- Chia sẻ dòng máu nóng, món quà Tết ý nghĩa dành cho người bệnh
- Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình kêu gọi người dân tích cực hiến máu
- "Cô gái vàng" Hoa hậu Việt Nam 2016 rạng ngời dự họp báo "Ngày chủ nhật Đỏ"
Trả lời báo chí chiều nay, 9-1, về dự thảo Luật về máu và tế gốc do Bộ Y tế chủ trì xây dựng đang được dư luận quan tâm, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ pháp chế - Bộ Y tế cho biết, hiện nay, cả nước ta vẫn đang tập trung vào công tác hiến máu tình nguyện chứ chưa hề có giải pháp nào về bắt buộc người dân hiến máu.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế Nguyễn Huy Quang trả lời báo chí chiều 9-1
Theo ông Nguyễn Huy Quang, hiện nay, việc hiến máu tại Việt Nam được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các cá nhân, do vậy để bảo đảm đủ máu cho công tác điều trị cũng như bảo đảm an toàn truyền máu thì cần có chính sách của Nhà nước đối với vấn đề này. Dự thảo Luật về máu và tế bào gốc đang xây dựng trình Quốc hội xem xét và phê duyệt nhằm khắc phục được tình trạng thiếu máu để phục vụ cho hoạt động điều trị tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Dựa trên tính toán của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ở các nước đang phát triển, nhu cầu máu dựa trên số dân của mỗi nước, cần khoảng 2% dân số hiến máu mỗi năm. Như vậy, mỗi năm với dân số 90 triệu dân, Việt Nam cần khoảng 1, 8 triệu đơn vị máu. Năm 2016, cả nước tiếp nhận khoảng trên 1,3 triệu đơn vị máu (đáp ứng 66% nhu cầu về máu và tỷ lệ hiến máu đạt 1,4% số dân hiến máu).
Cũng vì thế, trong báo cáo đánh giá tác động xây dựng luật, khi tiến hành khảo sát đánh giá, có hai giải pháp để xin ý kiến. Giải pháp 1: Quy định việc hiến máu là nghĩa vụ bắt buộc của công dân phải thực hiện 1 năm/lần nhưng có loại trừ một số trường hợp không thể hiến máu. Giải pháp 2: Quy định việc hiến máu là tự nguyện kết hợp với tăng chi cho hoạt động vận động hiến máu.
Ông Nguyễn Huy Quang nhấn mạnh, việc đưa ra 2 phương án này chỉ là một quy trình trong tư duy trong làm luật, tức khi làm luật phải đưa ra các phương án để đối chứng, bao quát được một cách toàn diện và tìm ra được giải pháp tối ưu nhất. Từ đó, bất cứ một dự án luật nào khi xây dựng cũng đều phải đánh giá tác động về các phương án đưa ra.
Ông Nguyễn Huy Quang khẳng định Bộ Y tế chọn phương án 2,
tức không bắt buộc công dân hiến máu
Hiện naym qua kết quả khảo sát, đánh giá tác động cho thấy, với phương án giả định đầu tiên, tức quy định hiến máu là nghĩa vụ của công dân có mặt tích cực là giúp cho có nguồn máu đầy đủ và ổn định. Về mặt kinh tế, nếu thực hiện chính sách này thì hàng năm sẽ tiêu tốn khoảng 4.180 tỷ đồng để chi trả tiền lương cho khoảng thời gian mà người lao động sử dụng để đi hiến máu và bản thân người lao động sẽ phải bỏ ra 580 tỷ đồng cho việc đi lại phục vụ cho việc hiến máu.
Còn nếu coi việc hiến máu là tự nguyện và trong điều kiện lý tưởng, sẽ có 18,2 triệu người hiến máu tình nguyện trong một năm thì hàng năm sẽ tiêu tốn khoảng 2.000 tỷ đồng để chi trả tiền lương cho khoảng thời gian mà người lao động sử dụng để đi hiến máu và bản thân người lao động sẽ phải bỏ ra trên 217 tỷ đồng cho việc đi lại phục vụ cho việc hiến máu. Như vậy, nếu sử dụng giải pháp 1 cũng làm tăng chi phí của xã hội lên gấp đôi so với việc sử dụng giải pháp 2.
Bên cạnh đó, tham khảo pháp luật quốc tế cho thấy, toàn bộ các quốc gia có ban hành Luật về máu thì không có quốc gia nào quy định việc hiến máu là nghĩa vụ bắt buộc của công dân. Tại Trung Quốc, luật chỉ quy định các cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong hệ thống Nhà nước phải có trách nhiệm tham gia hiến máu và nguồn máu này được lưu trữ và sử dụng phục vụ công tác khám bệnh, chữa bệnh cho toàn dân chứ cũng không quy định nghĩa vụ bắt buộc hiến máu.
Ngoài ra, nếu sử dụng giải pháp 1, sẽ xuất hiện một lượng máu dư thừa khá lớn không cần thiết là khoảng gần 28 triệu đơn vị máu (theo tính toán của WHO thì một năm một quốc gia cần khoảng 2% dân số hiến máu mỗi năm tương đương với 18,2 triệu đơn vị máu và nếu quy định nghĩa vụ hiến máu của công dân thì sẽ có 46 triệu đơn máu/năm).
Vụ trưởng Vụ Pháp chế Nguyễn Huy Quang nhấn mạnh: “Xét về khía cạnh quyền con người, xét về khía cạnh tham khảo luật pháp của các nước, xét về khía cạnh kinh tế và thực tế công tác vận động hiến máu tình nguyện đang làm rất tốt hiện nay, Bộ Y tế chọn giải pháp 2. Theo đó “quy định việc hiến máu là tự nguyện kết hợp với tăng chi cho hoạt động vận động hiến máu” chứ không phải thiên về phương án 1 – tức ép buộc người dân hiến máu như một số phương tiện truyền thông đưa tin”.
Dù vậy, ông Nguyễn Huy Quang cũng thừa nhận, qua vụ việc này, cơ quan soạn thảo luật cần rút kinh nghiệm khi xây dựng các phương án đề tránh gây hiểu nhầm. “Nếu đưa phương án quy định hiến máu là nghĩa vụ của công dân thành phương án 2 chứ không đưa lên trước, không đưa làm phương án 1, thì chắc chắn sẽ giảm được sự hiểu nhầm của dư luận và người dân về việc Bộ Y tế thiên về phương án này” – ông Nguyễn Huy Quang nói.
Dự kiến, dự thảo luật này sẽ được đưa vào trình Quốc hội năm 2017.
