Đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai: Thân phận hạt cát

ANTĐ - Đã từng đưa múa đương đại vào cải lương lịch sử nên những tưởng đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai sẽ không gặp nhiều khó khăn khi dựng cải lương hiện đại. Thế nhưng, việc làm này đã khiến chị chịu nhiều áp lực qua vở “Vú cát” vừa ra mắt khán giả tại rạp Hồng Hà. 
Đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai: Thân phận hạt cát ảnh 1
Cuộc đấu tranh giữa con người và thiên nhiên khắc nghiệt đã được đưa lên sân khấu
đầy tính nghệ thuật

Xem cải lương “đứng” Bấy lâu nay, Hoàng Quỳnh Mai rất “mát tay” dựng các vở cải lương về đề tài lịch sử.  Nhưng với vở “Vú cát” lần đầu tiên, Hoàng Quỳnh Mai tiếp cận với một vấn đề mang tính hiện đại. Không biết có phải vì cái duyên của nữ đạo diễn hay không mà ngay trong ngày công diễn “Vú cát”, khán giả kéo đến đông chật rạp. Các dãy ghế kín chỗ, ghế nhựa được huy động, nhưng cũng không đủ. Khán giả nhiệt tình, “thôi đứng cũng được”. Rồi cứ thế vừa đứng vừa xem hơn 2 giờ đồng hồ. Thưởng thức nghệ thuật trong tư thế không được thoải mái, nhưng có điều lạ, không ai bỏ về giữa chừng. Chỉ từng ấy thôi cũng đủ nói lên sức hấp dẫn về “thương hiệu” của Hoàng Quỳnh Mai. Nhưng khán giả kỳ vọng bao nhiêu, lại khiến đạo diễn cảm thấy áp lực bấy nhiêu, bởi chạm tới thành công trong nghệ thuật cải lương, nhất là trong thời điểm sân khấu thưa vắng khách là chuyện không dễ dàng gì. May mắn sao, Quỳnh Mai lại tìm thấy sự đồng cảm sâu sắc từ kịch bản của nhà văn Nguyễn Quang Vinh về mảnh đất cát trắng miền Trung. Chị là một người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất nổi tiếng với sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Những trận lũ lụt càn quét qua thành phố Vinh nơi chị lớn lên rồi những cơn gió Lào khô rát táp vào mặt người mãi còn in hằn trong ký ức của chị. Những cồn cát trắng xóa, tròn như bầu sữa mẹ đã được Hoàng Quỳnh Mai chọn làm hình ảnh chính của vở diễn. Người xem đã được đến gần hơn với miền cát, hiểu hơn về những hạt cát nhỏ xíu, câm lặng, nhưng những thân phận bé nhỏ ấy cũng có yêu thương, hờn giận. Đặc biệt, cảnh trí của sân khấu đã được toàn bộ êkip sáng tạo để tạo ra không gian cho các nghệ sỹ thả hồn và hóa thân trong từng vai diễn. Cùng với lối diễn xuất tự nhiên như thực của các nhân vật đã kể cho người xem họ đang đứng ở quê nhà và kể cho khán giả nghe câu chuyện của họ.
Giữ nguyên nét duyên dáng và nữ tính
Cũng nhờ sự sáng tạo này mà người xem còn được phiêu diêu trong câu chuyện đầy hiện thực về những nỗ lực của con người vượt qua khắc nghiệt của thiên nhiên để vươn lên. Người dân làng Vú Cát nghèo xơ xác bởi bão tố, thiên tai rình rập quanh năm, bởi cái ác còn lẩn khuất đâu đó trong cuộc sống. Vở diễn đã góp phần ngợi ca những người dân biết đấu tranh vạch mặt thói tham nhũng lộng hành trong một bộ phận quan chức địa phương, lên án những tệ nạn xã hội như chạy chức, bằng giả, ăn chặn dự án... Không chỉ thế, cái khéo léo của Hoàng Quỳnh Mai là đã biết đan xen trong vở diễn có tính “phê phán” như Vú Cát những tiếng cười sảng khoái. Cũng nhờ thủ pháp nghệ thuật này mà Vú Cát không quá nặng nề. Hay đúng hơn, Hoàng Quỳnh Mai đã kể một câu chuyện hấp dẫn dựa trên một cốt truyện giản dị và không quá mới. Hiện thực trần trụi của cuộc sống không được nữ đạo diễn bê nguyên xi lên sân khấu mà đã được nghệ thuật hóa và tinh giảm nhiều chi tiết vụn vặt. Có lẽ thế mà “Vú cát” vẫn đầy duyên dáng và lãng mạn, rất đúng với phong cách dựng vở của Hoàng Quỳnh Mai. Cát đã thực sự hiện diện trong vở diễn đầy trữ tình nhưng cũng đầy khắc nghiệt, thách thức lòng dũng cảm và bản lĩnh con người. Người xem đã được “sống” trong nhiều khung cảnh khác nhau của miền biển với những trảng cát trắng lăn dài, những hồ tôm rồi khi là biển, là cát chạy…Tất cả đều được tạo ra ngay trên sân khấu. Để cho ra mắt khán giả vở cải lương hiện đại hấp dẫn như “Vú cát”, Hoàng Quỳnh Mai đã phải mày mò để tìm ra những thủ pháp nghệ thuật hợp lý. Và chị đã tâm sự rằng: “Để làm cho các cồn cát trắng biết nói lời yêu thương, biết giận dữ không phải là điều đơn giản. Nhưng tôi thấy hứng thú nhiều hơn là khó khăn với mảng cải lương hiện đại. Đây là một lần tôi được học và “mài sắc” hơn những suy nghĩ và tư duy nghệ thuật”. Và quả thực, Quỳnh Mai đã làm được điều mà bấy lâu nay chị hằng khổ tâm. Câu chuyện thì giản dị nhưng với cách kể khéo và mang tính nghệ thuật, vở cải lương “Vú cát” vẫn hấp dẫn khán giả với đầy đủ ma lực của bộ môn nghệ thuật truyền thống.