Không bị kỷ luật hoặc sa thải khi mang thai và nuôi con nhỏ

• Có thể thỏa thuận chọn lựa tòa án khi ly hôn
• Được miễn trách nhiệm hình sự và không bị xử lý thì không phải là tiền sự
• Xây dựng công trình khiến hàng xóm bị thiệt hại thì phải bồi thường

Luật sư Đặng Văn Sơn trả lời:

Luật sư Đặng Văn Sơn (VPLS Đặng Sơn và Cộng sự - Số nhà 31, ngõ 192, đường Tam Trinh, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội)

Việc một số doanh nghiệp là chủ sử dụng lao động đuổi việc lao động nữ, nhất là lao động phổ thông dù họ đang mang thai không phải là hiếm gặp. Do đó, để bảo đảm quyền lợi của mình khi làm việc cho doanh nghiệp, người lao động cần thiết phải yêu cầu chủ doanh nghiệp ký hợp đồng lao động đối với mình. Bởi chỉ có trên cơ sở hợp đồng lao đồng thì các quyền lợi của người lao động mới được pháp luật bảo vệ. 

Pháp  luật về lao động việc làm quy định, lao động nữ được bảo đảm việc làm trong suốt thời gian mang thai. Bởi lao động nữ luôn là những người phải chịu thiệt thòi trong quan hệ lao động. Ngoài ra, theo quy định tại khoản 4, Điều 123 - Bộ luật Lao động 2012, một trong những nguyên tắc mà người sử dụng lao động tuyệt đối phải tuân thủ khi xử lý kỷ luật lao động, đó là không được xử lý kỷ luật đối với lao động nữ có thai, nghỉ thai sản; người lao động nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi.

Và theo khoản 3, Điều 155 của bộ luật này: “Người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với lao động nữ mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi”. Ngoại trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động...

Như vậy, trong suốt thời gian mang thai, nghỉ thai sản và nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, bạn sẽ luôn được pháp luật bảo vệ với việc buộc chủ sử dụng lao động phải đảm bảo việc làm để bạn có thu nhập. Chủ sử dụng lao động chỉ được xử lý kỷ luật lao động nữ sau khi hết thời gian nêu trên. Trường hợp hết thời gian này mà thời hiệu xử lý kỷ luật đã hết (6 tháng) thì được kéo dài thêm 60 ngày.

Lao động nữ được đảm bảo việc làm trong suốt thời gian khi mang thai.  Ảnh: LAM THANH 

Ngoài ra, Bộ luật Lao động còn quy định, trong quá trình làm việc, lao động nữ còn được ưu tiên trong công việc. Theo đó, người sử dụng lao động không được sử dụng lao động nữ làm việc vào ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa khi mang thai từ tháng thứ 7 hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và khi đang nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi. Đối với những lao động nữ làm công việc nặng nhọc thì khi mang thai từ tháng thứ 7 trở đi, được chuyển làm công việc nhẹ hơn hoặc được giảm bớt 1 giờ làm việc hàng ngày mà vẫn hưởng đủ lương.

Trường hợp người sử dụng lao động vi phạm các quy định nêu trên, thậm chí cố sa thải/đuổi việc thì lao động nữ có thể khiếu nại, khởi kiện để đòi lại quyền lợi cho mình. Cụ thể, theo khoản 1, Điều 7 - Nghị định 24/2018/NĐ-CP, trong vòng 180 ngày kể từ ngày biết được quyền lợi của mình bị xâm phạm, người lao động gửi đơn khiếu nại lần đầu tới người sử dụng lao động.

Nếu cách này vẫn không giải quyết được thì khiếu nại lần hai tới Chánh thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội, nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Trường hợp người sử dụng lao động sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động nữ vì lý do kết hôn, có thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi sẽ bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng (theo khoản 2, Điều 18 - Nghị định 95/2013/NĐ-CP). Người lao động còn có thể khởi kiện ra Tòa án cấp huyện nơi doanh nghiệp có trụ sở chính.