Dốc thời gian và tiền của vào việc đánh bạc; Khó kiểm soát, ngăn chặn hoặc giảm bớt chơi cờ bạc; Cảm giác cay cú khi thua bạc; Vay tiền, bán những thứ mình có hoặc phạm tội để có tiền đánh bạc; Nợ nần hoặc gặp khó khăn tài chính vì cờ bạc; Dễ bị kích thích hoặc ít kiên nhẫn trong các hoạt động hàng ngày; Không thích nói về vấn đề cờ bạc hoặc cố tình nói dối che đậy hành vi đánh bạc; Bê trễ công việc và thờ ơ trách nhiệm với gia đình; Sống tách biệt hơn với gia đình và bạn bè; Bỏ qua nhu cầu cá nhân (ví dụ như thức ăn, giấc ngủ, vệ sinh) vì cờ bạc…

Một số chuyên gia cho biết, lịch sử gia đình tạo ra một tín hiệu di truyền và môi trường khiến những thành viên trong gia đình dễ trở thành một “con bạc khát nước”. Cùng với đó là một số yếu tố khác như: ảnh hưởng của bạn bè, sẵn ổ cờ bạc, thiếu sự quan tâm của người khác… Vì thế, gia đình có những người “lầm lỡ” kiểu này không nên tỏ thái độ kỳ thị, hoài nghi mà cần giúp những “tay nghiện” cờ bạc tách ra khỏi môi trường xấu, trong đó không loại trừ liệu pháp tư vấn tâm lý.

Vai trò của tư vấn tâm lý

Liệu pháp “niệm”, có nguồn gốc từ thiền định là một trong những giải pháp đầu tiên được Bộ Y tế       Singapore đưa ra hướng dẫn để điều trị những rối loạn do cờ bạc gây ra. Thông thường, bệnh nhân không nhận thức được điều gì làm cho họ “dính” vào các hành vi gây nghiện. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng “niệm” là liệu pháp có thể làm suy yếu sự si mê của con bạc để đối mặt với chính ý nghĩ của mình, bình tĩnh xem xét cảm giác bị hối thúc trước những lời mời gọi tự nhủ rằng giống các ham muốn khác, nó sẽ sớm biến mất.  

 

Hiện nay, người nghiện cờ bạc ở Singapore được điều trị song song bằng thuốc và tư vấn tâm lý. Một trong số các loại thuốc được bác sỹ ở đây kê đơn là dòng naltrexone – được chứng minh có hiệu quả trong việc giảm phụ thuộc vào chất cồn và ma túy, đồng thời cũng giảm được mức độ rối loạn hành vi nghiêm trọng do cờ bạc gây ra. Thuốc có tác dụng ngăn ngừa cơ thể đáp ứng với endorphin, một loại nội tiết tố “khoái cảm”. Nhưng mặt trái của thuốc là gây cảm xúc kém vui, chưa kể có khả năng gây tổn hại gan, nên theo quy định chỉ dùng trong khoảng 3-6 tháng. 

Một khảo sát gần đây tại Viện sức khỏe tâm thần Singapore cho thấy, trong số bệnh nhân mới được chẩn đoán “nghiện cờ bạc” trầm trọng thì sau 3 tháng đầu điều trị kết hợp thuốc và tư vấn tâm lý, 77% bệnh nhân giảm được 30% các triệu chứng nghiêm trọng.