- Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị kết tội ảnh hưởng thế nào đến khả năng tranh cử?
- Tổng thống đương nhiệm Mỹ vận động tranh cử, chi phí đi lại tính thế nào?
“Đảng Dân chủ phải thừa nhận rằng, Tổng thống Mỹ Joe Biden không còn khả năng đánh bại ông Donald Trump trong Ngày bầu cử vào tháng 11 tới. Đó là lý do họ phải tìm một ứng cử viên phù hợp hơn để thay thế” - bài xã luận của tờ New York Times hôm 28-6 viết. Lời kêu gọi này được đưa ra sau khi Tổng thống Joe Biden tỏ ra bối rối khi tranh luận trực tiếp với đối thủ Donald Trump ở Atlanta, Georgia. “Cử tri… không thể bỏ qua những gì đã thấy rõ ràng: Ông Biden không còn là người như cách đây 4 năm” - bài báo khẳng định.
 |
Tổng thống Joe Biden lật giở các ghi chú của mình trong cuộc tranh luận Tổng thống đầu tiên năm 2024 ở Atlanta hôm 27-6 |
Quy định và những tiền lệ
Nhưng từ bỏ cuộc đua hiện tại sẽ không phải là quá trình dễ dàng vì ông Biden đã là ứng cử viên của đảng Dân chủ và là sự lựa chọn áp đảo trong vòng bầu cử sơ bộ. Việc Tổng thống đương nhiệm Joe Biden giành được sự ủng hộ của gần như tất cả các đại biểu đảng Dân chủ có nghĩa là rất khó có khả năng ông bị buộc rời khỏi cuộc đua trái với ý muốn của mình. “Đây không phải là thập niên 1960. Cử tri chọn người để đề cử. Ông ấy là người được đề cử” - chiến lược gia David Axelrod của đảng Dân chủ cho hay.
Hệ thống bầu cử sơ bộ hiện nay có đặc điểm là trao quyền cho các cử tri sơ bộ thay vì các “ông lớn” trong đảng Dân chủ. Điều này rút kinh nghiệm từ việc chọn Phó Tổng thống Hubert Humphrey làm ứng cử viên vào năm 1968. Khi đó, Tổng thống Lyndon Johnson rút lui khỏi cuộc đua Tổng thống và ông Humphrey đại diện cho sự tiếp nối chính sách của ông Johnson tại Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ ở Chicago. Bạo lực đã bùng phát khi những người biểu tình đụng độ với cảnh sát vì ông Humphrey chấp nhận đề cử.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trong lịch sử, đảng viên đảng Dân chủ tranh cử Phó Tổng thống năm 1972 là Thượng nghị sĩ Thomas Eagleton đã buộc phải từ chức sau khi người ta phát hiện ra ông đang điều trị bệnh… tâm thần. Đại hội của đảng Dân chủ phải triệu tập một cuộc họp để bổ nhiệm ông Sargent Shriver là người đồng hành tranh cử thứ hai của ứng cử viên George McGovern.
Mọi chuyện sẽ rất khác vào năm 2024 nếu Tổng thống Biden quyết định rời khỏi cuộc đua, dù đại hội đảng Dân chủ sẽ quay trở lại Chicago vào tháng 8 tới. Theo quy định, nếu ứng cử viên hàng đầu bỏ chiến dịch sau hầu hết các cuộc bầu cử sơ bộ hoặc thậm chí trong thời gian diễn ra đại hội, các đại biểu sẽ cần chọn ứng cử viên của đảng trên sàn hội nghị. Đảng Dân chủ đặt ra hạn chót là ngày 22-6 để các bang lựa chọn hơn 3.900 đại biểu, gần như tất cả đều đã cam kết ủng hộ ông Biden và nếu có sự thay đổi, chính những người này sẽ chịu trách nhiệm chọn người thay thế ông.
Ai có thể thay thế ông Joe Biden?
Tài liệu của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ cho biết, nếu một Tổng thống đương nhiệm mất năng lực sau khi giành được đề cử của đảng, Tu chính án thứ 25 sẽ nâng Phó Tổng thống lên làm Tổng thống, nhưng mỗi đảng sẽ quyết định ai sẽ trở thành ứng cử viên chính thức. Tuy nhiên, không đảng nào quy định người đồng hành tranh cử của ứng cử viên Tổng thống phải được nâng lên vị trí cao nhất, mặc dù đó rõ ràng là kịch bản có khả năng xảy ra cao nhất.
Trong kịch bản giả định, Phó Tổng thống Kamala Harris có thể là ứng cử viên hàng đầu để có tên trong lá phiếu ở kỳ bầu cử tới. Nhưng sẽ có những ứng cử viên tiềm năng khác cho rằng họ có thể thực hiện một chiến dịch hiệu quả hơn khi đối đầu với cựu Tổng thống Donald Trump thì sao? Dù sao, việc tìm người thay thế có thể gây chia rẽ và khó chịu. Điều này sẽ tùy thuộc vào các đại biểu quyết định chọn ai trong loạt phiếu bầu sau khi vận động hành lang.
Tờ New York Times cũng cho rằng, nếu hy vọng cử tri sẽ bỏ qua hoặc coi thường tuổi tác và tình trạng ốm yếu của ông Biden mà họ đã tận mắt chứng kiến là sự đánh cược quá lớn. Bài báo kết luận rằng, đảng Dân chủ có cơ hội đánh bại ông Trump cao hơn nếu họ “thừa nhận ông Biden không thể tiếp tục cuộc đua và tạo ra một quy trình để chọn ra người có khả năng hơn”.
