Bao che người thân cũng là phạm tội

ANTD.VN - Gia đình tôi là một gia đình bất hạnh. Con dâu tôi là một người đàn bà đanh đá, ham cờ bạc, lần nào thua bạc là về nhà gây sự chửi bới, thậm chí không ít lần còn đánh cả chồng, con. Con trai tôi vốn hiền lành, nhẫn nhịn nên bỏ qua hết lần này đến lần khác. Tới khi xung quanh đồn ầm lên việc con dâu tôi quan hệ bất chính với người chủ bạc, con trai tôi vẫn còn khuyên can vợ giữ danh dự cho con gái. Con dâu tôi chối phắt việc có tình nhân, sau đó chửi chồng không ra gì. Quan hệ ngày càng xấu đi, trong một lần cãi nhau, con trai tôi không kiềm chế được nóng giận đã dùng dao đâm chết vợ.Chứng kiến toàn bộ vụ việc, tôi và cháu gái năm nay 16 tuổi đã rất bàng hoàng. Nhưng tình thân lấn át lý trí, sợ con tôi bị tù tội nên tôi ra sức khuyên con tôi bỏ trốn, cháu gái tôi còn cùng bố đi lánh ở nhà một người quen trong Nam. Hai bà cháu cố giấu sự thật, nhưng cuối cùng vẫn bại lộ. Liệu bà cháu tôi có bị truy cứu gì không? Con tôi có tội thì phải bị trừng phạt, nhưng có thể được giảm nhẹ vì con dâu tôi cũng có lỗi không? Lê Thị Viên (quận Đống Đa, Hà Nội)

Theo thông tin bà cung cấp, cháu gái bà đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, theo khoản 1, Điều 12 BLHS 2009 quy định về “Tuổi chịu trách nhiệm hình sự” như sau: “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm”.

Theo thông tin cung cấp, bà và cháu gái bà chứng kiến toàn bộ vụ việc của con trai bà là đã dùng dao đâm chết vợ (có thể hiểu là hành vi giết người theo Điều 93 BLHS), do đó, hai người phải có nghĩa vụ tố giác với cơ quan có thẩm quyền.

Cụ thể, theo khoản 1 Điều 25 Bộ luật TTHS  quy định như sau: “Các tổ chức, công dân có quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác hành vi phạm tội; tham gia đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức”.

Ngoài ra, theo khoản 1, Điều 22 BLHS 2009 quy định về “không tố giác tội phạm” như sau: “Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố giác, thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm trong những trường hợp quy định tại Điều 313 của Bộ luật này”.

Vì vậy, bà và cháu gái đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, biết rõ về hành vi phạm tội, nhưng chủ động không thực hiện việc tố giác, không có hành động can ngăn, hạn chế tác hại của tội phạm nên bà và cháu gái có khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm. Hình phạt đối với tội này, theo khoản 1 Điều 314 BLHS là “bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm”. 

Luật sư Vũ Mạnh Hùng Giám đốc Công ty Luật Vũ và cộng sự (Vũ Gia & Partners) Địa chỉ: Phòng 215, số 4 Tôn Thất Tùng, Kim Liên, Đống Đa, Hà Nội

Về câu hỏi liệu con trai bà có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không, theo khoản 1, Điều 46 BLHS quy định về Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, như sau: “Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của người bị hại hoặc người khác gây ra”.

Để xác định con trai bà có thuộc trường hợp được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự do phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần hay không, cần phải xác định hành vi của con dâu bà có phải hành vi trái pháp luật nghiêm trọng hay không?

Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân, trước hết bao gồm những hành vi vi phạm pháp luật hình sự, xâm phạm đến lợi ích của người phạm tội hoặc đối với những người thân thích của người phạm tội.

Thông thường những hành vi trái pháp luật của nạn nhân xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của người phạm tội  và những người thân thích của người phạm tội, nhưng cũng có một số trường hợp xâm phạm đến tài sản của người phạm tội như: đập phá tài sản, đốt cháy, cướp giật, trộm cắp…

Ngoài hành vi vi phạm pháp luật hình sự, nạn nhân còn cả những hành vi vi phạm nghiêm trọng pháp luật khác như: Luật Hành chính, Luật Lao động; Luật Giao thông, Luật Dân sự…

Theo thông tin bà cung cấp, con trai bà đã giết vợ trong một lần cãi nhau, vì vậy, rất khó để có thể xác định được liệu con dâu bà có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng hay không. Trong trường hợp, con dâu bà không có những hành vi trái pháp luật nghiêm trọng nêu trên, con trai bà sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người và không được hưởng tình tiết giảm nhẹ phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Chứng kiến toàn bộ vụ việc mà không tố giác sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự