Khám phá nghi lễ nhảy lửa độc đáo của dân tộc Pà Thẻn, Cao Lan ở Tuyên Quang

ANTD.VN - Nghi lễ nhảy lửa, tắm lửa của các dân tộc Pà Thẻn, Cao Lan ở tỉnh Tuyên Quang là một sinh hoạt văn hóa mang tính tâm linh, huyền bí, có sức mạnh phi thường, thể hiện tinh thần dám đương đầu với nguy hiểm. Người dân ở đây tin rằng khi thực hiện nghi lễ này, mọi người sẽ xua đuổi được tà ma, bệnh tật, mang lại nhiều điều may mắn, tốt lành. 

Nghi lễ nhảy lửa thường được tổ chức vào một thời điểm nhất định của năm, thường vào gần cuối năm. Khi vào lễ, thầy mo ngồi trên một chiếc ghế dài để cúng thần linh.

Thầy cả sẽ gõ hai vật bằng sắt, phát ra những âm thanh "păng păng păng" gấp gáp, thúc giục. Thủ tục này được thực hiện liên tục từ 2-3 giờ đồng hồ. Thường trước mỗi buổi lễ, thầy mo phải cúng thần linh, để cho phép người Pà Thẻn, Cao Lan có được sức mạnh phi thường để nhảy vào đống lửa.

Màn nhảy lửa độc đáo, nhưng cũng rất nguy hiểm, trong nghi lễ của người dân tộc ở Tuyên Quang

Thông thường, việc cúng phải bắt đầu trước lễ nhảy lửa khoảng 4 giờ đồng hồ. Ðống lửa sẽ giúp mang lại sự ấp áp, mừng cho một vụ thu hoạch hoa màu vừa kết thúc và cầu thần linh phù hộ cho dân làng an khang, thịnh vượng, cũng như xua đuổi tà ma, bệnh tật.

Lúc sắp vào nghi lễ, một vòng người tập trung đông kín trên sân rộng. Ðống lửa nhóm bằng than cháy rừng rực ở giữa sân. Tiếng gõ của ông thầy mo vẫn vang lên mỗi lúc một gấp gáp hơn.

Các thanh niên Pà Thẻn, Cao Lan bắt đầu tụ tập xung quanh thầy mo và lần lượt thay nhau ngồi lên chiếc ghế dài. Trong phút chốc, họ rung bần bật, người cúi xuống và bắt đầu nhảy lên từng lần một, cùng lúc bằng cả hai chân.

Trong khi đó, một người khác thì chạy vòng xung quanh sân, thỉnh thoảng lại bốc lên tay một viên than hồng cho vào miệng nhai, người này luôn ăn than và khi đã đến một độ nào đó, mới nhảy vào đống than hồng.

Khoảnh khắc ấn tượng đặc biệt trong nghi lễ nhảy lửa

Những thanh niên cúi gập người, nhảy lò cò bằng cả hai chân trên cát xung quanh đống lửa. Họ bắt đầu bằng việc đưa tay vào bới đống lửa, rồi nhảy hẳn vào đống lửa và lại nhảy ra trong tiếng hò reo cuồng nhiệt của mọi người.

Than đỏ văng tứ tung ra xung quanh. Ngọn lửa như lại bốc cao hơn, ngùn ngụt bởi những tàn than đỏ đang bay lên. Cứ như thế liên tục, những thanh niên, trong tiếng gõ của thầy mo, lại nhảy vào lửa, và có người còn nằm, lăn qua đống lửa, tắm than hồng rồi mới nhảy ra ngoài.

Người Pà Thẻn, Cao Lan cho rằng, người nhảy vào lửa đã được thầy mo đã cúng và nhập cho họ một sức mạnh nào đó. Sức mạnh của thần linh huyền bí sẽ che chở và bảo vệ họ không bị bỏng. Tuy hai dân tộc nghi lễ cúng có khác nhau một chút, nhưng nghi lễ nhảy lửa, tắm lửa đều có chung một mục đích tâm linh.

Không chỉ nhảy, có người còn nằm, lăn qua đống lửa đang rừng rực cháy

Năm nay, người Pà Thẻn ở xã Hồng Quang (huyện Lâm Bình) và người Cao Lan ở xã Kim Phú (huyện Yên Sơn) rất phấn khởi khi lễ nhẩy lửa, tắm lửa của họ được trình diễn tại Ngày hội Văn hóa-Thể thao các dân tộc huyện Yên Sơn năm 2018, diễn ra tại Khu du lịch suối khoáng nóng Mỹ Lâm từ ngày 15 đến 16-9, và Liên hoan trình diễn Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lần thứ nhất và Lễ hội Thành Tuyên được tổ chức từ ngày 20 đến 23-9 tại thành phố Tuyên Quang.

Đến với Thành Tuyên mùa lễ hội này, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến, trải nghiệm nghi lễ nhảy lửa đặc sắc, huyền bí của người xứ Tuyên.