Mở cửa ôtô gây tai nạn chết người, phạm tội gì?

ANTĐ - Chị T.T.H. cùng chồng là anh T.Q.T. đang điều khiển xe máy đi lấy hàng về bán dịp Tết Nguyên đán. Vào thời điểm này, một chiếc xe taxi do tài xế Lộc Văn Quang (24 tuổi) điều khiển vừa dừng bên đường.

Khi vợ chồng anh T.Q.T và T.T.H đi gần đến chiếc xe taxi thì Lộc Văn Quang bất ngờ mở cửa xe và bước ra. Do sự việc xảy ra quá nhanh, anh T bị vướng vào cánh cửa xe ôtô taxi loạng choạng tay lái và bị đổ xe. Sau cú va chạm, chị H. ngồi sau bị ngã văng ra đường. Đúng lúc này một chiếc xe tải do anh Lục Quang Thành (30 tuổi) điều khiển do quá bất ngờ, không kịp phanh lại đã đâm thẳng vào chị H khiến chị H tử vong ngay tại chỗ. 

Vấn đề đặt ra trong trường hợp này, người mở cửa taxi có bị coi là phạm tội không? Người lái xe tải sẽ bị xử lý như thế nào và trong trường hợp này ai sẽ là người đền bù tổn thất vật chất và tinh thần cho gia đình nạn nhân? 

 Ý kiến bạn đọc: 

Phạm tội vô ý giết người

Theo tôi việc mở cửa xe ôtô gây tai nạn giao thông dẫn đến chết người cần phải xét đến yếu tố lỗi của nhiều phía. Theo đó, không chỉ người mở cửa xe ô tô mà lái xe tải cũng có thể bị truy cứu hình sự nếu vi phạm về tốc độ và phần đường. Người mở cửa xe ôtô là người trực tiếp gây ra tai nạn cho người điều khiển xe máy.

Ở đây người mở cửa xe đã phạm lỗi là thiếu quan sát, rời khỏi xe khi chưa đảm bảo các điều kiện an toàn và gây ra tai nạn giao thông với hậu quả nghiêm trọng. Người mở cửa xe ô tô đã vi phạm cả Luật Giao thông đường bộ lẫn Luật Hình sự (vì gây chết người). Tôi cho rằng, hành vi mở cửa ô tô gây tai nạn chết người như trường hợp này có thể sẽ bị xử lý hình sự về tội “Vô ý làm chết người” theo Điều 98, Bộ luật Hình sự.

Võ Hoàng Linh(Văn Giang - Hưng Yên)

Lái xe taxi đã vi phạm Luật Giao thông đường bộ

Đối với người sử dụng ô tô, thao tác mở cửa ra vào xe là thao tác rất căn bản và sử dụng thường xuyên, nhưng không phải ai cũng lưu ý thực hiện đúng quy định, đảm bảo an toàn cho bản thân và cho người khác. Ở  vụ tai nạn trên, do lái xe mở cửa xe bất cẩn, gây tai nạn đáng tiếc cho người khác rõ ràng đó là hành vi vi phạm Luật Giao thông.

Theo điều 18 Luật Giao thông đường bộ quy định “Khi dừng xe, đỗ xe trên đường người điều khiển phương tiện phải thực hiện các quy định. Không mở cửa xe, để cửa xe mở hoặc bước xuống xe khi chưa bảo đảm điều kiện an toàn”. Đó là chưa xét tới yếu tố việc dừng, đỗ xe trên đường của xe ô tô có đúng quy định hay không. Đây là một trong những kiến thức rất sơ đẳng mà bất kỳ người lái xe ô tô nào cũng phải thuộc nằm lòng khi điều khiển xe.

Đỗ Thị Hà (Phủ Lý - Hà Nam)

Lái xe taxi đã phạm tội hình sự

Tôi cho rằng, phải xem xét vị trí dừng đỗ của xe ô tô, nếu dừng đỗ xe tại nơi không được phép, tài xế có thể bị xử lý về tội cản trở giao thông đường bộ. Điều 203 Bộ luật Hình sự quy định người nào có hành vi gây cản trở giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác có thể sẽ bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm.

Còn đối với tài xế xe tải việc anh ta gây ra tai nạn là do bị một tình  huống bất ngờ nên không kịp xử lý. Theo tôi tài xế xe tải chỉ có trách nhiệm hỗ trợ về vật chất đối với nạn nhân mà không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Trần Cao Vân (Hưng Hà - Thái Bình)

 Bình luận của luật sư:

Thông thường, đối với các vụ tai nạn xảy ra ngoài ý muốn này, nếu nạn nhân chỉ bị thương tích nhẹ, xe máy hư hỏng… hai bên sẽ tự thỏa thuận theo hướng lái xe mở cửa xe bất cẩn sẽ bồi thường toàn bộ chi phí, thuốc men cho người bị hại. Cũng có trường hợp người đi xe máy va vào cửa xe rồi đâm vào xe khác, làm hư hỏng xe thứ ba thì người lái xe mở cửa xe bất cẩn ngoài việc bồi thường cho người đi xe máy còn phải lo luôn phần bồi thường cho bên thứ ba. 

Đối với trường hợp vụ tai nạn như trên đã gây hậu quả nghiêm trọng khiến một người thiệt mạng. Vụ việc này có hai hành vi cần phải xem xét: Hành vi mở cửa xe làm vợ chồng anh T bị ngã và hành vi lái xe cán vào chị H. Đối với hành vi mở cửa xe làm vợ chồng anh T bị ngã. Theo khoản 3 Điều 18 Luật Giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện khi dừng xe, đỗ xe phải thực hiện quy định sau đây:

a) Có tín hiệu báo cho người điều khiển phương tiện khác biết.

b) Cho xe dừng, đỗ ở nơi có lề đường rộng hoặc khu đất ở bên ngoài
 phần đường xe chạy; trường hợp lề đường hẹp hoặc không có lề đường thì phải cho xe dừng, đỗ sát mép đường phía bên phải theo chiều đi của mình.

c) Trường hợp trên đường đã xây dựng nơi dừng xe, đỗ xe hoặc quy định các điểm dừng xe, đỗ xe thì phải dừng, đỗ xe tại các vị trí đó.

d) Sau khi đỗ xe, chỉ được rời khỏi xe khi đã thực hiện các biện pháp an toàn; nếu xe đỗ chiếm một phần đường xe chạy phải đặt ngay biển báo hiệu nguy hiểm ở phía trước và phía sau xe để người điều khiển phương tiện khác biết.

đ) Không mở cửa xe, để cửa xe mở hoặc bước xuống xe khi chưa bảo đảm điều kiện an toàn.

e) Khi dừng xe, không được tắt máy và không được rời khỏi vị trí lái.

g) Xe đỗ trên đoạn đường dốc phải được chèn bánh.

Như vậy việc lái xe taxi bất ngờ mở cửa là hành vi không bảo đảm an toàn về giao thông đường bộ khi dừng đỗ. Dù cái chết của nạn nhân là do lái xe tải trực tiếp gây ra. Tuy nhiên hành vi mở cửa của lái xe taxi là điều kiện thúc đẩy hậu quả khiến nạn nhân tử vong. Ở đây người mở cửa xe đã phạm lỗi là thiếu quan sát, rời khỏi xe khi chưa đảm bảo các điều kiện an toàn và gây ra tai nạn giao thông với hậu quả nghiêm trọng. Người mở cửa xe ô tô đã vi phạm cả Luật Giao thông đường bộ lẫn Luật Hình sự.

Mức xử phạt cao nhất được tiến hành theo điều khoản quy định tại Bộ Luật hình sự Việt Nam. Theo đó, người thực hiện hành vi mở cửa nói trên sẽ phải chịu trách nhiệm về tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ theo quy định tại Điều 202 Bộ luật Hình sự.

Theo điều 202 của Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, tại khoản 1 nêu: “Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ vi phạm quy định về ATGT đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác thì bị phạt tiền từ 5 đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm”. 

Đối với hành vi của lái xe tải. Trong trường hợp trên thì nguyên nhân trực tiếp gây ra cái chết cho chị H lại là do xe ô tô tải chạy đằng sau cán phải. Tuy nhiên, để có thể kết luận chính xác trách nhiệm của lái xe tải đến đâu cần phải điều tra hoàn cảnh, không gian, điều kiện lúc nạn nhân bị văng ra va vào xe tải? Khoảng cách mà nạn nhân bị văng từ taxi đến đầu xe tải là bao xa? Lái xe tải có đủ điều kiện để tránh, phanh kịp khi gặp sự cố này hay không? Nếu kết luận điều tra cho thấy việc nạn nhân văng vào xe tải là quá gần và lái xe tải không thể xử lý kịp dẫn đến cái chết của nạn nhân thì hành vi của lái xe tải được coi là sự kiện bất ngờ quy định tại Điều 11 Bộ luật Hình sự.

Theo điều luật này, người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội do sự kiện bất ngờ, tức là trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp đó, lái xe tải sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự. Còn trong trường hợp người  lái xe tải chạy quá tốc độ quy định trên tuyến đường xảy ra tai nạn (Ví dụ: Ở nội thành quy định chạy 40km/giờ mà lái xe tải chạy  60km/giờ hoặc chạy sai làn đường), thì tài xế của chiếc xe tải buộc phải chịu trách nhiệm hình sự cùng với người đã mở cửa ô tô gây tai nạn trước đó. 

Về điều kiện đền bù tổn thất và tinh thần, do cả lái xe tải và taxi đều đang chiếm hữu, sử dụng ôtô - là “nguồn nguy hiểm cao độ”, theo quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự 2005. Vì thế, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải tuân thủ các quy định bảo quản, trông giữ, vận chuyển, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng các quy định của pháp luật và phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra.

Nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Như vậy, trong trường hợp lái xe tải không phải chịu trách nhiệm hình sự thì trách nhiệm dân sự sẽ do lái xe tải và lái xe taxi cùng liên đới chịu trách nhiệm.
Luật sư Phạm Thanh Bình

(Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc, Hà Nội)