Dạy con những điều gì?

ANTĐ - Có thể bắt đầu từ câu tục ngữ: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”.

Bốn chữ ĂN, NÓI, GÓI, MỞ là bốn động tác đơn giản mà khi đang sống con người ta trừ lúc ngủ luôn luôn dùng tới. Hiểu theo nghĩa bóng, rộng hơn thì đó là 4 dạng sống: Nếp sống, ứng xử, học tập, sống còn. Cụ thể là 4 mặt bản lĩnh sống và giá trị của con người ta kể từ lúc còn bé.

ĂN: Là biết cách ăn, mặc, ở đúng cách, sạch, đẹp, ngăn nắp, trật tự, biết làm việc, biết chăm sóc bản thân, biết tổ chức đời sống tại gia đình, nơi công cộng. Biết nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí. Biết tự bảo vệ mình. Biết tránh những cử chỉ hành vi xấu.

NÓI: Là động tác, phát âm chuẩn, rõ tiếng, lưu loát, rõ ý… rộng ra là cung cách ứng xử với mọi người, mọi nơi, mọi chỗ, đúng lúc, đúng phép khi đối thoại, gặp gỡ, giao lưu… qua cách chào hỏi, thưa thốt, vâng, dạ, đáp lời đúng vị trí, tư cách của mình (trong đó có việc nhận rõ vai vế người trong họ tộc, ngoài xã hội). Yêu, ghét, đúng việc, đúng người. Biết đáp ơn, trả nghĩa. Biết thể hiện mình là người tốt, có lòng vị tha, nhân hậu. Tự tin, biết tôn trọng người khác. Biết tự trọng nhưng cũng biết phục tùng (ở trẻ em bắt đầu tự sự biết vâng lời). Là sự thể hiện giá trị, nhân cách của mình.

GÓI: Là sự học hành, rèn luyện những đức tính tốt để có được học vấn, năng lực, tài năng… kể từ “khéo tay hay làm”. Nhỏ như từ biết dùng con dao, cái kéo, các động tác lao động đơn giản đến việc sử dụng đồ đạc, phương tiện sống; cao hơn là có sáng kiến, sáng tạo để thực hiện tốt mọi việc. Đồng thời rèn đức tính chăm chỉ, bền bỉ, tiết kiệm; sống làm việc, nghỉ ngơi có khoa học và những phẩm chất khác để có được cả “trăm hay” và “tay quen”. Còn có thể “nhất nghệ tinh” khi bước vào đời.

MỞ: Kể từ bóc cái bánh, mở cái hộp, xới bát cơm mà ăn… cho đến việc biết tự chăm sóc bản thân để rồi tự lập, tổ chức đời sống, cuộc sống của mình cho đến việc cống hiến cho xã hội, thực hiện nghĩa vụ công dân, sống theo luật pháp, là con người sống có văn hóa, sống đẹp.

Nói ngắn: Dạy cho con đủ mọi điều cần thiết của cuộc sống. Dạy bất cứ điều gì là điều tốt, lẽ phải cho trẻ em đều không thừa và dạy đến bao nhiều cũng vẫn là… còn nữa.