Điều kiện để xét xử rút gọn hàng loạt vụ án liên quan đến phòng chống dịch Covid-19?

ANTD.VN -Thời gian qua, để phục vụ công tác phòng chống dịch Covid-19, nhiều vụ án đã được xét xử theo thủ tục rút gọn, được đông đảo nhân dân đồng tình, ủng hộ. Tuy vậy, điều được nhiều người quan tâm là quá trình xét xử theo thủ tục này có đảm bảo chính xác, khách quan?

Xét xử các vụ án theo thủ tục rút gọn

Ngày 10/4, TAND huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh đưa ra xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Đào Xuân Anh 9 tháng tù về tội “Chống người thi hành công vụ” Theo cáo trạng, khoảng 16h ngày 4/4, chốt kiểm soát phòng chống dịch Covid-19 liên xã Đông Hải - Đông Ngũ, huyện Tiên Yên đang làm nhiệm vụ thì phát hiện Đào Xuân Anh không đeo khẩu trang nên nhắc nhở, yêu cầu thực hiện đúng quy định.

Đào Xuân Anh không những không chấp hành mà còn có hành vi xúc phạm, dùng mũ cối đánh cán bộ trong chốt kiểm soát, sau đó bỏ về nhà.  Sáng 5/4, đối tượng này đã ra CAH Tiên Yên đầu thú, khai nhận hành vi phạm tội của mình. Tại phiên tòa, HĐXX đã tuyên phạt Đào Xuân Anh 9 tháng tù giam. Đây được xem là phiên tòa đầu tiên xét xử hành vi chống người thi hành công vụ trong công tác phòng chống dịch Covid-19.

Sau đó ít ngày (17/4), TAND huyện Nghĩa Hưng, Nam Định cũng tiến hành xét xử sơ thẩm vụ án Chống người thi hành công vụ theo thủ tục rút gọn.

Bị cáo trong vụ án này là Đoàn Quốc Được, SN 1998, ở xã Hoàng Nam, huyện Nghĩa Hưng. Được biết, ngày 11/4, Được điều khiển xe mô tô Honda Wave, không đội mũ bảo hiểm, không đeo khẩu trang đi đến nhà bạn chơi. Đến xã Hoàng Nam, Được thấy tổ công tác của UBND xã đang thực hiện nhiệm vụ.

Tổ công tác đã ra hiệu lệnh yêu cầu Được dừng xe, nhưng đối tượng không chấp hành mà quay đầu xe bỏ chạy, sau đó điều khiển xe máy xô vào người Công an viên Dương Quốc Tế làm anh này ngã ra đường bất tỉnh và được đưa đi cấp cứu tại Trung tâm y tế huyện Nghĩa Hưng. Chỉ 6 ngày sau khi xảy ra sự việc, phiên tòa xét xử Đoàn Quốc Được về hành vi Chống người thi hành công vụ đã được mở. Đối tượng này đã bị tuyên phạt 9 tháng tù giam.

Các bị cáo trong vụ đua xe trái phép

Còn tại Hà Nội, ngày 24/4, TAND TP Hà Nội xét xử lưu động 6 bị cáo trong nhóm đua xe trái phép quanh hồ Gươm về tội Gây rối trật tự công cộng.

Tại phiên tòa, HĐXX tuyên phạt Vũ Trung Đức (22 tuổi) mức án 8 tháng tù, Trần Hoàng Lân (18 tuổi, cùng trú quận Hai Bà Trưng) mức án 6 tháng tù. Các bị cáo còn lại gồm Nguyễn Anh Quân (19 tuổi, ở quận Đống Đa) cùng 3 thiếu niên Hoàng, Kiên và Khánh (17 tuổi) lĩnh 6-8 tháng tù treo.

Theo cáo trạng, khoảng 13h ngày 8/4, các đối tượng trên đã đi xe máy, dàn hàng ngang vòng quanh hồ Gươm. Lân chở Hoàng đi đầu đoàn rồi bốc đầu xe. Khoảng 16h cùng ngày, Lân tham gia một đoàn đua khác ở các tuyến phố Huế - Hàng Bài - Đinh Tiên Hoàng và lại bốc đầu xe.

Nhanh chóng, kịp thời nhưng phải đảm bảo chính xác, khách quan

Liên quan đến việc xét xử các vụ án theo thủ tục rút gọn, ngày 30/3, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã có Công văn 45/TANDTC-PC hướng dẫn về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Theo đó, Hội đồng Thẩm phán hướng dẫn TAND các cấp chủ động phối hợp với CQĐT, VKS cùng cấp để áp dụng thủ tục rút gọn đối với vụ án có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn theo Bộ luật TTHS.

Giải đáp băn khoăn của nhiều người dân về thủ tục xét xử trên, Luật sư Nguyễn Thị Thu – Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, bản chất của thủ tục rút gọn là cơ quan tiến hành tố tụng được phép rút ngắn thời gian tố tụng, giản lược một số các thủ tục tố tụng để giải quyết nhanh chóng vụ án, nhưng vẫn phải chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời...

Trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, nhiều hành vi chống người thi hành công vụ, không thực hiện các quy định về phòng, chống dịch… đã bị các cơ quan tố tụng xử lý nghiêm khắc để cảnh cáo, răn đe. Không ít vụ việc đã được các cơ quan tố tụng tiến hành điều tra, truy tố, xét xử theo thủ tục rút gọn, nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý, đáp ứng tính thời sự trong bối cảnh thực hiện nghiêm quy định phòng, chống dịch bệnh. 

Theo Bộ luật TTHS 2015,  thời hạn điều tra và tạm giam trong giai đoạn điều tra là 20 ngày, thời hạn truy tố và tạm giam để truy tố là 5 ngày, thời hạn xét xử sơ thẩm và tạm giam để xét xử sơ thẩm là 17 ngày, thời hạn xét xử phúc thẩm và tạm giam để xét xử phúc thẩm là 22 ngày.

Bộ luật này cũng quy định khá chặt chẽ về điều kiện để áp dụng, thủ tục rút gọn. Theo đó, chỉ áp dụng thủ tục rút gọn đối vụ án khi có các điều kiện: Người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang hoặc người đó tự thú; Sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; Tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng; Người phạm tội có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng.

Việc áp dụng thủ tục rút gọn trong quá trình xét xử các vụ án nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời, đáp ứng mục đích giáo dục, phòng ngừa chung trong những hoàn cảnh đặc biệt, tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí của Nhà nước…

Tuy vậy, cơ quan tiến hành tố tụng phải đảm bảo nguyên tắc chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, đảm bảo xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ - Luật sư Nguyễn Thị Thu nhận định.