Xương rồng là loại cây có gai, thường mọc ở một số vùng đất có khí hậu khô cằn. Loài cây này đa phần được dùng để chống hạn và làm cảnh, một số ít thì được sử dụng như nguyên liệu quan trọng để làm thức ăn, nước uống tốt cho sức khỏe Trong số những loại xương rồng có thể ăn được, phổ biến và tốt cho sức khỏe nhất phải kể đến xương rồng lê gai và xương rồng tai thỏ Xương rồng lê gai (tên khoa học là Opuntia) mọc chủ yếu ở các vùng khô hạn của châu Mỹ. Đặc biệt, loại xương rồng này còn là thực phẩm không thể thiếu để chế biến nên nhiều món đặc sản của người Mexico (Mexico là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu vực Bắc Mỹ) Cây xương rồng lê gai có ba bộ phận ăn được: Lá (được chế biến như rau), cánh hoa (dùng trong món rau trộn), và quả (có thể xem là một loại hoa quả)
Còn loại xương rồng Nopal (hay còn gọi là xương rồng tai thỏ) thì mọc tự nhiên ở các sa mạc tây bắc Mexico và tây nam Hoa Kỳ. So với xương rồng lê gai thì xương rồng tai thỏ ít gai, lá tròn và mập hơn
Cả hai loại xương rồng trên đều có giá trị dinh dưỡng rất cao. Nghiên cứu khoa học chỉ ra, trong xương rồng lê gai và xương rồng tai thỏ có chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy-hóa, vitamin... Ngoài việc dùng như một loại rau thực phẩm, chúng còn được dùng để điều chế một số thuốc biệt dược, thực phẩm hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường, bệnh rối loạn chất mỡ trong máu, tiêu chảy, thuốc nhuận tràng… Ở một số quốc gia, đặc biệt là tại Mexico - nước có lượng tiêu thụ xương rồng nhiều nhất thế giới, bạn có thể tìm thấy xương rồng lê gai, xương rồng tai thỏ trên các quầy hàng ở chợ hoặc siêu thị Đặc biệt, nếu có dịp tới Mexico du lịch, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội được thưởng thức những món đặc sản làm từ xương rồng ngon nức tiếng tại đây (Ảnh: AFP) Để có thể góp mặt trong các món ăn thì trước đó, xương rồng cần loại bỏ hết gai nhọn trên lá, sau đem rửa sạch để hết nhựa rồi mới dùng cho chế biến. Tại một số quầy hàng nông sản ở Mexico, người ta còn bán sẵn loại lá xương rồng đã cắt bỏ gai để tiện cho người mua mang về chế biến Một trong những cách được người Mexico thường sử dụng để chế biến xương rồng là nướng trực tiếp Cách nướng xương rồng không khác gì với nướng thịt thông thường. Xương rồng sau khi sơ chế sẽ được ngâm qua nước muối rồi cắt thành từng miếng hoặc để nguyên lá (tùy vào cách chế biến của mỗi người) và cho vào chảo rán hoặc nướng bằng vỉ Khi nướng, người đầu bếp có thể rắc thêm muối, tiêu và các loại gia vị khác lên bề mặt lá xương rồng. Ngoài ra, một số nơi còn cho các loại rau củ đã cắt hạt lựu lên trên để tăng hương vị cho món ăn Bên cạnh đó, xương rồng còn là nguyên liệu góp mặt trong món salad của người Mexico Để làm món này, người ta sẽ luộc xương rồng và cắt nó thành từng sợi nhỏ hoặc hạt lựu rồi trộn với cà chua thái mỏng, hành tây, giấm, muối, nước cốt chanh... Món ăn có vị chua nhẹ của xương rồng luộc, kết hợp với sự thanh mát của các loại rau củ và gia vị khác chắc chắn khiến bạn thích mê ngay lần đầu thưởng thức
Ngoài ra, trong các món súp ở Mexico cũng thường có xương rồng để tạo vị chua, thơm nhẹ Không chỉ Mexico mới có những món ngon từ xương rồng, mà tại Việt Nam, người dân một số nơi ở miền Trung từ lâu đã biết sử dụng và chế biến xương rồng thành nhiều món ăn dân dã ngon lạ miệng
Đặc biệt ở tỉnh Quảng Nam (một tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam), xương rồng tai thỏ được trồng và sử dụng rộng rãi hơn các tỉnh thành khác. Từ loại nguyên liệu hoang dại này, người dân đã chế biến thành đủ các món ăn bổ dưỡng, như làm nộm, nấu canh, xào, nấu chè... Trong đó, canh chua xương rồng là món ăn bạn không thể bỏ lỡ nếu có dịp đặt chân tới xứ Quảng Xương rồng nấu canh chua để ngon nhất là khi nấu chung với cá. Cá sử dụng cho món canh này khá đa dạng, có thể là cá biển như cá mối, cá ngần, cá đục, cá đuối... hoặc các loài cá nước ngọt như cá lóc, cá trê, cá căng... Cách làm món canh chua xương rồng vô cùng đơn giản. Đầu tiên xương rồng cắt mỏng, ngâm nước muối rồi đem rửa sạch, để ráo nước. Cá đem cắt khúc, ướp gia vị, sau bắc chảo xào sơ qua rồi cho xương rồng vào, đảo qua vài lượt rồi chế nước sôi. Nồi canh sôi chừng 5p thì nêm nếm gia vị cho vừa ăn, sau bỏ rau ngổ và hành lá cắt khúc vào. Cuối cùng chỉ cần dọn lên mâm là xong Bát canh có vị chua nhẹ, xương rồng thì thanh mát, giòn giòn kết hợp thêm miếng cá ngọt đậm đà giúp bữa cơm gia đình trở nên hấp dẫn hơn Không dừng lại ở những món mặn, xương rồng còn được dùng để làm nước ép/sinh tố có hương vị độc đáo Trong nước ép/sinh tố xương rồng có chứa hàm lượng lớn vitamin C, sắt, canxi, axit amin... Ngoài ra, nước xương rồng có hàm lượng chất xơ cao nhưng calorie thấp, cho phép người dùng có cảm giác no lâu hơn bình thường, thích hợp trở thành thực phẩm giảm cân hiệu quả Để cải thiện hương vị của nước ép/sinh tố xương rồng, nhiều nơi còn cho thêm các loại trái cây như dứa, thanh long... vào ép/xay cùng Lưu ý, không phải loại xương rồng nào cũng ăn được. Do đó, nếu chế biến món ăn, thức uống từ xương rồng tại nhà, bạn nên sử dụng những loại xương rồng được bán ở nơi uy tín, được đảm bảo về chất lượng. Không tự ý dùng những loại xương rồng lạ, không rõ xuất xứ để chế biến món ăn. Ngoài ra, trường hợp sử dụng xương rồng làm thuốc cần phải có sự tư vấn từ bác sỹ chuyên môn

Xương rồng là loại cây có gai, thường mọc ở một số vùng đất có khí hậu khô cằn. Loài cây này đa phần được dùng để chống hạn và làm cảnh, một số ít thì được sử dụng như nguyên liệu quan trọng để làm thức ăn, nước uống tốt cho sức khỏe

Trong số những loại xương rồng có thể ăn được, phổ biến và tốt cho sức khỏe nhất phải kể đến xương rồng lê gai và xương rồng tai thỏ

Xương rồng lê gai (tên khoa học là Opuntia) mọc chủ yếu ở các vùng khô hạn của châu Mỹ. Đặc biệt, loại xương rồng này còn là thực phẩm không thể thiếu để chế biến nên nhiều món đặc sản của người Mexico (Mexico là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu vực Bắc Mỹ)

Cây xương rồng lê gai có ba bộ phận ăn được: Lá (được chế biến như rau), cánh hoa (dùng trong món rau trộn), và quả (có thể xem là một loại hoa quả)

Còn loại xương rồng Nopal (hay còn gọi là xương rồng tai thỏ) thì mọc tự nhiên ở các sa mạc tây bắc Mexico và tây nam Hoa Kỳ. So với xương rồng lê gai thì xương rồng tai thỏ ít gai, lá tròn và mập hơn

Cả hai loại xương rồng trên đều có giá trị dinh dưỡng rất cao. Nghiên cứu khoa học chỉ ra, trong xương rồng lê gai và xương rồng tai thỏ có chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy-hóa, vitamin... Ngoài việc dùng như một loại rau thực phẩm, chúng còn được dùng để điều chế một số thuốc biệt dược, thực phẩm hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường, bệnh rối loạn chất mỡ trong máu, tiêu chảy, thuốc nhuận tràng…

Ở một số quốc gia, đặc biệt là tại Mexico - nước có lượng tiêu thụ xương rồng nhiều nhất thế giới, bạn có thể tìm thấy xương rồng lê gai, xương rồng tai thỏ trên các quầy hàng ở chợ hoặc siêu thị

Đặc biệt, nếu có dịp tới Mexico du lịch, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội được thưởng thức những món đặc sản làm từ xương rồng ngon nức tiếng tại đây (Ảnh: AFP)

Để có thể góp mặt trong các món ăn thì trước đó, xương rồng cần loại bỏ hết gai nhọn trên lá, sau đem rửa sạch để hết nhựa rồi mới dùng cho chế biến. Tại một số quầy hàng nông sản ở Mexico, người ta còn bán sẵn loại lá xương rồng đã cắt bỏ gai để tiện cho người mua mang về chế biến

Một trong những cách được người Mexico thường sử dụng để chế biến xương rồng là nướng trực tiếp

Cách nướng xương rồng không khác gì với nướng thịt thông thường. Xương rồng sau khi sơ chế sẽ được ngâm qua nước muối rồi cắt thành từng miếng hoặc để nguyên lá (tùy vào cách chế biến của mỗi người) và cho vào chảo rán hoặc nướng bằng vỉ

Khi nướng, người đầu bếp có thể rắc thêm muối, tiêu và các loại gia vị khác lên bề mặt lá xương rồng. Ngoài ra, một số nơi còn cho các loại rau củ đã cắt hạt lựu lên trên để tăng hương vị cho món ăn

Bên cạnh đó, xương rồng còn là nguyên liệu góp mặt trong món salad của người Mexico

Để làm món này, người ta sẽ luộc xương rồng và cắt nó thành từng sợi nhỏ hoặc hạt lựu rồi trộn với cà chua thái mỏng, hành tây, giấm, muối, nước cốt chanh...

Món ăn có vị chua nhẹ của xương rồng luộc, kết hợp với sự thanh mát của các loại rau củ và gia vị khác chắc chắn khiến bạn thích mê ngay lần đầu thưởng thức

Ngoài ra, trong các món súp ở Mexico cũng thường có xương rồng để tạo vị chua, thơm nhẹ

Không chỉ Mexico mới có những món ngon từ xương rồng, mà tại Việt Nam, người dân một số nơi ở miền Trung từ lâu đã biết sử dụng và chế biến xương rồng thành nhiều món ăn dân dã ngon lạ miệng

Đặc biệt ở tỉnh Quảng Nam (một tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam), xương rồng tai thỏ được trồng và sử dụng rộng rãi hơn các tỉnh thành khác. Từ loại nguyên liệu hoang dại này, người dân đã chế biến thành đủ các món ăn bổ dưỡng, như làm nộm, nấu canh, xào, nấu chè...

Trong đó, canh chua xương rồng là món ăn bạn không thể bỏ lỡ nếu có dịp đặt chân tới xứ Quảng

Xương rồng nấu canh chua để ngon nhất là khi nấu chung với cá. Cá sử dụng cho món canh này khá đa dạng, có thể là cá biển như cá mối, cá ngần, cá đục, cá đuối... hoặc các loài cá nước ngọt như cá lóc, cá trê, cá căng...

Cách làm món canh chua xương rồng vô cùng đơn giản. Đầu tiên xương rồng cắt mỏng, ngâm nước muối rồi đem rửa sạch, để ráo nước. Cá đem cắt khúc, ướp gia vị, sau bắc chảo xào sơ qua rồi cho xương rồng vào, đảo qua vài lượt rồi chế nước sôi. Nồi canh sôi chừng 5p thì nêm nếm gia vị cho vừa ăn, sau bỏ rau ngổ và hành lá cắt khúc vào. Cuối cùng chỉ cần dọn lên mâm là xong

Bát canh có vị chua nhẹ, xương rồng thì thanh mát, giòn giòn kết hợp thêm miếng cá ngọt đậm đà giúp bữa cơm gia đình trở nên hấp dẫn hơn

Không dừng lại ở những món mặn, xương rồng còn được dùng để làm nước ép/sinh tố có hương vị độc đáo

Trong nước ép/sinh tố xương rồng có chứa hàm lượng lớn vitamin C, sắt, canxi, axit amin... Ngoài ra, nước xương rồng có hàm lượng chất xơ cao nhưng calorie thấp, cho phép người dùng có cảm giác no lâu hơn bình thường, thích hợp trở thành thực phẩm giảm cân hiệu quả

Để cải thiện hương vị của nước ép/sinh tố xương rồng, nhiều nơi còn cho thêm các loại trái cây như dứa, thanh long... vào ép/xay cùng

Lưu ý, không phải loại xương rồng nào cũng ăn được. Do đó, nếu chế biến món ăn, thức uống từ xương rồng tại nhà, bạn nên sử dụng những loại xương rồng được bán ở nơi uy tín, được đảm bảo về chất lượng. Không tự ý dùng những loại xương rồng lạ, không rõ xuất xứ để chế biến món ăn. Ngoài ra, trường hợp sử dụng xương rồng làm thuốc cần phải có sự tư vấn từ bác sỹ chuyên môn