Chuột túi Gambia: “Anh hùng” rà soát bom mìn và chẩn đoán bệnh lao

ANTĐ - Tai nạn bom mìn và bệnh lao đang là mối hiểm họa không chỉ đối với đất nước đã trải qua chiến tranh như nước ta mà nó cũng đang đe dọa mạng sống của hàng triệu người trên thế giới. Để giảm tối đa những thương vong từ bom mìn và bệnh lao, các nhà khoa học tại trường Đại học Nông nghiệp Sokoine ở Tanzania kết hợp với Tổ chức phi chính phủ Apopo vừa cho ra đời một lứa chuột do chính họ huấn luyện có thể giúp con người làm công việc nguy hiểm đến tính mạng này.
Chuột túi Gambia: “Anh hùng” rà soát bom mìn và chẩn đoán bệnh lao ảnh 1

Các nhà khoa học đã đặt tên cho dự án này là HeroRats, sử dụng những con chuột túi Gambia có kích thước lớn, thậm chí có con dài tới 75cm. Theo các nhà khoa học của Apolo, thì những chú chuột “thông minh và dũng cảm” của họ làm việc rất nhanh, 2 hiệu quả gấp 14 lần so với một người làm việc bình thường trong một ngày. Chúng có thể rà soát bom mìn trên một khu đất rộng khoảng 18m vuông trong vòng 1 giờ, thay vì phải mất tới 50 giờ theo cách rà soát bom mìn hiện vẫn đang được áp dụng ở nhiều nơi. Ngoài ra, chúng cũng có khả năng đặc biệt khi có thể “phân tích” khoảng 50 mẫu bệnh phẩm chỉ trong 8 phút, trong khi một nhân viên xét nghiệm có thể phải mất đến cả ngày.

Khả năng rà soát bom mìn

Thời gian huấn luyện cho những con chuột có đủ khả năng rà soát bom mìn thành công có thể kéo dài từ 9 tháng đến 1 năm. Khi những con chuột này mới sinh ra, người ta dạy chúng làm quen với những phản xạ có điều kiện là những tiếng động nhỏ. Sau đó, những con chuột này được làm quen dần với mùi hương, chủ yếu là mùi thuốc nổ TNT. Tiếp theo chúng được chuyển qua một chiếc thùng có chứa cát, trong đó các nhà khoa học đã để một số đồ vật có chứa cả thuốc nổ TNT để chúng bắt đầu thực hiện công việc phân biệt mùi. Để được công nhận là “chiến binh” trong công cuộc rà soát bom mìn, những con chuột này sẽ phải trải qua một cuộc kiểm tra lần cuối cùng rất khắt khe. Trong 2 ngày liên tục, chúng phải tìm thấy tất cả những mục tiêu có chứa thuốc nổ TNT trong một khu vực rộng 800m2.

Hiện nay trên thế giới có rất nhiều cách con người dùng để phát hiện bom mìn, thậm chí có nhiều quốc gia đã đầu tư số tiền không hề nhỏ và huy động nguồn nhân lực lớn để làm công việc này. Ông Bart Weetjens, người sáng lập ra Tổ chức phi chính phủ Apopo cho biết, những con chuột này lần đầu tiên đã được các nhà khoa học thử nghiệm tại các bãi mìn ở Mozambique, một quốc gia châu Phi chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề nhất của tai nạn bom mìn, cho dù cuộc nội chiến ở đây đã kết thúc hơn 22 năm. Kể từ khi bắt đầu sử dụng chuột để rà soát bom mìn, Apopo đã giúp Mozambique dọn sạch thành công 9.898.690m2 vùng nông thôn nước này. Đó thực sự là một thông tin đáng lưu ý khi còn tới 1/3 diện tích của 6 tỉnh miền Trung Việt Nam đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi các loại bom mìn chưa phát nổ từ thời chiến tranh.

Chẩn đoán bệnh lao

Các nhà khoa học cho biết, việc huấn luyện chuột rà soát bom mìn và chẩn đoán bệnh lao gần như nhau. Sau 6 tháng huấn luyện, những con chuột này sẽ bắt đầu thực hiện công việc nhận biết mẫu bệnh phẩm lao. Ông Weetjens cho biết, ở châu Phi việc xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm lao thường cho kết quả không đáng tin cậy, bởi thế, việc sử dụng HeroRats dường như đem lại hiệu quả thiết thực hơn.