- Bộ trưởng Bộ Công an giải trình nhiều quy định quan trọng về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù
- ĐBQH: Cần làm rõ cơ chế điều phối với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng khi thực hiện biện pháp điều tra đặc biệt hoặc dẫn độ
- Quốc hội xem xét các quy định mới nhất về trường hợp dẫn độ, từ chối dẫn độ
Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Dẫn độ, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho ý kiến về đề nghị sửa Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định thẩm quyền bắt người để phục vụ dẫn độ.
Qua nghiên cứu dự thảo Luật Dẫn độ, đại biểu nhận thấy, Điều 33 quy định về việc bắt người để phục vụ yêu cầu dẫn độ trước khi có hồ sơ yêu cầu dẫn độ chính thức của phía nước ngoài. Đây là quy định mới so với Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.
Theo đại biểu, Luật Tương trợ tư pháp không có quy định về bắt để phục vụ dẫn độ trước khi có hồ sơ yêu cầu chính thức mà chỉ khi sau khi đã có hồ sơ mới phát sinh các hoạt động bắt, tạm giam người đã bị bắt để phục yêu cầu dẫn độ.
Tán thành với việc bổ sung quy định này trong Luật Dẫn độ, đại biểu nhận định, việc này có 2 căn cứ.
Một là, hiện nay, theo một số các hiệp định về dẫn độ, chúng ta đã cam kết với nước ngoài về việc Việt Nam thực hiện dẫn độ cho phía nước ngoài trong trường hợp chưa có hồ sơ yêu cầu chính thức.
Hai là, căn cứ vào thực tiễn nhu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm, như thông qua các kênh của quốc tế hoặc Cảnh sát, chúng ta phát hiện đối tượng phạm tội của nước này đang xuất hiện tại Việt Nam nhưng theo quy định, các cơ quan phải có hồ sơ yêu cầu dẫn độ chính thức ngay sẽ gây khó khăn và có thể đối tượng sẽ bỏ trốn sang các nước khác.
Do đó, việc dự thảo Luật Dẫn độ bổ sung yêu cầu là phải bắt để phục vụ dẫn độ trước khi có hồ sơ yêu cầu chính thức vừa có căn cứ về các điều ước quốc tế mà chúng ta là thành viên, vừa có căn cứ về thực tiễn.
 |
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) phát biểu thảo luận |
Thực tế, thời gian qua, chúng ta đã nhận được một số yêu cầu từ nước ngoài nhưng bởi pháp luật Việt Nam chưa cho phép bắt trước khi có hồ sơ yêu cầu dẫn độ chính thức nên không thực hiện được - đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ nhấn mạnh.
Cũng theo đại biểu, Điều 113 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng chỉ quy định về bắt đối với bị can, bị cáo chứ không quy định về bắt để phục vụ dẫn độ. Trong khi đó, hoạt động dẫn độ thực hiện yêu cầu từ phía nước ngoài không phải là việc giải quyết một vụ án cụ thể nên không phải là quá trình tố tụng. Đây là việc hợp tác quốc tế giữa các quốc gia với nhau trong giải quyết vụ án hình sự. Do vậy, không nên sửa Điều 113 Bộ luật Tố tụng hình sự mà hoàn toàn có thể dùng Luật Dẫn độ để phục vụ hoạt động dẫn độ trước khi có hồ sơ chính thức.
Về biện pháp bắt, điều 20 của Hiến pháp 2013 nêu rõ, “một người chỉ bị bắt khi có quyết định của toà án hoặc phê chuẩn của Viện Kiểm sát”. Bắt trước khi có hồ sơ chính thức là trường hợp rất cấp bách. Nếu như yêu cầu phải có hồ sơ thì có thể đối tượng sẽ bỏ trốn, hoặc nếu phải tuân theo quy trình bắt của toà án/ quy trình phê chuẩn của Viện Kiểm sát thì có thể dẫn đến không kịp thời.
Đại biểu cho rằng, không nên dùng biện pháp bắt mà cần sử dụng biện pháp giữ người trong trường hợp khẩn cấp để phục vụ yêu cầu dẫn độ và việc giữ người hoàn toàn có thể do cơ quan đầu mối là Bộ Công an thực hiện, không phải thực hiện thủ tục phê chuẩn cũng như không phải lập hồ sơ để đảm bảo tính kịp thời, tránh việc đối tượng bỏ trốn.
“Tôi đề nghị không quy định biện pháp bắt người trong trường hợp khẩn cấp mà là giữ người trong trường hợp khẩn cấp để vụ yêu cầu dẫn độ trước khi có hồ sơ yêu cầu chính thức” - đại biểu nói.
Bên cạnh đó, căn cứ giữ người trong trường hợp khẩn cấp cần phải quy định rất chặt chẽ.
Về cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp này, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ cho rằng, nếu đã chuyển thành biện pháp giữ người trong trường hợp khẩn cấp để phục vụ yêu cầu dẫn độ thì có thể giao Bộ Công an là đầu mối thực hiện biện pháp giữ người.
